Wdrażanie działań z zakresu ochrony czynnej na obszarach Natura 2000

Tytuł projektu: Wdrażanie działań z zakresu ochrony czynnej na obszarach Natura 2000.

Działanie: FENX.01.05. Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury priorytet FENX.01 Wsparcie sektorów energetyka i środowisko z Funduszu Spójności programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027.

Umowa o dofinansowanie nr FENX.01.05-IW.01-0113/24 z dnia 16 kwietnia 2025 r.

Okres realizacji projektu: od 1 sierpnia 2024 r. do 30 września 2029 r.

Całkowita wartość dofinansowania: 94 760 000 zł

Wartość dofinansowania UE: 85% 80 546 000 zł

Beneficjent: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Projekt jest realizowany
we współpracy z 13 regionalnymi dyrekcjami ochrony środowiska:

Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Białymstoku,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Bydgoszczy,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Gdańsku,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Krakowie,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Lublinie,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Łodzi,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Olsztynie,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Poznaniu,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Rzeszowie,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Szczecinie,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Warszawie,
Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska we Wrocławiu,

które w ramach projektu są podmiotami upoważnionymi do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych.

Zakres działań projektu

Projekt ma na celu podjęcie działań na rzecz zapewnienia kompleksowej ochrony na obszarach Natura 2000 dla poprawy stanu zachowania wybranych typów siedlisk przyrodniczych i gatunków będących przedmiotami ochrony w obszarach Natura 2000, których stan zachowania w dokumentach planistycznych został oceniony na U1 – niewłaściwy lub U2 – zły, bądź dla których niezbędne jest podjęcie działań mających na celu zahamowanie negatywnych zmian dla utrzymania właściwego stanu ochrony. Działaniami w ramach projektu zostaną objęte 132 obszary Natura 2000, wskazane przez regionalne dyrekcje ochrony środowiska, dla których konieczne do przeprowadzenia prace wynikają z zatwierdzonych dokumentów planistycznych (tj. planów zadań ochronnych lub planów ochrony) stanowiących podstawę zarządzania tymi obszarami. Wśród głównych typów działań w projekcie wymienić należy w szczególności:

Regulację stosunków wodnych, zabezpieczanie wysp i grobli, budowa sztucznych wysp/platform, odmulanie torfianek, tworzenie i profilowanie zbiorników wodnych,
Usuwanie drzew i krzewów, w tym obrączkowanie, usuwanie nalotów i podrostów oraz koszenie, z ewentualnym usunięciem biomasy,
Zwalczanie gatunków inwazyjnych i ekspansywnych, w tym gatunków obcych,
Redukcję drapieżników, budowę platform lęgowych, zabezpieczenie miejsc lęgowych, działania na rzecz ochrony żółwi, nietoperzy, zasilanie populacji gatunków roślin.

Cele projektu

Główny cel strategiczny:
Podjęcie działań na rzecz zapewnienia kompleksowej ochrony na obszarach Natura 2000 dla poprawy stanu zachowania wybranych typów siedlisk przyrodniczych i gatunków będących przedmiotami ochrony w obszarach Natura 2000, których stan zachowania w dokumentach planistycznych został oceniony na U1 – niewłaściwy lub U2 – zły, bądź dla których niezbędne jest podjęcie działań mających na celu zahamowanie negatywnych zmian dla utrzymania właściwego stanu ochrony.

Cele szczegółowe:

Poprawa w skali całego kraju stanu ochrony siedlisk i gatunków,
Zachowanie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków stanowiących przedmioty ochrony w obszarach Natura 2000 objętych projektem,
Poprawa warunków bytowania zwierząt zamieszkujących poszczególne siedliska oraz zwiększenie areału siedlisk gatunków rzadkich i zagrożonych wyginięciem,
Ograniczenie liczebności gatunków inwazyjnych i ekspansywnych, w tym gatunków obcych,
Przywrócenie właściwego stanu danych płatów siedlisk bądź zahamowanie negatywnego trendu zmian.

Grupy docelowe

Właściciele i zarządcy terenów objętych działaniami projektowymi – w ramach projektu prowadzone będą spotkania z właścicielami lub zarządcami poszczególnych gruntów (lub gruntów sąsiadujących), na których mają być przeprowadzone działania ochrony czynnej, w celu poinformowania o zakresie planowanych prac oraz o planowanym terminie ich wykonania. Na spotkaniach przedstawione zostaną przede wszystkim cele zaplanowanych działań i informacje o efektach ekologicznych planowanych do osiągnięcia i ich istocie dla obszaru oraz ochrony cennych przyrodniczo siedlisk i gatunków. Dodatkowo przedstawiona zostanie informacja o możliwościach indywidualnego wsparcia takich działań, np. przy wykorzystaniu płatności rolnośrodowiskowych na typach gruntów kwalifikujących się do uzyskania takiego wsparcia. Zgodnie z dotychczasowymi doświadczeniami należy mieć na uwadze, iż proces informowania oraz angażowania interesariuszy na każdym etapie już od samego początku, jest bardzo istotnym elementem realizacji działań z zakresu ochrony przyrody, gdyż brak odpowiedniego przygotowania oraz omówienia wszelkich wątpliwości i obaw może nawet uniemożliwić realizację zaplanowanych prac.

Ogół społeczeństwa – projekt wpłynie na ochronę szczególnie cennych przyrodniczo siedlisk i gatunków dla przyszłych pokoleń, przez co jako grupę docelową projektu należy także wskazać ogół społeczeństwa. Ochrona obszarów Natura 2000 będzie właściwa, gdy opierać się będzie na aktualnej i rzetelnej wiedzy. Działania z zakresu ochrony czynnej przyczynią się do zachowania bądź odtworzenia walorów przyrodniczych terenów, na których będą one realizowane.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie

Na terenie Dolnego Śląska projekt obejmuje działania ochronne prowadzone w granicach
15 obszarów Natura 2000:

Dobromierz PLH020034
Dolina Dolnej Kwisy PLH020050
Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016
Góry i Pogórze Kaczawskie PLH020037
Góry Kamienne PLH020038
Góry Orlickie PLH020060
Grodczyn i Homole koło Dusznik PLH020039
Łąki Gór i Pogórza Izerskiego PLH020102
Łęgi Odrzańskie PLC020018
Masyw Chełmca PLH020057
Ostoja nad Bobrem PLH020054
Pasmo Krowiarki PLH020019
Pątnów Legnicki PLH020052
Zagórzyckie Łąki PLH020053
Żwirownie w Starej Olesznej PLH020049

Działania ochronne polegać będą głównie na wycince nalotu i podrostu drzew i krzewów z powierzchni zarastających siedlisk przyrodniczych, wykaszaniu, odtwarzaniu zdegenerowanych siedlisk oraz poprawie stanu zachowania stanowisk nietoperzy i motyli będących przedmiotami ochrony obszarów Natura 2000.

Informacje na temat realizacji projektu na terenie województwa dolnośląskiego można uzyskać w siedzibie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu, ul. Jana Długosza 68, 51-162 Wrocław, e-mail: sekretariat@wroclaw.rdos.gov.pl lub pod numerem telefonu 71 747 93 00.

Informacja na temat możliwości zgłoszenia nieprawidłowości:

Instytucja Zarządzająca Programem Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), udostępniła mechanizm do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości dotyczących projektów w programie FEnIKS, w tym podejrzenia niezgodności projektu lub działań Beneficjenta z KPON lub KPP.

Podejrzenie wystąpienia nieprawidłowości można zgłosić:

korzystając z formularza internetowego e-Nieprawidłowości, dostępnego na stronie,
korzystając z mechanizmu sygnalistycznego rozumianego jako dedykowany adres e-mail: rownosc.feniks@mfipr.gov.pl lub nadużycia.feniks@mfipr.gov.pl,
korzystając z poczty tradycyjnej – w postaci przesyłki listowej na adres:

- Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa lub
- Ministerstwo Klimatu i Środowiska, ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa lub
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ul. Konstruktorska 3a,
02-673 Warszawa,

korzystając ze skrzynki nadawczej e-PUAP Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej lub Ministerstwa Klimatu i Środowiska lub Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej, o których mowa w ustawie z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1045, z późn. zm.),
dostarczyć osobiście do kancelarii Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa lub kancelarii Ministerstwa Klimatu i Środowiska, ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa lub kancelarii Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ul. Konstruktorska 3a, 02-673 Warszawa.

Zgłoszenia podlegają ochronie przed dostępem osób nieuprawnionych. Informacje o osobie zgłaszającej są chronione w całym okresie prowadzenia sprawy oraz po jej zakończeniu. Udostępnia się je wyłącznie uprawionym urzędnikom oraz funkcjonariuszom odpowiednich służb.

Osoba korzystająca ze zgłoszenia może zachować anonimowość – ale w przypadku braku możliwości uzupełnienia informacji zawartych w zgłoszeniu istnieje ryzyko, że nie będzie ono mogło być rozpatrzone.

Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.