Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska we Wrocławiu

W ostatnich dniach, zarówno w mediach profesjonalnych, jak i społecznościowych, pojawiło się wiele informacji na temat zakazu palenia ognisk na Ślęży. Wychodząc naprzeciw rozgorzałej dyskusji, tonując nieco emocje i zarzuty pod adresem organu odpowiedzialnego za formę ochrony przyrody jaką jest rezerwat przyrody - wyjaśniamy.

Rezerwat przyrody stanowi w Polsce – obok parku narodowego – najwyższą formę ochrony przyrody. Ochroną rezerwatową obejmuje się obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, elementy przyrody ożywionej oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

Obszar lasu na szczycie Ślęży, o powierzchni ponad 140 ha, uznano za rezerwat przyrody już w 1954 r., zarządzeniem Ministra Leśnictwa. Następnie, Wojewoda Dolnośląski, rozporządzeniem z dnia 6 listopada 2003 r. uznał za rezerwat przyrody pod nazwą „Góra Ślęża” obszar gruntów leśnych i nieleśnych, w gminie Sobótka, o powierzchni 161,56 ha. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym w sprawie rezerwatu przyrody „Góra Ślęża” jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 20 kwietnia 2015 r.

Zasady uznania danego obszaru za rezerwat przyrody określają przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Ta sama ustawa, w art. 15, określa zakazy obowiązujące w rezerwatach przyrody – wszystkich, na terenie całego kraju, które – co warto podkreślić – są tożsame z tymi, które obowiązują w parkach narodowych. Takich ustawowych zakazów ustawa wymienia aż 27, a wśród nich m.in.: zakaz biwakowania, organizacji imprez rekreacyjno-sportowych, polowań czy też – w punkcie 10 – palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu. Od ustawowych zakazów określono jednak wyjątki, które w rezerwacie przyrody może wprowadzić regionalny dyrektor ochrony środowiska.

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt lokalny należy wyjaśnić, że to Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu, zarządzeniem z dnia 26 listopada 2015 r. wyznaczył miejsce palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu w rezerwacie przyrody „Góra Ślęża”. Działanie to miało na celu ograniczenie incydentów związanych z nielegalnie rozpalanymi ogniskami i grillami na szczycie Ślęży i umożliwienie realizacji tych aktywności w miejscu formalnie wyznaczonym, zgodnie z prawem. Inicjatywa ta w konsekwencji miała również korzystnie wpływać na środowisko przyrodnicze rezerwatu. Miejsce, w którym można rozpalać ognisko zostało wyznaczone w pobliżu wiaty turystycznej o przeznaczeniu edukacyjno-rekreacyjnym, jednak z uwagi na wysokie ryzyko pożarowe, w 2019 r., po konsultacjach z zarządcą terenu, tj. Nadleśniczym Nadleśnictwa Miękinia, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu zarządził zmianę miejsca palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu i wyznaczył je naprzeciwko schodów do kościoła.

Powyższe zarządzenie dopuszczało palenie ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu w jednym, wyznaczonym miejscu, na szczycie Ślęży, natomiast był to wyjątek od ustawowego zakazu, który nadal obowiązywał na pozostałym obszarze rezerwatu. Dnia 21 października 2025 r. przedmiotowe zarządzenie zostało uchylone, co oznacza, że palenie ognisk, rozpalanie grilla, pochodni i innych otwartych źródeł ognia jest obecnie zabronione – bez wyjątków – na obszarze całego rezerwatu przyrody „Góra Ślęża”, a więc dotyczy także terenów zewnętrznych obiektów prowadzących działalność na szczycie Ślęży (schronisko, kościół).

Decyzja o uchyleniu zarządzenia wyznaczającego miejsce palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu podyktowana została tym, że pomimo wyznaczenia ww. miejsca, na szczycie Ślęży nadal dochodziło do łamania prawa i rozpalania ognisk i grilli w obrębie całej polany szczytowej Ślęży. Obserwowany w ostatnich latach dynamiczny wzrost liczby turystów w Masywie Ślęży dodatkowo potęgował skalę tych negatywnych oddziaływań. Stwierdzano także incydenty polegające na pozyskiwaniu drewna z terenu rezerwatu w celu rozpalenia ognisk, zaśmiecania terenu, odpalania pochodni, a nawet fajerwerków. Otrzymywane przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska we Wrocławiu liczne zgłoszenia, interwencje oraz doniesienia prasowe potwierdzały te szkodliwe działania, które nie tylko negatywnie wpływały na przyrodę rezerwatu, ale stanowiły także duże zagrożenie pożarowe. W związku z powyższym uznano, że wyznaczone miejsce palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu  nie spełnia swojej roli i zdecydowano o jego likwidacji.

Palenie ognisk na terenie Masywu Ślęży, poza rezerwatem przyrody, możliwe jest nadal w innych miejscach - wyznaczonych do tego przez Nadleśnictwo Miękinia, m.in. na Przełęczy Tąpadła.