Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Miechowie

Sterylizacja w salonach beauty jest kluczowym elementem zapewnienia bezpieczeństwa klientów i personelu. Proces ten eliminuje wszystkie drobnoustroje, w tym bakterie, wirusy i grzyby, które mogą prowadzić do zakażeń.

Zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi osoby inne niż udzielające świadczeń zdrowotnych podejmujące czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, są obowiązane do wdrożenia i stosowania procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi.

Prawidłowo napisana procedura powinna być przejrzysta, szczegółowa i zgodna z obowiązującymi standardami.

 

Procedura powinna zawierać:

1. Tytuł

• Jasne określenie, czego dotyczy procedura, np. „Procedura sterylizacji narzędzi w salonie kosmetycznym”.

2. Cel procedury

• Opis, dlaczego procedura została przygotowana, np. „Zapewnienie higieny i bezpieczeństwa klientów poprzez prawidłową sterylizację narzędzi.”

3. Osoba odpowiedzialna

• Imię i nazwisko osoby wdrażającej procedurę oraz nadzorującej jej przestrzeganie.

4. Zakres stosowania procedury

• Określenie, do jakich czynności i obszarów pracy procedura się odnosi.

5. Instrukcja krok po kroku

• Szczegółowy opis czynności, które należy wykonać, np.
  1. Dezynfekcja wstępna narzędzi.
  2. Pakowanie narzędzi do autoklawu.
  3. Sterylizacja w określonych warunkach.
  4. Przechowywanie sterylnych narzędzi.

6. Data sporządzenia procedury

• Określenie daty wprowadzenia procedury w życie.

7. Podpis osoby nadzorującej

• Potwierdzenie zgodności procedury ze standardami i zobowiązanie do jej stosowania.

Klasyfikacja narzędzi używanych podczas zabiegu

Narzędzia używane podczas zabiegów kosmetycznych i medycznych klasyfikuje się według stopnia ryzyka zakażenia. Wyróżnia się trzy główne grupy:

1. Narzędzia niskiego ryzyka

• Kontaktują się wyłącznie z nieuszkodzoną skórą.
• Wymagają dezynfekcji niskiego lub średniego stopnia.
• Przykłady: pędzle do makijażu, jednorazowe pilniki do paznokci, szczoteczki do twarzy.

2. Narzędzia średniego ryzyka

• Mają kontakt z błonami śluzowymi lub zdrową, ale zmienioną skórą.
• Wymagają sterylizacji lub dezynfekcji wysokiego stopnia.
• Przykłady: frezy do paznokci, narzędzia do mikrodermabrazji, sondy kosmetyczne.

3. Narzędzia wysokiego ryzyka

• Kontaktują się z uszkodzoną skórą, błonami śluzowymi lub penetrują jałowe tkanki.
• Muszą być sterylizowane w autoklawie.
• Przykłady: igły do mezoterapii, skalpele, cążki do skórek, nożyczki.

Stanowisko sterylizacji gabinetowej

Stanowisko sterylizacji gabinetowej w salonie kosmetycznym to specjalnie wydzielone miejsce, w którym przeprowadza się dekontaminację narzędzi i wyrobów medycznych, w tym ich sterylizację. Może znajdować się w oddzielnym pomieszczeniu lub w gabinecie, pod warunkiem że sterylizacja odbywa się poza godzinami świadczenia usług.

Stanowisko sterylizacji gabinetowej w salonie kosmetycznym dzieli się na trzy strefy, które zapewniają prawidłowy przebieg procesu dekontaminacji i sterylizacji narzędzi.

Na stanowisku sterylizacji gabinetowej powinien obowiązywać ruch postępowy, co oznacza, że narzędzia przechodzą przez kolejne etapy dekontaminacji w jednym kierunku, bez cofania się do wcześniejszych stref. Dzięki temu minimalizuje się ryzyko ponownego skażenia już oczyszczonych lub wysterylizowanych narzędzi.

Strefa wyrobów skażonych:

• odkładanie narzędzi prosto po zabiegu,
• blat wyrobów skażonych nie może kontaktować się bezpośrednio z szafami zawierającymi wyroby czyste i sterylne,
• strefa powinna być wyposażona w urządzenia do mycia i dezynfekcji narzędzi:
  • myjnię-dezynfekator
  • myjkę ultradźwiękową
  • zamykany pojemnik z wkładem sitowym
  • zlew dwukomorowy.

Strefa wyrobów czystych:

• przeznaczona jest dla narzędzi umytych i dezynfekowanych, w tej strefie odbywa się również suszenie narzędzi;
• na tym etapie narzędzia są sprawdzane pod względem sprawności i możliwości wykorzystania ich ponownie oraz pakowane w pakiety sterylizacyjne;
• strefa kończy się autoklawem.

Strefa wyrobów sterylnych:

• jest to część blatu i szuflady przeznaczone na wysterylizowane pakiety;
• przy zwalnianiu autoklawu pakiety powinny być ocenione pod względem poprawności przeprowadzonego procesu sterylizacji;
• poza wskaźnikami sprawdza się czy pakiety nie są uszkodzone oraz czy wewnątrz pakietów nie zebrały się krople wody.

Kontrola procesu

Kontrola procesu sterylizacji jest kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności wyjaławiania narzędzi oraz sprzętu. Kontrola odbywa się w zakresie: wskaźników fizycznych, wskaźników chemicznych oraz wskaźników biologicznych.

1. Wskaźniki fizyczne (termometry, manometry, higrometry):

• zawierają informacje o parametrach procesu sterylizacji (czasie, wilgotności względnej, ciśnieniu, temperaturze itp.),
• jeżeli na wydruku są prawidłowe wyniki to oznacza, że osiągnięto warunki skutecznej sterylizacji,
• informują tylko o warunkach w komorze sterylizatora.

2. Wskaźniki chemiczne (taśmy samoprzylepne, znaczniki umieszczone na opakowaniach):

• wskaźniki działające w oparciu o zmianę barwy substancji chemicznej,
• informują o warunkach panujących w komorze sterylizatora,

3. Wskaźniki biologiczne (przetrwalniki bakterii):

• występują w postaci testów paskowych lub ampułkowych,
• informują o skuteczności biologicznej procesu sterylizacji,
• wskaźniki biologiczne należy poddać inkubacji, aby sprawdzić, czy bakterie zostały całkowicie zniszczone.

Na przebieg procesu sterylizacji wpływa kilka kluczowych czynników, które decydują o jego skuteczności:

1. przygotowanie narzędzi podczas etapów dekontaminacji,
2. zapakowanie narzędzi w pakiety sterylizacyjne,
3. ułożenie pakietów w autoklawie.

Najczęstsze błędy zaburzające proces sterylizacji

1. Nieprawidłowe przygotowanie narzędzi

• Niedokładne oczyszczenie narzędzi przed sterylizacją – resztki organiczne mogą tworzyć barierę dla czynnika sterylizującego.
• Użycie niewłaściwych środków czyszczących, które mogą uszkodzić narzędzia.

2. Przeładowanie autoklawu

• Zbyt duża ilość narzędzi w komorze sterylizacyjnej ogranicza dostęp pary wodnej do wszystkich powierzchni.
• Nieprawidłowe rozmieszczenie narzędzi powoduje nierównomierne działanie czynnika sterylizującego.

3. Niewłaściwy wybór cyklu sterylizacji

• Użycie zbyt krótkiego czasu sterylizacji lub niewłaściwej temperatury.
• Brak dostosowania cyklu do rodzaju sterylizowanych materiałów.

4. Użycie niewłaściwej wody

• Woda o wysokiej zawartości minerałów może powodować osadzanie się kamienia w autoklawie, co obniża jego skuteczność.
• Zaleca się stosowanie wody demineralizowanej lub destylowanej.

5. Brak regularnej konserwacji autoklawu

• Niedokonywanie przeglądów technicznych prowadzi do awarii urządzenia.
• Brak czyszczenia filtrów i uszczelek może wpłynąć na skuteczność sterylizacji.

6. Błędy użytkownika

• Nieprawidłowe zamknięcie drzwi autoklawu.
• Pominięcie testów kontrolnych, takich jak wskaźniki chemiczne i biologiczne

Zasady przechowywania narzędzi i akcesoriów używanych do zabiegów

Miejsce przechowywania:

1. Narzędzia po sterylizacji powinny być przechowywane w czystych, zamkniętych szafkach lub szufladach, chroniących przed kurzem i wilgocią.
2. Powinny być odseparowane od skażonych narzędzi oraz innych materiałów używanych w gabinecie.
3. W przypadku większych placówek stosuje się specjalne magazyny sterylnych narzędzi

Warunki przechowywania:

1. Szafy i szuflady muszą być szczelnie zamykane, aby zapobiec przypadkowemu skażeniu.
2. Narzędzia powinny być chronione przed wilgocią, ponieważ zamoczenie opakowania sterylizacyjnego może je zdyskwalifikować.
3. Nie należy przechowywać sterylnych narzędzi w pobliżu źródeł wody, środków dezynfekcyjnych czy leków.

Jeśli pakiet sterylny zostanie uszkodzony (np. przecięty, nakłuty, zamoczony), należy go ponownie wysterylizować. Należy pobierać tylko tyle narzędzi, ile jest potrzebnych do wykonania jednej procedury, aby uniknąć przypadkowego skażenia. Jeśli narzędzie upadnie na podłogę, nawet jeśli opakowanie nie jest uszkodzone, zaleca się jego ponowną sterylizację.

Dokumentacja procesu sterylizacji

Dokumentację prowadzi się dla każdej partii materiału poddawanego sterylizacji.

Obejmuje kilka istotnych elementów:

1. Podstawowe informacje

• Data i godzina przeprowadzenia sterylizacji.
• Numer lub kod sterylizatora.
• Osoba odpowiedzialna za przeprowadzenie procesu.
• Lista narzędzi poddanych sterylizacji (oznakowanie pakietów) i ich liczba.

2. Wyniki kontroli

• Wyniki kontroli w postaci wydruku lub zapisu elektronicznego parametrów sterylizacji.
• Wyniki kontroli chemicznej z uwzględnieniem klasy wskaźników i ich rozmieszczenia;
• Wyniki kontroli biologicznej o ile była przeprowadzona z uwzględnieniem rozmieszczenia wskaźników.