Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Krakowie

Europejski Tydzień Szczepień (ETS) obchodzony jest corocznie w ostatnim tygodniu kwietnia z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). 

W ramach tej inicjatywy pod hasłem Zapobiegaj. Chroń. Uodpornij. promujemy szczepienia ochronne jako skuteczną metodę zapobiegania chorobom zakaźnym i groźnym powikłaniom zdrowotnym będącymi ich konsekwencją. Celem ETS jest zwiększenie zasięgu szczepień poprzez podniesienie świadomości na temat ich znaczenia wśród rodziców i opiekunów, pracowników służby zdrowia, decydentów politycznych i mediów.

Tegoroczny ETS obchodzony w dniach 27 kwietnia – 3 maja br., podkreśla pilną potrzebę osiągnięcia wysokiego i równego zasięgu szczepień w każdej społeczności, aby zapobiec epidemiom chorób zakaźnych teraz i w przyszłości.

Czym jest szczepionka?

Szczepionka wywołuje odpowiedź immunologiczną podobną do naturalnej odporności, którą uzyskuje się po przebytym zakażeniu lub chorobie. Głównym celem wykonania szczepienia jest ochrona przed ciężkim przebiegiem chorób i powikłaniami zdrowotnymi, których nie da się przewidzieć, a które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia a nawet życia.

Dlaczego nabycie odporności w wyniku szczepienia jest bezpieczniejsze niż przebycie choroby?

1. Kontrolowana ekspozycja na patogen: Podobnie jak ćwiczenia budują mięśnie, tak szczepionki przygotowują układ odpornościowy, aby był sprawny, silny i gotowy do walki z bakterią lub wirusem wywołującym chorobę zakaźną. Szczepionki zawierają osłabione lub inaktywowane formy wirusów, bakterii lub ich fragmenty. Dzięki temu organizm uczy się rozpoznawać patogen i przygotowuje odpowiedź immunologiczną, ale bez ryzyka poważnych komplikacji zdrowotnych.
2. Brak ryzyka powikłań: Choroby zakaźne, takie jak np. odra, grypa czy COVID-19, mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc, uszkodzenia narządów, a nawet śmierć. Szczepienia minimalizują to ryzyko, ponieważ wywołują odporność bez narażania organizmu na pełne działanie patogenu.
3. Skuteczność i przewidywalność: Szczepionki są dokładnie testowane w badaniach klinicznych, co pozwala przewidzieć ich skuteczność i ewentualne efekty uboczne. W przypadku choroby natomiast reakcja organizmu może być nieprzewidywalna, a infekcja może przebiegać w różny sposób, co utrudnia kontrolowanie ryzyka.
4. Ochrona osób wrażliwych: Dzięki powszechnym szczepieniom tworzy się tzw. odporność zbiorowiskowa, która chroni osoby, które nie mogą być szczepione, np. ze względów zdrowotnych (dzieci, osoby starsze, osoby z osłabionym układem odpornościowym). Choroba zakaźna może mieć dla nich poważne konsekwencje, a szczepienia minimalizują to ryzyko.
5. Ochrona przed epidemiami: W przypadku masowego rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej, wiele osób może zachorować w krótkim czasie, co może doprowadzić do przeciążenia systemu opieki zdrowotnej. Szczepienia pomagają zapobiec takim scenariuszom, kontrolując rozprzestrzenianie się choroby i zmniejszając liczbę osób, które chorują.

O czym należy poinformować lekarza przed szczepieniem?

Koniecznie poinformuj lekarza o:

• aktualnym stanie zdrowia (jeśli masz aktualnie infekcję np. przeziębienie, grypa, infekcja bakteryjna, lekarz może zdecydować o przesunięciu szczepienia)
• przebytych chorobach,
• przyjmowanych lekach, suplementach diety, ziołach (mogą one wpływać na działanie szczepionki, np. osłabić jej działanie lub wywołać reakcję alergiczną),
• przebywaniu lub bliskim kontakcie z osobą chorą/osobami chorymi,
• niepokojących objawach (jeśli pojawiły się po podaniu poprzednich szczepionek),
• planowanych wyjazdach zagranicznych (jeśli planujesz podróż do kraju, w którym występują choroby, przeciwko którym szczepionka jest zalecana, warto poinformować lekarza o tych planach - możesz potrzebować dodatkowych szczepionek w zależności od regionu, do którego się wybierasz)

Gdzie znajdę szczegółowe informacje dotyczące obowiązkowych i zalecanych szczepień ochronnych?

Szczegółowe informacje dotyczące Programu Szczepień Ochronnych w 2025 r. w zakresie szczepień obowiązkowych i zalecanych można znaleźć tutaj (https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2025/).

Gdzie znajdę wiarygodne informacje na temat szczepień?

Więcej informacji na temat szczepień znajdą Państwo na portalu Szczepienia.info (https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/), który powstał w październiku 2007 r. z inicjatywy Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH- Państwowego Instytutu Badawczego we współpracy z Polskim Towarzystwem Wakcynologii. Portal posiada akredytację WHO i został dodany do listy stron polecanych jako informujące o szczepieniach w sposób rzetelny i wiarygodny. Portal jest również wymieniany jako wiarygodne źródło informacji na Europejskim Portalu Informacji o Szczepieniach, który powstał z inicjatywy Komisji Europejskiej, Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) i Europejskiej Agencji Leków.