Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Miechowie

Czym jest Radon?

Radon to naturalny gaz promieniotwórczy występujący w skorupie ziemskiej. Radon to pierwiastek wchodzący w skład długiego łańcucha rozpadu promieniotwórczego rozpoczynającego się od uranu, który był obecny w skałach i glebie od chwili powstania Ziemi. Człowiek nie może wykryć radonu, ponieważ pierwiastek ten jest bezbarwny i nie ma zapachu, ale można zmierzyć jego poziom z uwagi na jego promieniotwórczy charakter. Radon w postaci gazu przedostaje się do gospodarstw domowych z gleby. W niektórych domach odnotowuje się wysokie stężenie radonu – dotyczy to w szczególności domów położonych na obszarach, na których w glebie i skałach występują bogatsze złoża naturalnego uranu. Radon może również występować w materiałach budowlanych i w wodzie pitnej, ale w większości przypadków narażenie na oddziaływanie radonu w takiej formie jest znacznie mniejsze niż narażenie na oddziaływanie radonu pochodzącego z gleby.

Miejsca, w których dochodzi do pęknięć w konstrukcji budynku:

• otwarte studzienki – można je wyposażyć w hermetyczną pokrywę. Jeśli studzienka pełni również funkcję odpływu podłogowego, można zainstalować w niej specjalny syfon, który instaluje się przy pokrywie studzienki;
• odpływy podłogowe – podobnie jak w przypadku studzienek, w odpływach podłogowych w piwnicy można zainstalować syfony, które zapobiegają przedostawaniu się radonu do piwnicy. Urządzenia te chronią także przed pleśnią, zapachami, owadami i przeciągami;
• podłogi i ściany - jeśli to możliwe, powinniśmy zadbać o uszczelnienie połączeń pomiędzy ścianą fundamentową a podłogą. Jeśli to połączenie jest  nieszczelne, może stanowić główne źródło przenikania radonu do pomieszczeń;
• odsłonięta gleba - odsłonięty grunt w przestrzeniach znajdujących się pod budynkiem jest jednym z miejsc, przez które radon może przedostawać się do naszych domów. Istnieje możliwość osłonięcia fragmentu gleby plastikową membraną z uszczelnionymi krawędziami. Jeśli w piwnicy znajdują się miejsca, w których nie ma płyty podłogowej, można w tym miejscu wylać beton;
• puste przestrzenie w konstrukcji ścian – drobne pęknięcia w ścianach fundamentowych i podłogach można w łatwy sposób uszczelnić. Większe wymagają zastosowania odpowiednich technik budowlanych. Ekipa budowlana specjalizująca się w uszczelnianiu konstrukcji domu może wykonać prace naprawcze, reperując także szczeliny, które znajdują się pobliżu kanałów dystrybucji mediów (np. wody, kanalizacji, instalacji elektrycznej, gazu ziemnego, oleju opałowego) w ścianach i podłogach.

Warto pamiętać, że konstrukcja budynku z czasem starzeje się i osiada. Mogą pojawiać się wtedy nowe pęknięcia, które będą wymagały renowacji.

Co jeszcze możemy zrobić, by obniżyć stężenie radonu?

Jednym ze sprawdzonych i najbardziej skutecznych metod jest odpowiednia wentylacja domu. Dzięki regularnemu wietrzeniu mieszkań  możemy obniżyć poziom radonu o ponad 80%.

Wentylacja może odbywać się w sposób mechaniczny (otwieranie okien i drzwi). Inną metodą jest zainstalowanie wentylatora odzysku ciepła (HRV) lub wentylatora odzysku energii (ERV), który zwiększy wentylację zwłaszcza w pomieszczeniach, nieposiadających okien i innych drożnych ciągów wentylacyjnych. Wentylator typu HRV może obniżyć poziom radonu o blisko 25-50%.

Warto pamiętać, że nie każdy budynek potrzebuje dodatkowej wentylacji.  Metody zwiększonej wentylacji w celu zmniejszenia ilości radonu wskazane są zwłaszcza w pomieszczeniach piwnicznych i charakteryzujących się niskim stopniem wentylacji naturalnej.

Jak można zmierzyć poziom narażenia na oddziaływanie radonu?

Stężenie radonu mierzy się jako ilość promieniotwórczości radonu na każdy metr sześcienny powietrza (w bekerelach na metr sześcienny; Bq/m³). Zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi poziom radonu powinien zostać obniżony, jeżeli przekracza 300 Bq/m³.

Choć radon występuje w większości budynków, w szczególności w pomieszczeniach na parterze lub pomieszczeniach znajdujących się bezpośrednio powyżej lub poniżej takich pomieszczeń, poziomy radonu w domach na określonym obszarze będą oscylowały w pewnym zakresie i w większości przypadków będą niskie. Może się jednak zdarzyć, że w danym miejscu poziom może być wyższy, chociaż w pewnym stopniu zależy to od budowy geologicznej danego obszaru.

Aby ustalić poziom radonu należy zmierzyć stężenie radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń. Pomiaru stężenia radonu dokonuje się często za pomocą niewielkich czujników wykonanych z tworzyw sztucznych, które umieszcza się w domu na okres kilku tygodni, aby prawidłowo zmierzyć średnie stężenie radonu. W przypadku większości pomiarów stężenia radonu wspomniane czujniki należy następnie przekazać do laboratorium w celu przeprowadzenia analizy.