Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Łodzi

Obszary Natura 2000 są najmłodszą formą ochrony przyrody, wprowadzoną w Polsce w 2004 roku w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Głównym celem funkcjonowania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków i ich siedlisk, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy, a także ochrona różnorodności biologicznej. Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość obszarów i obiektów objętych innymi formami ochrony przyrody.

Dziś prezentujemy obszar Natura 2000 Las Dębowiec PLH100023. 

Przedmioty ochrony obszaru:

- 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum),

- 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae) i olsy źródliskowe,

- 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum).

Obecnie obszar ten zajmuje powierzchnię 47,04 ha. Znajduje się w południowej części województwa łódzkiego, na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Gidle, Leśnictwo Dębowiec. Stanowi jeden z najcenniejszych i najlepiej zachowanych fragmentów lasów grądowych oraz łęgowych lasów dębowo-wiązowo-jesionowych w granicach województwa łódzkiego i z całą pewnością Polski Środkowej. Obszar ten jest jednym z nielicznych przykładów pozostawienia lasu na żyznych glebach rędzinowych, które z reguły wykorzystywane były rolniczo. Uroczysko Dębowiec znajduje się na zachodnim krańcu Niecki Włoszczowskiej na płaskim, szerokim wyniesieniu zbudowanym z margli kredowych, które miejscami wychodzą na powierzchnię, a w innych miejscach przykryte są cienką warstwą utworów fluwioglacjalnych w postaci glin i piasków gliniastych. Obszar Natura 2000 Las Dębowiec PLH100023 pokryty jest różnej wielkości i głębokości obniżeniami terenu będącymi efektem zjawisk krasowych rozwijających się w podłożu margli kredowych. Jest to obszar źródliskowy niewielkich cieków płynących w kierunku północnym do rzeki Baryczki, która jest lewobrzeżnym dopływem Pilicy. Sieć hydrologiczną lasu uzupełniają ponadto rowy melioracyjne. Budowa geologiczna, bogaty relief terenu i naturalna sieć hydrologiczna wpływają na zróżnicowanie gleb i siedlisk, co przekłada się na wysoką różnorodność szaty roślinnej. Obszar ma istotne znaczenie dla ochrony lasów dębowo-wiązowo-jesionowych (91F0), bardzo rzadko spotykanego ekosystemu leśnego w województwie łódzkim. Duże znaczenie ma również występowanie płatów grądów (9170) z lipą szerokolistną oraz wstępujących w dolinach cieków przepływających przez obszar łęgów (91E0). Wszystkie te typy fitocenoz reprezentujące chronione typy siedlisk przyrodniczych tworzą na terenie obszaru swoistą mozaikę. Granice poszczególnych typów fitocenoz często przenikają się nawzajem, stąd trudna jest ich jednoznaczna interpretacja.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Łodzi wystąpiła w roku 2024 z wnioskiem o powiększenie obszaru Natura 2000 Las Dębowiec o 158,90 ha . Warto zaznaczyć, że w grudniu 2024 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Łodzi powiększył pokrywający się do tej pory z obszarem Natura 2000 rezerwat przyrody "Dębowiec". Warunki siedliskowe terenów przyległych do obecnych granic obszaru Natura 2000 są zbliżone to tych panujących bezpośrednio w nim. Na dużej części dołączanych powierzchni występuje duże uwilgotnienie podłoża, zwłaszcza w pobliżu śródleśnych cieków. Miejscami teren jest trudno dostępny, stanowiąc bezpieczną ostoję dla zwierzyny. Powiększenie obszaru zwiększy skuteczność ochrony najcenniejszych siedlisk, poprawi utrzymanie korzystnych warunków wilgotnościowych oraz umożliwi jeszcze lepszą regenerację siedlisk grądowych i łęgowych w dołączanych powierzchniach.