Profilaktyka zatruć grzybami
25.08.2025
Zbieranie grzybów w naszym kraju było i jest bardzo popularne, a spożywanie ich jest tradycyjnym zwyczajem żywieniowym polskiego społeczeństwa.
Grzyby są chętnie spożywane przez ludzi ze względu na walory smakowe i zapachowe. Pobyt w lesie jest także bardzo dobra formą aktywnego wypoczynku. Jednak w naszych lasach rośnie wiele gatunków grzybów o różnej toksyczności. Wśród nich występują trujące, jadalne i niejadalne. Szczególnie niebezpieczne są grzyby trujące, które mogą stać się przyczyną śmiertelnych zatruć pokarmowych. Aby uniknąć tak poważnych zagrożeń dla życia i zdrowia, należy zbierać tylko te grzyby, które dobrze znamy.
Jak ubrać się na grzyby?
Do lasu zawsze ubieramy długie spodnie, buty zakrywające kostkę oraz wierzchnie okrycie z długim rękawem. Ważne jest także, aby zabrać nakrycie głowy, który osłoni kark. Dzięki temu zabezpieczymy się przed owadami i kleszczami, na które możemy natrafić w lesie. Grubość odzieży dostosowujemy do panujących warunków atmosferycznych. W przypadku deszczowej pogody zabieramy odzież przeciwdeszczową i nieprzemakalne buty lub kalosze. Jak wiemy po deszczu jest największy wysyp grzybów.
Niezbędny ekwipunek
Warto zabrać ze sobą koszyk i scyzoryk, który ułatwi oczyszczenie znalezionych okazów. Do plecaka zabieramy preparat odstraszający kleszcze i komary, a także plaster z opatrunkiem i folię ratunkową (koc termiczny). Obowiązkowo należy pamiętać o zabraniu ze sobą naładowanego telefonu, który pozwoli, w razie zagrożenia, wezwać konieczną pomoc. Smartfony posiadają także funkcję nawigacji, która pomoże nam się odnaleźć w lesie. W telefonie warto mieć też aplikację pomagającą rozpoznawać grzyby. Oczywiście możemy zabrać także tradycyjny atlas grzybów w wersji drukowanej
ABC zbieracza grzybów
- Zbieramy gatunki grzybów tylko dobrze znanych.
- Nie zbieramy grzybów bardzo młodych, starych i przejrzałych, a także gatunków, których nie znamy. Nie niszczymy żadnych grzybów, także trujących, ponieważ są potrzebne w ekosystemie leśnym.
- Zbieramy grzyby całe poprzez wykręcenie z podłoża. Pozostały dołek zasypujemy ziemią i lekko przygniatamy, ponieważ w ten sposób zabezpieczmy grzybnię. Zbieranie grzybów przez ułamanie trzonu lub obcięcie nożem dolnej jego części jest
szkodliwe dla grzybni, a także utrudnia rozpoznanie wszystkich charakterystycznych cech grzyba, tak bardzo istotnych do określenia jego bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi. - Zbieramy grzyby tylko do łubianek i przewiewnych koszyków. W torebkach, siatkach i koszykach plastikowych grzyby łatwo ulegają zaparzeniu i zepsuciu. Nawet w jadalnych gatunkach grzybów mogą wtedy wytwarzać się substancje trujące i szkodliwe dla zdrowia.
- Nie oceniamy grzybów nam nieznanych na podstawie smaku, ponieważ przykładowo – śmiertelnie trujący muchomor sromotnikowy ma smak łagodny, nie wyróżniający się niczym szczególnym. Nie wierzymy też starym przesadom mówiącym o ciemnieniu cebuli lub czernieniu srebrnej łyżki, włożonych do potrawy z grzybów, co miałoby świadczyć o tym, że jest ona sporządzona z gatunków grzybów niejadalnych czy trujących.
Najczęstsze typowe objawy zatrucia grzybami ABC zbieracza grzybów:
- nudności
- wymioty
- ból brzucha
- biegunka
- nadmierna potliwość
- duszności
- zaburzenia widzenia
- pobudzenie psychoruchowe
- podwyższona temperatura
- suchość w ustach
- rozszerzone źrenice
Zatrucie grzybami – pierwsza pomoc
Pierwsza i najważniejsza sprawa – nie lekceważ objawów zatrucia jeżeli w ostatnim czasie jadłeś grzyby. O ile kłopoty z sercem, oddechem czy np. halucynacje z pewnością wzbudzą niepokój, to zwykły ból brzucha czy wymioty łatwo zignorować. W przypadku poważnych zatruć organizm nie poradzi sobie sam z trucizną i niezbędna jest pomoc lekarza. Poza tym czas ma ogromne znaczenie ponieważ trucizna uszkadza wątrobę – im szybciej poszkodowany znajdzie się pod opieką lekarza tym większa szansa na szczęśliwe zakończenie.
Stanowcza większość śmiertelnych zatruć spowodowana jest zjedzeniem muchomora sromotnikowego. W przypadku tego grzyba pierwsze objawy pojawiają się bardzo późno – zwykle 8 do 12 godzin od zjedzenia, ale może to być nawet dopiero na drugi dzień. Po pewnym czasie pojawia się poprawa samopoczucia, po której następuje ponowne pogorszenie i często zgon.
Pierwsza pomoc w przypadku każdego zatrucia polega na:
- sprowokowaniu wymiotów (oczywiście tylko u osób przytomnych)
- zebraniu wymiocin, resztek zjedzonej potrawy lub samych grzybów w celu przekazania do analizy
- dokładnego ustalenia kto jeszcze jadł tą samą potrawę
- wezwanie pogotowia lub udanie się do szpitala
UWAGA!
W przypadkach zatruć grzybami leczeniu poddaje się WSZYSTKIE osoby, które zjadły potrawę z trującymi grzybami, nawet te, które nie wykazują żadnych niepokojących objawów.
Zatrucie grzybami – jak się chronić?
Na koniec kilka porad, które pomogą zapobiec zatruciu. Część z nich to powtarzane od dawna banały, ale ponieważ co roku dochodzi do fatalnych w skutkach zatruć – powtarzania nigdy za mało.
- jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości odnośnie jakiegoś grzyba – nie zbieraj go, a już na pewno nie jedz
- nie kupuj grzybów pochodzących z nieznanego źródła, jeżeli sam się na nich nie znasz
- najlepiej w ogóle nie jedz grzybów przetworzonych (np. w słoiku) jeśli nie jesteś pewny ich pochodzenia
- jeżeli zbierasz grzyby – unikaj osobników młodych – łatwiej o pomyłkę odnośnie gatunku
- najlepiej w ogóle nie zbieraj grzybów z blaszkami na spodzie kapelusza – wszystkie najbardziej trujące mają blaszki, podczas gdy wśród tych z „gąbką” praktycznie nie ma groźnych gatunków
- najlepiej w ogóle zrezygnować z podawani potraw z grzybami małym dzieciom – ich organizmy są szczególnie podatne na trucizny, a skutki nawet niewielkiego zatrucia – często tragiczne
UWAGA!!! WIELE TRUJĄCYCH GRZYBÓW NIE MA PALĄCEGO, GORZKIEGO LUB ODRZUCAJĄCEGO SMAKU, A WRĘCZ SŁODKAWY I DOŚĆ PRZYJEMNY ZAPACH I SMAK. ZBIERAJ TYLKO GRZYBY, KTÓRE DOBRZE ZNASZ!!!!!!
źródło:
http://www.skutecznapierwszapomoc.pl/artykuly/zatrucie-grzybami/
https://www.gov.pl/web/wsse-warszawa/wystawa-grzybow-poznaj-grzyby---unikniesz-zatrucia
https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aktualnosci/grzybobranie-jak-sie-przygotowac
Materiały
539095505_1339433844854117_4751898015845213049_n539095505_1339433844854117_4751898015845213049_n.jpg 0.23MB Budowa_grzyba-1
Budowa_grzyba-1.pdf 0.12MB Grzybowe_pomyłki-2
Grzybowe_pomyłki-2.pdf 0.32MB Rodzaje_zatruć_grzybami-3
Rodzaje_zatruć_grzybami-3.pdf 0.34MB