Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Zduńskiej Woli

 

Od 1985 roku październik jest miesiącem walki z rakiem piersi, obchodzonym przez międzynarodowe organizacje prozdrowotne. Dodatkowo 15 października obchodzimy Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi. To okazja, aby zwrócić szczególną uwagę na profilaktykę i w razie potrzeby umówić się na badania.

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet na świecie (25%) i najczęstszą przyczyną zgonu (14%), a chore na raka piersi stanowią 36% kobiet żyjących z nowotworami. Szacuje się, że co roku raka piersi rozpoznaje się u blisko 1,7 miliona kobiet, a ponad 500 tysięcy umiera z tego powodu. To choroba niejednorodna, w której wyróżniamy różne podtypy.

Największą zachorowalność na raka sutka notuje się krajach uprzemysłowionych (Belgia, Dania, Holandia, Niemcy, Wielka Brytania). Najmniej zachorowań występuje w krajach Afryki i Azji Południowo-Wschodniej. Region geograficzny jest czynnikiem istotnie modyfikującym ryzyko zachorowania na raka piersi.

 W Polsce rak piersi w ostatnim stuleciu stał się jednym z największych zagrożeń przedwczesnej umieralności kobiet. Rak piersi występuje również u mężczyzn, choć bardzo rzadko. Szacuje się, że jeden na stop przypadków nowotworów złośliwych sutka, to właśnie rak piersi u mężczyzn.

Rak piersi przez długi czas rozwija się w sposób utajony, nie wywołując bólu ani widocznych objawów. Symptomy, takie jak wyczuwalne guzki lub zgrubienia, zmiany w kształcie lub wielkości piersi, nietypowa wydzielina z brodawki czy zmiany skórne, powinny zawsze skłonić do wizyty u specjalisty.

Czynniki ryzyka rozwoju choroby są złożone, jednak kluczowy wpływ wydają się mieć czynniki związane ze stanem hormonalnym kobiety (czynniki reprodukcyjne, wiek pokwitania i przekwitania, stosowanie preparatów hormonalnych).

 Częstość występowania raka piersi wzrasta z wiekiem. Wśród kobiet przed 45 rokiem życia nowotwór występuje rzadko, a większość zachorowań dotyczy kobiet po 50 roku życia (w Polsce 80% pacjentek).

Czynnikiem, który znacząco zwiększa ryzyko zachorowania na raka sutka, jest obecność u danej osoby mutacji genu BRCA1 lub genu BRCA2. Szacuje się, że 4-8% raków piersi może być wynikiem dziedzicznych mutacji, pozostałe przypadki są następstwem sporadycznych mutacji w komórkach somatycznych.

Decydujące znaczenie w zapobieganiu rozwojowi zaawansowanego nowotworu piersi odgrywa jego wczesne wykrycie (wtórna profilaktyka). Diagnostyka opiera się na regularnie przeprowadzanych badaniach mammograficznych (skrining).

Nie mamy wpływu na czynniki, które mają najlepiej opisany związek z rakiem piersi, tj. płeć, wiek, geny, ale szacuje się, że zdrowy styl życia i dieta pozwalają zapobiec nawet co czwartemu przypadkowi raka piersi.

W tym celu zaleca się:

- unikanie nadwagi — wyższa masa ciała wiąże się z większym ryzykiem zachorowania na raka piersi;

 - rezygnację ze spożycia alkoholu — alkohol przyczynia się do rozwoju nowotworu;

- rzucenie palenia — dym tytoniowy ma silne działanie rakotwórcze;

- aktywność fizyczną — wspomaga kontrolę masy ciała i obniża poziom estrogenów;

- karmienie piersią — wspiera ostateczne ukształtowanie się nabłonka gruczołu mlekowego;

- ograniczenie stosowania terapii hormonalnej okresu menopauzy — powoduje wzrost stężenia żeńskich hormonów płciowych we krwi, co przyczynia się do zachorowania.

Decydujące znaczenie w zapobieganiu rozwojowi zaawansowanego nowotworu piersi odgrywa jego wczesne wykrycie (wtórna profilaktyka). 

Oprócz wyżej wymienionych zmian w stylu życia, profilaktyka raka piersi obejmuje:

 - samobadanie piersi – co pozwala wcześniej zauważyć zachodzące zmiany w wyglądzie i strukturze piersi

- regularne badania profilaktyczne – mammografia lub USG piersi przeprowadzane co rok czy dwa lata stanowią podstawę profilaktyki i pozwalają na wczesne wykrycie choroby

- profilaktyka w przypadku dziedziczenia uwarunkowanego raka piersi – obejmuje konsultację genetyczną, indywidualny harmonogram badań profilaktycznych lub profilaktyczną mastektomie

Co może zaniepokoić podczas samobadania piersi?

- zmiana wielkości i kształtu piersi, która nie ustąpiła po miesiączce,

- guzki lub zgrubienia wyczuwalne w piersi lub pod pachą (zwykle niebolesne),

- zmiana koloru skóry piersi,

- wciąganie skóry piersi,

- pomarszczenie lub łuszczenie skóry piersi,

 - zmiany w obrębie brodawki piersi.

W ramach tegorocznej kampanii zachęcamy Państwa do korzystania z rzetelnej wiedzy związanej z ww. tematem. Wszelkie informacje dostępne są na Narodowym Portalu Onkologicznym  pod adresem  onkologia.gov.pl

Źródła:

https://www.zwrotnikraka.pl/rozowy-pazdziernik-miesiac-swiadomosci-raka-piersi/

https://onkologia.pacjent.gov.pl/pl/kompendium-chorob-nowotworowych/piers/metody-zapobiegania