Listopad - miesiąc świadomości męskich nowotworów
03.11.2025
Listopad w Polsce jest uznawany za miesiąc świadomości męskich nowotworów - jest to czas, w którym szczególną uwagę poświęca się chorobom nowotworowym, które dotykają mężczyzn, zwłaszcza tym związanym z układem rozrodczym i moczowo-płciowym.
Akcja nosi często nazwę „Movember” (połączenie angielskich słów moustache = wąsy + November = listopad) i ma na celu m.in. przełamywanie tabu wokół zdrowia mężczyzn, zachęcanie ich do badań, a nie tylko reagowania, gdy pojawią się objawy. W ramach tej kampanii promuje się m.in. tematykę nowotworów: takich jak rak prostaty, rak jądra, oraz innych schorzeń męskiego układu moczowo-płciowego.
W Polsce rak prostaty jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn. Od blisko 40 lat obserwuje się wzrost zachorowań na raka gruczołu krokowego. Aktualnie jest to drugi najczęściej diagnozowany nowotwór złośliwy u mężczyzn na świecie i piąta przyczyna zgonów nowotworowych – każdego roku odnotowuje się około 1,5 miliona nowych zachorowań oraz 400 tysięcy zgonów. Chociaż naturalny przebieg raka prostaty jest powolny i długotrwały, na świecie niemal 40% chorych umiera z jego powodu, co stawia ten nowotwór na piątym miejscu pod względem liczby zgonów.
Rak jąder, choć rzadszy, dotyka znacznie częściej młodszych mężczyzn, stąd profilaktyka w tej grupie wiekowej jest szczególnie istotna.
Jakie objawy powinny nas zaniepokoić?
Rak prostaty
Niepokojące symptomy, których nie należy lekceważyć:
- osłabienie strumienia moczu, częstomocz, wydłużenie czasu oddawania moczu, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza,
- krwiomocz (krew w moczu), zaburzenia erekcji, nietrzymanie moczu,
- ból w okolicy lędźwiowej, pleców, nóg – może wskazywać na bardzie zaawansowany stan.
Warto jednak pamiętać: często rak prostaty nie daje objawów we wczesnym stadium.
Rak jądra
Niepokojące symptomy, których nie należy lekceważyć:
- wyczuwalny, twardy guzek w jądrze - często niebolesny, co może powodować, że zostanie niezauważony,
- zmiana konsystencji jądra, obrzęk, płyn w mosznie (uczucie rozpierania) mogą być sygnałem,
- ból podbrzusza, dyskomfort w mosznie lub zmiana wyglądu/skóry mogą być również objawami.
Inne sygnały alarmowe dla nowotworów układu moczowo-płciowego i moczowego: zmiany w oddawaniu moczu, krew w moczu, guz lub zmiana w narządzie płciowym, opuchlizna w okolicy moszny lub pachwin, zmiana skórna na prąciu lub narządach genitalnych.
Jeśli zauważysz cokolwiek niepokojącego – warto zgłosić się do lekarza, bo im wcześniej wykryty nowotwór, tym większa szansa na skuteczne leczenie.
Profilaktyka – co można zrobić?
Samobadanie i badania kontrolne
- W przypadku jąder: od około 15. roku życia zalecane jest co miesiąc samobadanie jąder - pozwala poznać własne ciało i zauważyć wczesne zmiany.
- W przypadku prostaty: po 40.-50. roku życia lub przy czynnikach ryzyka – warto konsultować się z urologiem, wykonywać badania takie jak oznaczenie stężenia PSA, badanie per rectum (badanie palpacyjne prostaty).
Jak zapobiegać nowotworom?
Najskuteczniejszym sposobem, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka, jest unikanie czynników, które sprzyjają jego rozwojowi. Choć nie na wszystko mamy wpływ, wiele zależy od naszych codziennych wyborów - stylu życia, sposobu odżywiania i dbałości o zdrowie.
Szacuje się, że świadome ograniczanie czynników ryzyka może zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia choroby nawet o połowę. Oznacza to, że profilaktyka to nie tylko badania, ale również codzienne nawyki, które mają ogromne znaczenie dla zdrowia.
Dlatego warto:
- Odżywiać się racjonalnie i różnorodnie - dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, ryby oraz ograniczenie przetworzonej żywności i czerwonego mięsa wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
- Być aktywnym fizycznie - regularny ruch, nawet w formie spacerów, jazdy na rowerze czy pływania, poprawia odporność, metabolizm i ogólną kondycję.
- Unikać używek - zaprzestanie palenia tytoniu i ograniczenie spożycia alkoholu to jedne z najważniejszych kroków w profilaktyce nowotworowej.
- Dbać o prawidłową masę ciała i odpoczynek - nadwaga, stres i brak snu zwiększają ryzyko wielu chorób, w tym nowotworów.
- Regularnie się badać - profilaktyczne badania pozwalają wykryć zmiany na wczesnym etapie, gdy leczenie jest najbardziej skuteczne.
Jeśli chciałbyś dowiedzieć się więcej zajrzyj na stronę Narodowego Portalu Onkologicznego - gdzie znajdziesz wiarygodne informacje, a także realne wsparcie.
Portal https://onkologia.pacjent.gov.pl/pl to źródło rzetelnej wiedzy o nowotworach, stworzone z myślą o pacjentach, ich bliskich oraz specjalistach. Łączy fachową wiedzę medyczną z praktycznymi wskazówkami, przedstawionymi prostym i zrozumiałym językiem.
Źródła:
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/meska-sprawa-profilaktyka-raka-prostaty-i-jader
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/meskie-nowotwory
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/mezczyzna-a-profilaktyka
https://onkologia.pacjent.gov.pl/pl/kompendium-chorob-nowotworowych/gruczol-krokowy/epidemilogia
https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-jadra-czym-jest
https://onkologia.pacjent.gov.pl/pl