Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Miechowie

Czym jest antybiotyk?

Antybiotyki to grupa substancji wykorzystywanych w leczeniu infekcji bakteryjnych. Ich nazwa pochodzi od dwóch greckich słów: “anti”, oznaczającego “przeciw”, oraz “bios”, czyli “życie”. Oznacza to, że antybiotyki przyczyniają się do uśmiercenia żywych bakterii.

Działanie antybiotyków polega na:

• Bakteriobójczym działaniu: Powodują śmierć komórki bakteryjnej.
• Bakteriostatycznym działaniu: Ograniczają możliwości rozmnażania się bakterii poprzez wpływ na ich metabolizm.

Warto pamiętać, że antybiotyki są skuteczne tylko w leczeniu infekcji bakteryjnych i nie działają na wirusy, takie jak grypa czy infekcje sezonowe

Jak prawidłowo stosować antybiotyki?

1. Przepisane przez lekarza: Bierz antybiotyki wyłącznie na receptę lekarza i zgodnie z jego zaleceniami.
2. Regularność i dawka:

• Przyjmuj antybiotyk w ściśle określonych odstępach czasu, aby utrzymać stałe stężenie leku we krwi.
• Zażywaj zaleconą przez lekarza dawkę. Nie zwiększaj dawki, nawet jeśli poczujesz się lepiej.
• Popijanie wodą: Tabletki i kapsułki zawsze popijaj wodą.

3. Nie przerywaj leczenia: Stosuj kurację do końca, nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej.
4. Uwaga przy jedzeniu i innych lekach.

• Niektóre antybiotyki nie powinny być łączone z jedzeniem ani innymi lekami. Przeczytaj ulotkę dołączoną do opakowania lub skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
• Unikaj alkoholu, gdy przyjmujesz antybiotyk, ponieważ połączenie może wywołać objawy niepożądane i osłabić działanie leku.

5. Antybiotyki działają na wszystkie bakterie w organizmie, w tym te, których obecność jest nam potrzebna (np. flora fizjologiczna układu pokarmowego). Zadbaj o jej odbudowę, stosując dietę bogatą w prebiotyki i przyjmując probiotyk zalecany przez lekarza.

Czym jest Antybiotykooporność?

Antybiotykooporność to inaczej oporność bakterii na działanie antybiotyku. W takiej sytuacji leczenie antybiotykiem nie przynosi oczekiwanych efektów, ponieważ nie zabija lub nie hamuje namnażania bakterii. Istnieją dwa rodzaje antybiotykooporności:

• Naturalna antybiotykooporność: Wynika z uwarunkowanych genetycznie, pierwotnych mechanizmów obronnych komórek bakterii. Przykłady to brak receptora dla antybiotyku, nieprzepuszczalna ściana komórkowa czy wytwarzanie enzymów. Na przykład wiele szczepów gronkowca wytwarza penicylinazy, co powoduje oporność na antybiotyki jeszcze przed wprowadzeniem penicyliny.
• Antybiotykooporność nabyta: To większy problem współczesnej medycyny. Występuje, gdy bakterie “uczą się” obrony przed antybiotykiem. Dzieje się to na dwa sposoby: poprzez mutacje w DNA bakterii podczas rozmnażania się oraz przez transfer genów. Mutacje pozwalają niektórym bakteriom przetrwać działanie antybiotyku i przekazać tę umiejętność kolejnym organizmom. Transfer genów polega na przekazywaniu genów oporności między bakteriami tego samego lub różnego gatunku.

Jak zapobiegać Antybiotykooporności?

Zapobieganie antybiotykooporności jest kluczowe dla zachowania skuteczności antybiotyków w leczeniu infekcji. Oto kilka ważnych kroków, które możemy podjąć:

1. Odpowiednie stosowanie antybiotyków:

• Bierz antybiotyki wyłącznie na receptę lekarza.
• Nie przerywaj kuracji antybiotykowej przedwcześnie, nawet jeśli poczujesz się lepiej.
• Nie używaj antybiotyków, które były przepisane komuś innemu.

2. Higiena i profilaktyka:

• Myj ręce często mydłem i wodą.
• Unikaj kontaktu z osobami zakażonymi.
• Przestrzegaj zasad higieny w miejscach publicznych.

3. Szczepienia:

• Regularnie aktualizuj swoje szczepienia.
• Szczepienia pomagają zapobiegać infekcjom, co zmniejsza potrzebę stosowania antybiotyków.

 

Autor: Magdalena Wolska, Sekcja Nadzoru Higieny Pracy