Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Miechowie

Szczepienia mają dwa główne cele:

• zapewnić ci maksymalną ochronę przed zachorowaniem na groźne choroby zakaźne,
• wyeliminować występowanie poszczególnych chorób zakaźnych w społeczeństwie.

Szczepienia obowiązkowe

Do szczepień obowiązkowych zaliczamy szczepienia przeciwko:

• zakażeniom rotawirusowym
• gruźlicy,
• zakażeniom pneumokokowym,
• błonicy,
• krztuścowi,
• polio (poliomyelitis),
• odrze,
• śwince,
• różyczce,
• tężcowi,
• wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
• zakażeniom przeciwko Haemophilus influenzae typu B.

Osoby z grup podwyższonego ryzyka są szczepione również przeciwko: ospie wietrznej, błonicy, tężcowi i wściekliźnie.

Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne. Jeśli jednak zdecydujesz, że chcesz zaszczepić siebie lub swoje dziecko inną szczepionką, niż ta, którą kupił minister zdrowia, musisz za nią zapłacić.

W jaki sposób działają szczepienia?

Jeżeli szczepi się duża liczba osób z danej populacji (powyżej 90%) można zahamować rozprzestrzenianie się drobnoustrojów, które wywołują choroby zakaźne. Zapewnia to ochronę nie tylko zaszczepionym, ale też osobom, które z przyczyn zdrowotnych (np. chorujących na nowotwory) nie zostały zaszczepione.

Czy można zaszczepić chore dziecko?

Nie, jeśli dziecko zachoruje, wówczas nie jest szczepione. W takim przypadku termin szczepień ustala lekarz.

W sytuacjach, gdy stan zdrowia dziecka uniemożliwia zaszczepienie w określonym czasie, lekarz ustala indywidualny kalendarz szczepień.

Kto odpowiada za zaszczepienie dzieci?

Za szczepienia obowiązkowe u dziecka odpowiadają jego rodzice/opiekunowie prawni oraz lekarz rodzinny.

Podczas pierwszej wizyty w przychodni poproś lekarza rodzinnego, aby omówił z tobą kalendarz szczepień, a gdy jest taka potrzeba – dopasował o do indywidualnych potrzeb twojego dziecka.

Uwaga: Jeśli nie zaszczepisz zdrowego dziecka, dopuszczasz się zaniedbania i narażasz je na zachorowanie oraz ewentualne powikłania choroby zakaźnej.

Pamiętaj! Przed szczepieniem lekarz musi przebadać dziecko i uznać, czy nadaje się do szczepienia.

Szczepienia zalecane

Szczepienia zalecane uzupełniają szczepienia obowiązkowe. Umożliwiają szerszą ochronę dziecka przed następującymi chorobami zakaźnymi:

• ospa wietrzna;
• kleszczowe zapalenie mózgu;
• wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A);
• grypa;
• zakażenia meningokokowe;
• ludzki wirus brodawczaka (HPV).

Szczepienia zalecane – przebieg

1. Uzyskaj receptę u lekarza.
2. Kup szczepionkę w aptece.
3. Przynieś szczepionkę do przychodni.

Pamiętaj, żeby zachować właściwe warunki transportu.

Kwalifikacja do szczepień

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa przeprowadzenie szczepienia ochronnego obejmuje kwalifikacyjne badanie lekarskie i wykonanie szczepienia.

Kwalifikacyjne badanie lekarskie do szczepień ochronnych przeprowadza wyłącznie lekarz posiadający niezbędną wiedzę z zakresu szczepień ochronnych, znajomość wskazań oraz przeciwwskazań do szczepień, a także niepożądanych odczynów poszczepiennych.

Po przeprowadzeniu kwalifikacyjnego badania lekarskiego lekarz potwierdza lub wyklucza zakwalifikowanie osoby badanej do szczepień ochronnych podpisem w karcie uodpornienia i książeczce szczepień, a wynik tego badania wpisuje w  dokumentacji medycznej tej osoby.

Niepożądane odczyny poszczepienne

Zgodnie z przyjętą definicją niepożądany odczyn poszczepienny (NOP)  nazywamy zaburzenia stanu zdrowia związane ze szczepieniem, które wystąpiło w okresie 4 tygodni po podaniu szczepionki. Wyjątek stanowią odczyny po szczepieniu BCG – w tych wypadkach kryterium czasowe jest wydłużone do 12 miesięcy, co wynika ze specyfiki szczepionki. Odczyn poszczepienny zależy od rodzaju podanej szczepionki, jej składu oraz indywidualnej reakcji osoby szczepionej. U niektórych osób po podaniu szczepionki możemy spodziewać się reakcji odczynowej, czyli nadmiernej, ale naturalnej i nie prowadzącej do zaburzeń stanu zdrowia odpowiedzi układu immunologicznego na składniki szczepionki, która może się przejawiać m.in. obrzękiem, bolesnością, zaczerwienieniem w miejscu wkłucia lub odczynem typowym dla danej szczepionki.

Każde zaburzenie stanu zdrowia pacjenta mogące mieć związek ze szczepieniem podlega zgłoszeniu. Lekarz na podstawie objawów klinicznych oraz badania lekarskiego podejmuje decyzję o zasadności zgłoszenia danego zaburzenia zdrowia do nadzoru jako podejrzenie NOP. Lekarz na podstawie nabytej wiedzy, doświadczenia i badania pacjenta podejmie decyzję, czy zgłoszone zaburzenie stanu zdrowia kwalifikuje się jako NOP, zwykły odczyn poszczepienny, czy też jest to jedynie koincydencja czasowa. Lekarz po zbadaniu dziecka potwierdza, bądź wyklucza możliwy związek określonych objawów ze szczepieniem.

System nadzoru nad NOP reguluje ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2024 poz. 924) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania (Dz. U. 2024 poz. 138 z późn.zm). System polega na obowiązkowym zgłaszaniu przez lekarzy do Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych wszystkich niekorzystnych zdarzeń zdrowotnych, które mają związek ze szczepieniem. Każdy zgłoszony NOP jest analizowany i kwalifikowany na podstawie kryteriów opracowanych przez ekspertów na poziomie krajowym. Zgłoszenia są gromadzone, rejestrowane, weryfikowane i analizowane w Zakładzie Epidemiologii NIZP- PZH. Wyniki analiz są udostępniane na stronie NIZP-PZH w Biuletynie Szczepienia Ochronne.

Pacjent może zgłosić podejrzenie działania niepożądanego produktu leczniczego, w tym szczepionki, samodzielnie za pośrednictwem strony internetowej Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: https://smz.ezdrowie.gov.pl/view-smz/login (…)”.Zgłoszone działania niepożądane są gromadzone i analizowane w Departamencie Monitorowania Działań Niepożądanych URPLWM i PB zgodnie z zasadami monitorowania bezpieczeństwa produktów leczniczych.