Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kole

W dniach 22-28 stycznia 2024 r. obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy.

Jego celem jest zwrócenie uwagi kobietom jak ważne są regularne badania ginekologiczne
i cytologiczne.

Rak szyjki macicy jest szóstym co do częstości występowania nowotworem u kobiet
w Polsce, co stanowi ponad 10% nowotworów u kobiet. Rocznie jest wykrywany u ok. 3000 kobiet. Niewykryty i nieleczony może prowadzić do śmierci i właśnie za jego przyczyną około 1700 kobiet umiera z jego powodu.

Istotne jest, że rak szyjki macicy jest jednym z najbardziej „podatnych na profilaktykę” nowotworów złośliwych u kobiet.

Dlatego każda kobieta po 25 r. ż. powinna regularnie wykonywać profilaktyczne badania cytologiczne. Pozwalają one wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym – uleczalnym – stadium choroby.

Co to jest cytologia?

Badanie cytologiczne to pobranie komórek nabłonka szyjki macicy do oceny pod mikroskopem. Wymazy cytologiczne są bezbolesne i całkowicie bezpieczne. Do pobrania rozmazu cytologicznego wykonywanego przez lekarza ginekologa lub położną wykorzystuje się sprzęt jednorazowego użytku.

Program profilaktyki raka szyjki macicy

W ramach zapobiegania rakowi szyjki macicy realizowany jest bezpłatny program (dot. osób uprawnionych do świadczeń opieki zdrowotnej) skierowany do kobiet w wieku 25–64 lat, które są zdrowe i nie odczuwają żadnych dolegliwości.

Ma on na celu pokazać kobietom, jak ważne są badania profilaktyczne oraz zachęcić je do wykonywania cytologii.

Rak szyjki macicy nie jest chorobą uwarunkowaną genetycznie. Każda kobieta, w każdym wieku, może być narażona na zachorowanie.

Do głównych przyczyn występowania raka szyjki macicy zaliczamy przede wszystkim zakażenie wirusem HPV czyli wirus brodawczaka ludzkiego. Do zarażenia się nim dochodzi poprzez kontakt seksualny (użycie prezerwatywy nie chroni przed zachorowaniem, jedynie zmniejsza ryzyko). Pełną ochronę przed zakażeniem dają szczepienia przeciw wirusowi HPV, które są dedykowane dziewczętom, młodym kobietom oraz chłopcom i młodym mężczyznom przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej.

Szczepionka przeciw HPV, to pierwszy preparat, którego głównym celem jest zapobieganie chorobie nowotworowej.

Szczepienia przeciw HPV zostały wpisane w Program Szczepień Ochronnych (szczepienia zalecane).

Prócz zakażenia wirusem HPV, do czynników wywołujących rozwój raka szyjki macicy zaliczamy:

- wczesną inicjację seksualną,

- częstą zmianę partnerów seksualnych,

- wieloletnie stosowanie hormonalnych leków antykoncepcyjnych,

- dużą liczbę porodów,

- palenie papierosów,

- przewlekłe stany zapalne pochwy,

- obniżenie odporności.

Rak szyjki macicy we wczesnym stadium rozwoju przebiega bezobjawowo. W późniejszych etapach mogą pojawić się krwawienia między miesiączkami, krwawienia po stosunkach, krwawienia po menopauzie oraz ból podczas stosunku. W zaawansowanym stadium choroby mogą występować takie zaburzenia jak np.: ropne upławy o nieprzyjemnym zapachu, ból
w dole brzucha, bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, czy nawet problemy w oddawaniu moczu lub stolca.

Niestety ryzyko zachorowania  na raka szyjki macicy wzrasta wraz z wiekiem. Ponad 50% przypadków to kobiety pomiędzy 45 a 65 rokiem życia. Dlatego właśnie realizowany jest Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy, polegający na regularnym wykonywaniu badań cytologicznych (cytologia), pozwalając wykryć zmiany przedrakowe we wczesnym, uleczalnym stadium choroby.

Badania te wykonywane są bezpłatnie raz na 3 lata, bez skierowania
w ramach programu NFZ wśród kobiet w wieku od 25 do 59 lat.
Można je wykonać w każdej poradni ginekologiczno-położniczej, która ma podpisaną umowę z NFZ oraz w wybranych poradniach POZ biorących udział w programie.

Jednostki ochrony zdrowia zajmujące się realizacją programu profilaktyki raka szyjki macicy można znaleźć pod wskazanym adresem: https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne

Zachęcamy kobiety do wykonywania badań.

Źródło:

https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-szyjki-macicy-cytologia-

https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/profilaktyka-raka-szyjki-macicy

www.onkonet.pl/dp_prof_rszyjkim.php

https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne

http://www.puo.pl/badania-profilaktyczne/rak-szyjki-macicy

https://planujedlugiezycie.pl/index.php/profilaktyka-raka-szyjki-macicy/

https://szczepienia.pzh.gov.pl/dla-lekarzy/szczepienia-hpv/o-wirusie-hpv-i-chorobach/

https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/hpv/

 

 

Opracowała:

Krystyna Wojdak