Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, w tym wytworzone metodą druku 3D
17.09.2025
Żywność zanim zostanie spożyta, ma kontakt z wieloma materiałami i wyrobami w trakcie produkcji, przetwarzania, przechowywania, przygotowywania oraz serwowania. Tego typu materiały i wyroby określa się mianem materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (FCM). Pośród przykładów można wymienić kontenery do transportu żywności, maszyny i urządzenia do jej przetwarzania, materiały opakowaniowe, sprzęt kuchenny i zastawę stołową. Materiały te powinny być wystarczająco obojętne, aby ich składniki nie miały negatywnego wpływu na zdrowie konsumentów ani nie oddziaływały na jakość żywności.
Wprowadzane do obrotu materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością powinny odpowiadać wymaganiom ogólnym określonym m.in. w:
-
rozporządzeniu (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylającym dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG (Dz. Urz. L338/4 z 2004 r.);
-
rozporządzeniu Komisji (WE) nr 10/2011 z dnia 14 stycznia 2011 r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością,
-
rozporządzeniu Komisji (WE) nr 282/2008 z dnia 27 marca 2008 r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
-
rozporządzeniu Komisji (WE) nr 450/2009 z dnia 29 maja 2009 r. w sprawie aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
-
rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2023/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej - ustanawiające zasady Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP).
Producent/importer ma obowiązek wykazania, że wyroby i materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością są zgodne z przepisami mającymi wobec nich zastosowanie, co potwierdza wynikami przeprowadzonych badań laboratoryjnych (np. migracja globalna, migracja specyficzna, organoleptyka) na podstawie których wystawia deklarację zgodności danego wyrobu z obowiązującymi wymaganiami. Taki dokument powinien towarzyszyć wyrobom przeznaczonym do kontaktu z żywnością znajdującym się na etapie sprzedaży hurtowej.
Materiały i wyroby powinny być produkowane zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną, tak aby w normalnych lub możliwych do przewidzenia warunkach użytkowania nie dochodziło do migracji ich składników do żywności w ilościach, które mogłyby stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka, powodować niemożliwe do przyjęcia zmiany w składzie żywności lub pogorszenie jej cech organoleptycznych.
W rozporządzeniu (WE) nr 1935/2004 określone zostały ogólne zasady dotyczące znakowania materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością (FCM), wymagając umieszczenia na nich informacji typu „do kontaktu z żywnością”, szczególnych zaleceń dotyczących użycia (np. nazwa produktu) lub symbolu kieliszka i widelca, a także nazwy i adresu producenta lub dystrybutora. Oznakowanie musi być czytelne, widoczne i w języku łatwo zrozumiałym dla konsumenta.
Ponadto art. 55 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia wskazuje również, że materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością wprowadzane do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są znakowane w języku polskim. Materiały i wyroby mogą być ponadto znakowane w innych językach.
Zgodnie z art. 64 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia wszystkie zakłady działające na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywności mogą rozpocząć działalność po uzyskaniu wpisu do rejestru zakładów prowadzonego przez państwowego powiatowego lub granicznego inspektora sanitarnego.
W tym celu składają do właściwego terenowo państwowego powiatowego lub granicznego inspektora sanitarnego wniosek o wpis do rejestru zakładów. Wniosek należy złożyć w terminie, co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności.