Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Zduńskiej Woli

Październik już od wielu lat uznawany jest na całym świecie za Miesiąc Świadomości Raka Piersi. W tym szczególnym okresie podejmujemy tematy związane z profilaktyką, diagnostyką oraz nowoczesnym leczeniem nowotworów piersi. W ramach kampanii, 15 października 2025 roku przypada Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi, którego symbolem jest różowa wstążka. Miesiąc Świadomości Raka Piersi (tzw. Różowy Październik) celebrowany jest na świecie od 1985 roku.

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet na świecie (25%) i najczęstszą przyczyną zgonu (14%), a chore na raka piersi stanowią 36% kobiet żyjących z nowotworami. Szacuje się, że co roku raka piersi rozpoznaje się u blisko 1,7 miliona kobiet, a ponad 500 tysięcy umiera z tego powodu. To choroba niejednorodna, w której wyróżniamy różne podtypy.

Największą zachorowalność na raka sutka notuje się krajach uprzemysłowionych (Belgia, Dania, Holandia, Niemcy, Wielka Brytania). Najmniej zachorowań występuje w krajach Afryki i Azji Południowo-Wschodniej. Region geograficzny jest czynnikiem istotnie modyfikującym ryzyko zachorowania na raka piersi.

W Polsce rak piersi w ostatnim stuleciu stał się jednym z największych zagrożeń przedwczesnej umieralności kobiet. Rak piersi występuje również u mężczyzn, choć bardzo rzadko. Szacuje się, że jeden na stop przypadków nowotworów złośliwych sutka, to właśnie rak piersi u mężczyzn.

Rak piersi przez długi czas rozwija się w sposób utajony, nie wywołując bólu ani widocznych objawów. Symptomy, takie jak wyczuwalne guzki lub zgrubienia, zmiany w kształcie lub wielkości piersi, nietypowa wydzielina z brodawki czy zmiany skórne, powinny zawsze skłonić do wizyty u specjalisty.

Czynniki ryzyka rozwoju choroby są złożone, jednak kluczowy wpływ wydają się mieć czynniki związane ze stanem hormonalnym kobiety (czynniki reprodukcyjne, wiek pokwitania i przekwitania, stosowanie preparatów hormonalnych). Częstość występowania raka piersi wzrasta z wiekiem. Wśród kobiet przed 45 rokiem życia nowotwór występuje rzadko, a większość zachorowań dotyczy kobiet po 50 roku życia (w Polsce 80% pacjentek).

Czynnikiem, który znacząco zwiększa ryzyko zachorowania na raka sutka, jest obecność u danej osoby mutacji genu BRCA1 lub genu BRCA2. Szacuje się, że 4-8% raków piersi może być wynikiem dziedzicznych mutacji, pozostałe przypadki są następstwem sporadycznych mutacji w komórkach somatycznych.

Co może zaniepokoić podczas samobadania piersi?

- zmiana wielkości i kształtu piersi, która nie ustąpiła po miesiączce,

- guzki lub zgrubienia wyczuwalne w piersi lub pod pachą (zwykle niebolesne),

- zmiana koloru skóry piersi,

- wciąganie skóry piersi,

- pomarszczenie lub łuszczenie skóry piersi,

 - zmiany w obrębie brodawki piersi.

Nie mamy wpływu na czynniki, które mają najlepiej opisany związek z rakiem piersi, tj. płeć, wiek, geny, ale szacuje się, że zdrowy styl życia i dieta pozwalają zapobiec nawet co czwartemu przypadkowi raka piersi. W tym celu zaleca się:

- unikanie nadwagi — wyższa masa ciała wiąże się z większym ryzykiem zachorowania na raka piersi;

 - rezygnację ze spożycia alkoholu — alkohol przyczynia się do rozwoju nowotworu;

- rzucenie palenia — dym tytoniowy ma silne działanie rakotwórcze;

- aktywność fizyczną — wspomaga kontrolę masy ciała i obniża poziom estrogenów;

- karmienie piersią — wspiera ostateczne ukształtowanie się nabłonka gruczołu mlekowego;

- ograniczenie stosowania terapii hormonalnej okresu menopauzy — powoduje wzrost stężenia żeńskich hormonów płciowych we krwi, co przyczynia się do zachorowania.

Decydujące znaczenie w zapobieganiu rozwojowi zaawansowanego nowotworu piersi odgrywa jego wczesne wykrycie (wtórna profilaktyka). Oprócz wyżej wymienionych zmian w stylu życia, profilaktyka raka piersi obejmuje również:

- samobadanie piersi – co pozwala wcześniej zauważyć zachodzące zmiany w wyglądzie i strukturze piersi

- regularne badania profilaktyczne – mammografia lub USG piersi przeprowadzane co rok czy dwa lata stanowią podstawę profilaktyki i pozwalają na wczesne wykrycie choroby

- profilaktyka w przypadku dziedziczenia uwarunkowanego raka piersi – obejmuje konsultację genetyczną, indywidualny harmonogram badań profilaktycznych lub profilaktyczną mastektomie

 

Zapraszamy Państwa do odwiedzenia Narodowego Portalu Onkologicznego – onkologia.gov.pl.
Portal ten jest rzetelnym, stale aktualizowanym źródłem wiedzy zarówno dla pacjentów i ich bliskich, jak i dla ekspertów. Zawiera praktyczne informacje dotyczące profilaktyki,
diagnostyki i leczenia nowotworów, prezentowane w przystępnej formie.

Źródła:

https://onkologia.pacjent.gov.pl/pl/kompendium-chorob-nowotworowych/piers/metody-zapobiegania

https://www.zwrotnikraka.pl/rozowy-pazdziernik-miesiac-swiadomosci-raka-piersi/