Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Kielcach

W dniu 24.02.2025 r. Regionalna Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach podpisała zarządzenia ustanawiające cztery nowe rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim. Rezerwaty te powstały w ramach współpracy z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Radomiu, w ramach inicjatywy Lasów Państwowych „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”. 
Nowe rezerwaty, obejmują różnorodne ekosystemy leśne oraz w dwóch przypadkach także unikatowe twory geologiczne. Każdy z rezerwatów ma swój cel ochrony, który zapewnieni długotrwałą ochronę cennych zasobów naturalnych. Tym samym liczba rezerwatów przyrody w województwie świętokrzyskim zwiększa się do 77. 

 

Rezerwat „Góra Wierzejska”

Rezerwat „Góra Wierzejska”, o powierzchni 204,41 ha, położony jest w gminie Masłów, w powiecie kieleckim. Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ekosystemów leśnych o charakterze naturalnym, w szczególności z endemicznym dla wyżyn południowo-wschodniej Polski wyżynnym jodłowym borem mieszanym (Abietetum polonicum), wchodzącym w skład tzw. dynamicznego kompleksu wyżynnych i górskich lasów bukowo-jodłowych.

Rezerwat chroni szczytową część wzniesienia Góra Wierzejska o wysokości 375,8 m n.p.m. Porasta je kompleks leśny o znacznym stopniu naturalności, złożony głównie z jedlin i buczyn. W starszych drzewostanach jodłowych znajduje się stosunkowo duża liczba zamierających i martwych drzew stojących, jak również złomów i wywrotów. Niewielkie powierzchnie zajmują pozostałości działalności górniczej w postaci hałd, wyrobisk i łomików, które obecnie, na skutek naturalnej sukcesji zanikają. W latach 50 i 60 ubiegłego wieku odbywała się tu eksploatacja piaskowców.

„Góra Wierzejska” jest ważną ostoją chrząszcza saproksylicznego - zgniotka cynobrowego, gatunku związanego z lasami o cechach naturalnych, zasobnymi w zamierające i martwe drzewa. Nazwa gatunku pochodzi od jaskrawej,  cynobrowo-czerwonej, wierzchniej strony ciała. Chrząszcz ten jest silnie spłaszczony i stąd pochodzi jego nazwa rodzajowa. Gatunek ten uważany jest za relikt lasów pierwotnych i jest objęty w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej ochroną ścisłą.

Rezerwat „Zapadnie Doły”

Rezerwat „Zapadnie Doły”, o powierzchni 121,07 ha, znajduje się w gminie Brody, w powiecie starachowickim. Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie powierzchniowych, współcześnie rozwijających się form krasowych w ekosystemie leśnym podlegającym spontanicznym procesom, w tym w szczególności renaturalizacyjnym.

Występuje tu zespół nieckowatych zagłębień (lejów) powstałych w wyniku powierzchniowych procesów krasowych o szerokości od kilku do kilkudziesięciu metrów i głębokości do kilku metrów. Jednym z nich jest dolinka zakończona ponorem, gdzie okresowo płynąca woda znika pod powierzchnią gruntu. Objęcie ochroną tego terenu pozwoli na niezakłócony przebieg naturalnych procesów krasowienia i zachowanie ich efektów geomorfologicznych w postaci powierzchniowych i podziemnych form krasowych (wąwozików, lejków krasowych, podziemnych kanałów, studni, itp.).

Na terenie rezerwatu znajduje się również okazały pomnik przyrody - ponad 400 letni dąb „Maciek” o charakterystycznej, typowej dla drzew, które wyrosły w otoczeniu zwartego drzewostanu, formie (z prostym „kolumnowym” pniem i usytuowaną wysoko koroną).

Rezerwat „Podwale”

Rezerwat „Podwale”, o powierzchni 59,57 ha, zlokalizowany jest w gminach Bogoria i Staszów, w powiecie staszowskim. Rezerwat obejmuje położony w środku kompleksu leśnego wąwóz, na którego zboczach znajduje się ciąg wychodni skalnych o różnej wysokości. W niektórych skałkach znajdują się jaskinie krasowe i krasowo-zoogeniczne np. Jamy w Podwalu, Schronisko Wschodnie w Podwalu. Teren rezerwatu porasta grąd, w którym stwierdzono występowanie rzadkich gatunków takich jak lilia złotogłów, paprotka zwyczajna, podkolan biały, wawrzynek wilczełyko, gnieźnik leśny.

Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ekosystemów leśnych o charakterze naturalnym, a także grupy skałek zbudowanych z neogeńskich piaskowców wapienno-kwarcowych. W miejscach przekształconych celem ochrony jest również odtworzenie takich ekosystemów w drodze spontanicznych procesów renaturalizacyjnych.

Piaskowce wapienno-kwarcowe to bardzo interesujący rodzaj skały osadowej. Ulega dość szybkiej erozji, zarówno w efekcie procesów krasowienia, jak i mechanicznego zmywania. Stwarza to na powierzchni skałek dogodne warunki rozwoju niektórych gatunków roślin (m.in. wspomnianej paprotki zwyczajnej), a także drobnych zwierząt (np. mięczaków czy owadów).

Rezerwat „Piskorzeniec Wschodni”

Rezerwat „Piskorzeniec Wschodni”, o powierzchni 121,58 ha, położony jest w gminie Słupia Konecka, w powiecie koneckim, przy granicy województwa. Od strony zachodniej przylega do dużego rezerwatu Piskorzeniec utworzonego w 1990 r. województwie łódzkim, tworząc z nim jeden objęty ochroną obszar o dużej powierzchni liczącej ponad 550 ha.

Celem ochrony w rezerwacie Piskorzeniec Wschodni jest zachowanie oraz odtwarzanie w drodze spontanicznych procesów, ekosystemów leśnych o cechach naturalnych i półnaturalnych, a także zachowanie zróżnicowanej szaty roślinnej oraz fauny związanej z siedliskami świeżymi, wilgotnymi, łęgowymi i bagiennymi. Drzewostany tego rezerwatu zbudowane są głównie z olszy czarnej, brzozy brodawkowatej, dębu szypułkowego i sosny zwyczajnej oraz jodły pospolitej, której wiek w niektórych wydzieleniach przekracza 100 lat. Występują tu także rzadkie gatunki roślin takie jak: czermień błotna, kozłek bzowy, porzeczka czarna.