Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wieluniu

Czym są antybiotyki?

Antybiotyki, nazywane także lekami przeciwdrobnoustrojowymi, to preparaty stosowane do zwalczania bakterii - mogą je zabijać lub hamować ich wzrost. Wykorzystuje się je w leczeniu infekcji bakteryjnych u ludzi, zwierząt, a w niektórych przypadkach również roślin. Przykładowe choroby bakteryjne to m.in. pneumokokowe zapalenie płuc czy gronkowcowe zakażenia krwi.

Leki działające na wirusy określa się natomiast jako przeciwwirusowe - stosuje się je np. w terapii grypy czy opryszczki.

Nie ma jednego uniwersalnego antybiotyku skutecznego na wszystkie bakterie. Istnieje ponad 15 klas antybiotyków, różniących się budową chemiczną i mechanizmem działania. Każdy z nich działa na określone grupy bakterii - jedne na wąskie spektrum drobnoustrojów, inne na szersze.

Na czym polega odporność na antybiotyki?

Do oporności dochodzi wtedy, gdy bakterie przestają reagować na antybiotyk, który wcześniej był wobec nich skuteczny. Część bakterii naturalnie wykazuje odporność na określone leki, jednak problem pojawia się wtedy, gdy wcześniej wrażliwe bakterie nabywają oporność w wyniku zmian genetycznych.

Takie bakterie przeżywają pomimo obecności leku, dalej się rozmnażają i mogą wywoływać cięższe, dłużej trwające choroby, a nawet prowadzić do zgonu. Leczenie ich bywa trudne -wymaga stosowania droższych terapii, bardziej toksycznych leków lub kombinacji antybiotyków.

Każdego roku około 33 000 osób w Europie umiera z powodu zakażeń bakteriami opornymi na antybiotyki - to jakby zapełnić ponad 100 średniej wielkości samolotów. Obciążenie dla zdrowia publicznego porównuje się do skutków grypy, gruźlicy i HIV/AIDS razem wziętych.

Antybiotyki tylko na podstawie badania lekarskiego

Infekcje o podobnych objawach nie zawsze wymagają takiego samego leczenia. To, że antybiotyk pomógł Ci kiedyś, nie oznacza, że jest właściwy w innej chorobie. Tylko lekarz po zbadaniu może ocenić, czy antybiotyk jest konieczny.

Dlatego:

• nie kupuj antybiotyków bez recepty,
• nie odkładaj leków „na później”,
• nie używaj pozostałych antybiotyków po poprzedniej kuracji,
• nie przekazuj ich innym osobom.

Antybiotyki nie są lekami przeciwbólowymi i nie działają na wirusy

Antybiotyk nie złagodzi bólu głowy, gorączki ani kataru. Nie zwalczy także przeziębienia czy grypy, bo są one wywoływane przez wirusy. Aż 80% infekcji górnych dróg oddechowych w sezonie jesienno-zimowym ma podłoże wirusowe, dlatego antybiotyki w tych przypadkach nie przynoszą poprawy.

Niewłaściwe stosowanie antybiotyków może zaszkodzić

Branie antybiotyków „na wszelki wypadek”, np. przy przeziębieniu czy grypie, nie tylko nie pomaga, ale może powodować skutki uboczne, takie jak biegunka, nudności czy wysypka. Co więcej, niepotrzebne przyjmowanie antybiotyków sprzyja rozwojowi lekooporności.

Wielu łagodnych infekcji bakteryjnych - jak zapalenie gardła, zatok, oskrzeli czy ucha - organizm potrafi pozbyć się sam, bez antybiotyku. W większości przypadków wystarczają leki dostępne bez recepty, odpoczynek i leczenie objawowe.

 

Źródła:

https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en/get-informed/key-messages/health-burden-antibiotic-resistance
https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en/get-informed/key-messages/general-public-self-medication-antibiotics
http://antybiotyki.edu.pl/edwa/info.php