Radon: skąd się bierze i jak się przed nim chronić?
06.06.2025
Radon to naturalny gaz szlachetny, powstający w wyniku rozpadu uranu obecnego w ziemskiej skorupie. Choć w przyrodzie jest zjawiskiem powszechnym, w zamkniętych pomieszczeniach może osiągać wysokie stężenia, co wiąże się z ryzykiem dla zdrowia.
Jako gaz radioaktywny, radon i jego pochodne w postaci metali ciężkich, takich jak polon czy ołów, są szczególnie groźne dla układu oddechowego. Wdychanie powietrza zawierającego radon może zwiększać ryzyko zachorowania na raka płuc, zwłaszcza przy długotrwałym narażeniu.
Według Światowej Organizacji Zdrowia radon odpowiada za 3-14% przypadków raka płuc, co czyni go istotnym problemem zdrowotnym.
Naturalne źródła radonu znajdują się niemal wszędzie – od skał granitowych i gleb gliniastych po wodę gruntową. Wnika on do budynków przez szczeliny w fundamentach, rury instalacyjne czy inne nieszczelności konstrukcyjne. W szczególnie narażonych rejonach, gdzie podłoże bogate jest w uran, stężenia tego gazu mogą być kilkukrotnie wyższe niż przeciętne. W zamkniętych przestrzeniach, takich jak piwnice czy budynki z ograniczoną wentylacją, stężenie radonu może wzrosnąć nawet kilkaset razy w porównaniu z poziomem na otwartej przestrzeni.
Stężenie promieniotwórcze radonu 222Rn w powietrzu mierzy się w Bq/m3. Jeden bekerel (Bq) to 1 rozpad promieniotwórczy atomu w ciągu 1 sekundy. Obecność radonu w przyrodzie powoduje, że organizm człowieka otrzymuje co roku dawkę skuteczną rzędu 1,2 mSv (2019r.). Milisiwert (mSv) jest wielkością będącą miarą skutków biologicznego wpływu promieniowania na człowieka.
Człowiek oddychając wprowadza do płuc wraz z powietrzem radon 222Rn i jego produkty rozpadu. Produkty rozpadu 222Rn to ciała stałe, które osadzają się w drogach oddechowych. Najbardziej obciążające organizm są cztery krótkożyciowe pochodne radonu: polon (214 Po i 218 Po), bizmut (214 Bi) i ołów ( 214 Pb).
Więcej informacji na stronach:
https://www.gov.pl/web/gis/radon2
https://www.pzh.gov.pl/radon-pochodzenie-i-wplyw-na-zdrowie/
https://www.gov.pl/web/poznajradon
Źródła informacji:
https://www.gov.pl/web/paa/radon-w-budynkach-jak-go-ograniczyc