Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Żyrardowie

Drogi zakażenia i przebieg choroby

Gruźlica jest przenoszona głównie drogą kropelkową. Znacznie rzadziej do zakażenia dochodzi drogą pokarmową m.in. poprzez spożycie skażonego mleka zakażonej krowy, a także poprzez kontakt bezpośredni z uszkodzoną skórą lub błonami śluzowymi. Najczęstszym źródłem zakażenia są osoby chore na gruźlicę, w fazie prątkowania. Innym źródłem zakażenia są chore na gruźlicę zwierzęta np. chore krowy, które wydalają prątki m. in. z mlekiem. Okres wylęgania choroby jest trudny do określenia. Bakterie po wniknięciu do organizmu zostają w większości wypadków wyeliminowane, jednakże część z nich może pozostać w stanie uśpienia w organizmie zakażonej osoby, nie powodując objawów chorobowych. Na skutek aktywacji bakterii poprzez spadek odporności w wyniku np. niedożywienia może dojść do rozprzestrzenienia się prątków gruźlicy w całym organizmie, a następnie rozwój choroby w zajętych narządach lub tkankach. Najczęstszą postacią choroby jest gruźlica płuc.

W 2023 r. liczba zachorowań na gruźlicę wyniosła 4231. Okazuje się, że gruźlica często pozostaje w uśpieniu nawet przez kilkadziesiąt lat. "Pojawienie się objawów w ciągu pierwszych dwóch lat od zakażenia prątkiem gruźlicy dotyczy zaledwie od 5 do 10 proc.

Osoba nieleczona z gruźlicy zaraza około 10 osób rocznie, a leczona nieodpowiednio rozwija oporność.

Regulacje prawne dotyczące gruźlicy obowiązujące w Polsce zawarte są w ustawie o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz ustawie o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Jakie obowiązki z nich wynikają?

Można je pokrótce ująć w cztery podstawowe:

1. obowiązek hospitalizacji w czasie prątkowania lub uzasadnionego podejrzenia o prątkowanie,
2. obowiązkowe leczenie gruźlicy do jej wyleczenia,
3. osoby narażone na styczność z chorym podlegają badaniom,
4. lekarz, który podejrzewa lub rozpoznaje gruźlicę, ma obowiązek zgłosić ten fakt w ciągu 24 godzin do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.

Działania te umożliwiają prowadzenie prawidłowego nadzoru epidemiologicznego nad gruźlicą. Dodam, że działania mające na celu zapobieganie, wykrywanie i leczenie gruźlicy są bezpłatne dla wszystkich osób.

Celem Kampanii „Zwykły kaszel czy objaw gruźlicy? Sprawdź!” jest zwiększenie świadomości społecznej na temat gruźlicy – choroby, która mimo postępu medycyny wciąż stanowi istotne zagrożenie zdrowia publicznego. Inicjatywa ma również na celu obalenie mitów i stereotypów związanych z gruźlicą oraz promowanie profilaktyki i wczesnej diagnostyki.

Grupy docelowe
Przekaz kampanii kierowany jest przede wszystkim do:

• kobiet,
• pracujących mężczyzn,
• osób w wieku senioralnym,
• cudzoziemców, którzy mogą mieć ograniczony dostęp do informacji zdrowotnych.

Materiały edukacyjne
W ramach kampanii przygotowano zestaw materiałów edukacyjnych – infografik, w czterech wersjach językowych:

• polskiej,
• angielskiej,
• ukraińskiej,
• rosyjskiej.

Dobór języków ma na celu zapewnienie maksymalnej dostępności i przejrzystości treści dla wszystkich grup odbiorców, niezależnie od ich pochodzenia, czy poziomu znajomości języka polskiego.

Więcej na temat gruźlicy na stronie GIS:

https://www.gov.pl/web/gis/gruzlica

https://www.gov.pl/web/gis/gruzlica--choroba-ktora-nie-pozwala-o-sobie-zapomniec