Zmiany w ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
21.08.2025
Epidemia palenia tytoniu jest jednym z największych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Szacuje się, że w Polsce z powodu palenia papierosów rocznie umiera prawie 70 tys. osób, co stanowi 17 proc. zgonów ogółem. Na świecie z powodu chorób spowodowanych paleniem umiera ponad 8 mln osób rocznie. W 9 na 10 przypadków diagnozy raka płuc okazuje się, że chory pali lub palił w przeszłości papierosy. Ogromnym problemem jest też palenie bierne. Zmiana rynku wyrobów nikotynowych to poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w kontekście dzieci i młodzieży. Nowe produkty, takie jak e-papierosy i woreczki z nikotyną, często promowane jako „bezpieczniejsze” alternatywy, mogły prowadzić do błędnego przekonania, że są nieszkodliwe.
Tymczasem: WHO i inne organizacje zdrowotne wskazują, że młodzież używająca e-papierosów ma ponad dwukrotnie większe ryzyko sięgnięcia po tradycyjne papierosy.
• Nawet e-papierosy bez nikotyny mogą prowadzić do uzależnienia behawioralnego i zwiększonej tolerancji na nikotynę w przyszłości.
• Produkty te często mają atrakcyjne smaki i opakowania, co czyni je szczególnie kuszącymi dla młodych osób.
5 lipca 2025 weszła w życie nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, która wprowadziła zakaz sprzedaży e-papierosów, w tym również tych beznikotynowych, osobom poniżej 18. roku życia.
Ustawa ta zmieniła definicję papierosów elektronicznych. Ta zmiana była potrzebna, ponieważ od tego momentu do papierosów elektronicznych zaliczamy również wyroby, które nie zawierają nikotyny.
Najważniejsze zmiany:
- Zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych, woreczków nikotynowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych osobom do lat 18 (w tym płynów beznikotynowych)
- Zakaz ich sprzedaży na terenie podmiotów wykonujących działalność leczniczą, jednostek organizacyjnych systemu oświaty oraz obiektów sportowo-rekreacyjnych
- Zakaz używania e-papierosów (także beznikotynowych) w przestrzeni publicznej
- Zakaz sprzedaży przez Internet i w automatach (ten drugi obowiązywać będzie od
5 stycznia 2026 r.) - Całkowity zakaz reklamy i promocji tych produktów – zarówno w mediach, jak
i punktach sprzedaży - W przypadku papierosów elektronicznych wprowadza się oznaczenia na opakowaniach „Wyrób zawiera nikotynę, która powoduje szybkie uzależnienie” – w przypadku produktów zawierających nikotynę oraz „Wyrób szkodliwy dla zdrowia” dla wyrobów niezawierającej nikotyny
- Na opakowaniu jednostkowym i opakowaniu zbiorczym woreczków nikotynowych zamieszcza się ostrzeżenie zdrowotne „Ten wyrób szkodzi Twojemu zdrowiu
i powoduje uzależnienie.”
Nowelizacja ma w szczególności na celu ograniczenie dostępu młodzieży do wyrobów nikotynowych i zrównanie przepisów dotyczących e-papierosów z tymi, które obowiązują dla tradycyjnego tytoniu.
To bardzo ważna zmiana, uszczelnia też zakaz palenia w miejscu pracy.
Przed 5 lipca 2025 papierosy elektroniczne beznikotynowe nie były zaliczane bezpośrednio do e-papierosów, co pozwoliło na obchodzenie prawa i przyzwolenie na palenie tzw. elektryków w miejscach niedozwolonych, w tym w pracy. Przed zmianą definicji pracownicy mogli zasłaniać się faktem, że korzystają z papierosów beznikotynowych, co jest niemożliwe do zweryfikowania. Teraz, jeśli pracownik będzie chciał zapalić tradycyjnego papierosa albo e-papierosa musi skorzystać z zamkniętej palarni.
Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych – palenie wyrobów tytoniowych, zabronione jest:
- na terenie zakładów leczniczych podmiotów leczniczych (czyli m.in. w szpitalach oraz na terenie przychodni – zarówno tych publicznych, jak i prywatnych) oraz w pomieszczeniach innych obiektów, w których są udzielane świadczenia zdrowotne,
- na terenie jednostek organizacyjnych systemu oświaty (czyli m.in. przedszkoli, szkół i placówek opiekuńczo-wychowawczych) oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (czyli m.in. ośrodków pomocy społecznej, domów pomocy społecznej),
- na terenie uczelni,
- w pomieszczeniach zakładów pracy,
- w pomieszczeniach obiektów kultury i wypoczynku do użytku publicznego (czyli m.in. w domach kultury oraz ośrodkach sportu i rekreacji),
- w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych,
- w środkach pasażerskiego transportu publicznego oraz w obiektach służących obsłudze podróżnych (czyli np. na dworcu),
- na przystankach komunikacji publicznej,
- w pomieszczeniach obiektów sportowych,
- w ogólnodostępnych miejscach przeznaczonych do zabaw dzieci (czyli m.in. na placach zabaw i boiskach), jak również
- w innych pomieszczeniach dostępnych do użytku publicznego (czyli np. w centrach handlowych lub na klatkach schodowych w budynkach mieszkalnych!).
Istnieją wyjątki od zakazu, np. palarnie w niektórych obiektach, takich jak hotele, zakłady pracy czy lokale gastronomiczne ale pod pewnymi warunkami.
Właściciel lub zarządzający obiektem lub środkiem transportu, w którym obowiązuje zakaz palenia wyrobów tytoniowych i papierosów elektronicznych – obowiązany jest umieścić w widocznych miejscach odpowiednie oznaczenie słowne i graficzne informujące o zakazie palenia wyrobów tytoniowych i palenia papierosów elektronicznych na terenie obiektu lub w środku transportu.
Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących zakazu palenia wyrobów tytoniowych, nowatorskich wyrobów tytoniowych oraz papierosów elektronicznych jest uznawane za wykroczenie i grozi za to kara grzywny do 500 zł. Mandat może wypisać policjant i strażnik miejski lub pracownik inspekcji sanitarnej jeżeli właściciel czy zarządca podmiotu nie umieści oznaczeń zakazu palenia w widocznych miejscach.
Jeśli prowadzisz firmę, restaurację lub zarządzasz nieruchomością, masz konkretne obowiązki:
- Umieszczenie oznaczeń zakazu palenia w widocznych miejscach,
- Egzekwowanie przepisów – np. upominanie osób naruszających zakaz,
- Organizacja palarni, jeśli przepisy lub potrzeby użytkowników tego wymagają.
Co ważne — nieprzestrzeganie zakazu palenia papierosów i e-papierosów (a od 5 lipca 2025 r. ponadto – niezależnie od tego, czy zawierają one w swoim składzie nikotynę) w obrębie pomieszczeń zakładu pracy – może ponadto zostać uznane za nieprzestrzeganie przez pracownika zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (o których mowa w art. 100 par. 2 pkt 3 kodeksu pracy), za co pracownik może nawet zostać pociągnięty przez pracodawcę do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Zakaz palenia wyrobów tytoniowych, nowatorskich wyrobów tytoniowych oraz papierosów elektronicznych w przestrzeni publicznej ma być sposobem na ochronę przed czynym paleniem ale również przed biernym paleniem.
Trzeba wiedzieć, że e-papierosy beznikotynowe również nie są obojętne dla zdrowia, ponieważ w aerozolu wdychanym i wydychanym przez palaczy znajdują się rakotwórcze substancje chemiczne, lotne związki organiczne, aromaty, metale ciężkie itp.
FDA (Amerykańska Agencja Żywności i Leków) jednoznacznie stwierdza – nie istnieje e-papieros, który skutecznie i bezpiecznie pomógłby rzucić palenie. Mimo to wiele osób, w tym również pacjenci onkologiczni, sięga po nie z przekonaniem, że to zdrowsza i bezpieczniejsza alternatywa dla papierosów tradycyjnych. To mit, który może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza w przypadku osób zmagających się z chorobą nowotworową.
Pacjenci onkologiczni to grupa szczególnie wrażliwa. Ich organizm jest często osłabiony leczeniem, a układ odpornościowy wymaga maksymalnego wsparcia. Tymczasem wdychany aerozol z e-papierosa zawiera toksyczne substancje, takie jak metale ciężkie, związki rakotwórcze (m.in. benzen) czy podrażniający glikol propylenowy. Ich obecność może pogłębiać dolegliwości płucne, utrudniać proces leczenia, zwiększać ryzyko infekcji oraz przyczyniać się do dalszego uszkadzania DNA i w konsekwencji prowadzić do powstawania kolejnych zmian nowotworowych.
Coraz więcej danych wskazuje również, że użytkownicy e-papierosów zaciągają się częściej i głębiej niż osoby palące tradycyjnie, co zwiększa narażenie na szkodliwe związki.
Uzależnienie to choroba, warto skorzystać z kontaktu z Telefoniczną Poradnią Pomocy Palącym. Pod numerami 801 108 108 lub 22 211 80 15 otrzymacie Państwo wsparcie i pomoc w rzuceniu nałogu. Więcej na www.jakrzucicpalenie.pl
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 9.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1162 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 21.05.2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 2025 r., poz. 799)
- Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 277)
Materiały
MEN_i_GIS_Informacja_dla_rodziców_zagrożenia_dotyczące_e-papierosów-1MEN_i_GIS_Informacja_dla_rodziców_zagrożenia_dotyczące_e-papierosów-1.pdf 0.18MB 67a7f5cb-a9da-4858-a507-5d59451a1f1a
67a7f5cb-a9da-4858-a507-5d59451a1f1a.jpg 0.25MB 4f47f783-548e-4d91-97eb-8a6ffa8adbd6
4f47f783-548e-4d91-97eb-8a6ffa8adbd6.jpg 0.26MB Znak graficzny zakazu palenia
Znak_graficzny_zakazu_palenia.jpg 0.07MB