Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Przysusze

Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją został ustanowiony przez Ministra Zdrowia w 2001 r. Celem tego dnia jest upowszechnienie wiedzy na temat depresji i zachęcenie chorych do leczenia.

Depresja (lub zaburzenie depresyjne) jest zaburzeniem psychicznym, które poprzez obniżenie nastroju poważnie zakłóca codzienne życie. Depresja najczęściej objawia się poczuciem smutku, obniżonym nastrojem, brakiem chęci do działania oraz negatywnym postrzeganiem rzeczywistości. Możemy ją podejrzewać, jeśli taki stan trwa ponad dwa tygodnie i ma znaczący wpływ na codzienne życie (trudności ze snem, zaburzenia apetytu, utrata sprawności intelektualnej, chęć izolacji). Pamiętaj, że nie każde uczucie przygnębienia jest równoznaczne z depresją. Przejściowe złe samopoczucie, które pojawia się w reakcji na wydarzenia życiowe, może zdarzyć się każdemu.

 

Depresja w Polsce

Depresja stanowi coraz większy problem zdrowotny i społeczny. Szacuje się, że w Polsce na depresję choruje ok. 1,2 mln osób. Dane NFZ wskazują, że świadczenia z rozpoznaniem głównym lub współistniejącym depresji miało udzielone w 2021 r. 682 tys. pacjentów i świadczenia najczęściej udzielano osobom w wieku 55-64 lata. Świadczenia z rozpoznaniem głównym depresji najczęściej były udzielane w podstawowej opiece zdrowotnej oraz w poradniach psychiatrycznych.

Refundowane leki przeciwdepresyjne (stosowane w depresji, ale również innych zaburzeniach psychicznych) wykupiło w 2021 r. 1,5 mln osób i było to o 59% więcej niż w 2013 r. Zwraca uwagę rosnąca liczba osób poniżej 18. r.ż, które zrealizowały receptę na refundowane leki przeciwdepresyjne. Wartość refundacji tych leków wyniosła w 2021 r. 191 mln zł.

 

Przyczyny depresji

• Sytuacje i wydarzenia życiowe, czasami sięgające dzieciństwa, mogą przyczynić się do powstania depresji: zaburzone relacje z rodzicami, trauma seksualna, trudne doświadczenia, śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód itp.
• Niektóre zachowania (myślenie, że nie można robić pewnych rzeczy, że ktoś się do niczego nie nadaje) mogą przyczynić się do powstania lub utrzymania depresji.
• Jedne osoby narażone na trudne zdarzenia nie wpadają w depresję, a inne osoby wpadają w nią bez wyraźnego powodu. Podatność może być uwarunkowana genetycznie. Na przykład, osoba, która ma rodzica, który miał epizod depresyjny, jest dwa do czterech razy bardziej narażona na depresję w swoim życiu. Jednak ta wrażliwość pojawia się jedynie na skutek trudnych doświadczeń lub niekorzystnych czynników środowiskowych.
• Obecność przewlekłej choroby, niepełnosprawności, uzależnienie od alkoholu, tytoniu lub innych substancji stosowanych w celu zmniejszenia lęku są czynnikami sprzyjającymi występowaniu depresji.
• Czasem funkcjonowanie mózgu jest zaburzone. Produkcja i poziom związków chemicznych, które przenoszą informacje pomiędzy neuronami, może być zaburzona. Produkcja niektórych hormonów może być nieprawidłowa. W efekcie reakcja organizmu na stres może być niewłaściwa i wywoływać depresję.

Depresja to choroba, która nie zna płci, wieku, rasy, pochodzenia. Na depresję chorują kobiety, mężczyźni, osoby starsze, kobiety po porodzie, dzieci i młodzież. W przypadku dzieci i młodzieży depresja ma niestereotypowy przebieg. Zachorowania w tej grupie wiekowej rosną lawinowo.

NA DEPRESJĘ NIE POMOGĄ DOBRE RADY

Powodują one jedynie zwiększenie poczucia winy, zmniejszenie samooceny, wycofanie, osamotnienie, pogorszenie stanu zdrowia psychicznego i fizycznego.

ZAMIAST UDZIELAĆ DOBRYCH RAD WSPIERAJ EMOCJONALNIE, ROZMAWIAJ, INTERESUJ SIĘ, ZAPYTAJ CO SIĘ DZIEJE? JAK MOŻESZ POMÓC?

10. charakterystycznych objawów depresji:

- smutek, przygnębienie, niemożność odczuwania radości („nic nie cieszy”),

- zmniejszenie zainteresowań (np. niechęć zajmowania się swoim hobby),

- zmniejszenie aktywności, apatia, spowolnienie, niechęć do działania,

- problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność),

- zmniejszenie apetytu, spadek wagi ciała (rzadziej zwiększenie apetytu i przyrost masy ciała), suchość w ustach,

- uczucie ciągłego zmęczenia, brak energii,

- lęk, uczucie wewnętrznego napięcia, „niepokój w środku”,

- trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, wrażenie niesprawności intelektualnej,

- poczucie beznadziejności, niska samoocena,

- dolegliwości bólowe (bóle głowy, brzucha, bóle w klatce piersiowej, nerwobóle).

Pamiętaj, że masz wpływ na swoje zdrowie psychiczne. Skuteczna profilaktyka depresji dotyczy kształtowania świadomości na temat specyfiki tej choroby oraz promocji zdrowia psychicznego. Tak zwana profilaktyka pozytywna dąży do tego, by zagrożone grupy stały się bardziej odporne, wzmacnia czynniki oraz procesy, które sprzyjają zdrowiu. Dlatego wśród rekomendowanych zachowań wymienia się::

• Prowadzenie zdrowego i higienicznego tryby życia. Przemęczenie i zbyt krótki sen, to czynniki, które negatywnie wpływają na nastrój i powodują przygnębienie. Warto kontrolować ilość snu. Idealny sen powinien trwać 8 godzin dziennie – choć wiadomo, że dla każdego człowieka optymalna liczba godzin snu jest inna.
• Aktywny tryb życia pomaga zmniejszyć nasilenie depresji, ale także przyczynia się do jej zapobiegania. Ćwiczenia fizyczne mają pozytywny wpływ na ciało i umysł, dzięki nim wytwarzają się endorfiny – hormony szczęścia.
• Ograniczenie stresów jest zbawienne. Podchodzenie do nich z większym dystansem i  umiejętne ich interpretowanie sprzyja zachowaniu zdrowia psychicznego.

 

Źródło:

1. 1. NFZ o zdrowiu – Depresja: https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/zdrowe-dane/raporty/nfz-o-zdrowiu-depresja
   2. Kiedy smutek jest chorobą: https://pacjent.gov.pl/jak-zyc-z-choroba/kiedy-smutek-jest-choroba

 

                                                                                                                              

                                                                                                                                      

                                                                                                        Państwowy Powiatowy

                                                                                                            Inspektor Sanitarny

                                                                                                                 w Przysusze

                                                                                                           mgr inż. Jolanta Wilk