Polska w Serbii

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Warunki klimatyczne

​​Na północy: klimat kontynentalny (chłodne zimy i gorące, wilgotne lata z burzami i opadami deszczu); w pozostałych częściach kraju: klimat kontynentalny i śródziemnomorski (relatywnie chłodne zimy ze znaczącymi opadami śniegu – zwłaszcza w rejonach górskich, gorące i suche lata oraz jesienie).

Główne bogactwa naturalne

Ropa, gaz, węgiel, rudy żelaza, miedzi, cynku, antymonu, chromit, złoto, srebro, magnez, piryt, wapień, marmur, sól, grunty orne

System walutowy, kurs i wymiana

Waluta krajowa – dinar (RSD), 1 EUR = 117,6 RSD (średni kurs, 11.03.20);  wymiany można dokonywać w bankach, licznych kantorach wymiany i specjalnych automatach m.in. w dużych centrach handlowych, na lotnisku im. Nikola Tesli. W bankach i niektórych kantorach pobierana jest prowizja od wymiany.

Religia

Dominujące wyznanie: prawosławie. Serbska Cerkiew Prawosławna jest autokefaliczna. Struktura wyznaniowa: prawosławni 84,6%, katolicy 5%, muzułmanie 3,1%, protestanci 1%, ateiści 1,1%, inni 0,8%, niezadeklarowani/status nieznany 4,5% (spis powszechny z 2011 r.).

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

1 i 2 stycznia – Nowy Rok.

7 stycznia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia.

15 i 16 lutego – Dzień Państwowości Serbii.

1 i 2 maja – Święto Pracy.

11 listopada – Dzień Zawieszenia Broni.

Od Wielkiego Piątku do drugiego dnia Wielkanocy (święto ruchome) – Wielkanoc.

Infrastruktura transportowa

Drogi (marzec 2020): w sumie 16,844 km dróg państwowych.

Drogi krajowe kat. I A (autostrady): 962 km.

Drogi krajowe kat. I B: 4,517 km.

Drogi krajowe kat. II A: 7,903 km.

Drogi krajowe kat. II B: 3,462 km.

Przedsiębiorstwo Publiczne „Drogi Serbii”

Rzeki: 2 057km (Dunaj – 588 km, Zach. Morawa – 308 km, Płd Morawa – 295 km, Ibar – 272 km, Drina – 220 km,  Sawa – 206 km, Cisa – 168 km);

Porty cargo w Serbii:

Port Apatin – we własności spółki akcyjnej Luka Apatin - Napredak a.d.;

Port Belgrad – spółka akcyjna  Luka Beograd a.d.;

Port Bačka Palanka – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Luka Bačka Palanka d.o.o.;

Port Dunav Bogojevo – we własności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Luka Bogojevo d.o.o.;

Port Pancevo - spółka akcyjna Luka Dunav – Pančevo a.d.;

Port Nowy Sad – spółka akcyjna Luka Novi Sad a.d. (99,38% udziałów państwa);

Port Prahovo –spółka z ograniczoną odpowiedzialnością  IHP Prahovo Krajna d.o.o.;

Porta Senta – spółka akcyjna Luka Senta a.d.;

Port Smederewo – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Luka Smederevo - HBIS GROUP Serbia Iron & Steel d.o.o. Beograd;

Port Beočin – własność Luka Beočin, Lafarge Beočinska fabrika cementa d.o.o.

Agencja ds. zarządzania portami

Międzynarodowe porty lotnicze: Belgrad „Nikola Tesla”, Niš „Konstantyn Wielki” oraz Kraljevo "Ladjevci".

Przejścia graniczne:

• z Węgrami: Bački Breg, Horgoš (także kolejowe), Kelebija, Subotica (kolejowe) Bajmok, Djala, Kanjiža (rzeczne);
• z Rumunią: Srpska Crnja, Vatin, Kaludjerovo, Karataš, Veliko Gradište (rzeczne), Tekija (rzeczne), Prahovo (rzeczne), Kladovo (rzeczne), Kikinda (kolejowe), Vršac (kolejowe), Vrbica, Nukovo, Medja, Jaša Tomić, Golubac (rzeczne), Donji Milanovac (rzeczne), Djerdap, Kusjak;
• z Bułgarią: Mokranje, Vrška Čuka, Gradina, Strezimirovci, Ribarci i Dimitrovgrad (kolejowe);
• z Macedonią: Prohor Pčinjski, Preševo (drogowe i kolejowe), Djeneral Janković (drogowe i kolejowe), Globočica;
• z Kosowem: Merdare, Bernjak, Jarinje, Dheu, Bardhë, Mutivode, Mucibabe (Serbia nie uznaje tej granicy za międzypaństwową, a jedynie za „administracyjną”); 
• z Czarnogórą: Brodarevo Čemerno, Jabuka, Gostun, Vuča, Mehov Krš, Kula, Čakor;
• z BiH: Uvac, Kotroman, Bajina Bašta, Ljubovija, Mali Zvornik, Loznica, Badovinci, Sremska Rača (drogowe i kolejowe), Jamena, Brasina (kolejowe), Priboj (kolejowe);
• z Chorwacją: Batrovci, Šid (też kolejowe), Bačka Palanka, Neštin, Ljuba/Sot, Berkasovo, Bogojevo (też kolejowe) i Bezdan.

Obowiązek wizowy

Obywatele RP mogą wjechać do Serbii na podstawie ważnego paszportu lub ważnego dowodu osobistego, nie są wymagane wizy na pobyt do 90 dni w ciągu pół roku. Ważność dokumentu podróży przy każdym wjeździe powinna wynosić co najmniej 90 dni. Więcej informacji na: https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#wyjazdy-i-wypoczynek

Ustrój polityczny

Republika Serbii powstała 5 czerwca 2006 r. po rozpadzie konfederacji Serbii i Czarnogóry. Podstawy prawne ustroju państwa są zawarte w Konstytucji RS, zatwierdzonej w referendum (28-29.10.2006 r.) i obowiązującej od 10.11.2006 r. Zgodnie z art.1:

Republika Serbii jest państwem narodu serbskiego i wszystkich innych obywateli, opartym na prawie, sprawiedliwości społecznej, wolności i demokracji przedstawicielskiej, przestrzegającym praw człowieka i mniejszości narodowych, przyjmującym zasady i wartości europejskie.

Serbia jest państwem świeckim, Cerkiew Prawosławna odgrywa istotną rolę w życiu publicznym.

Władza ustawodawcza

Organem ustawodawczym jest parlament - Zgromadzenie Narodowe (Narodna Skupština), składający się z 250 posłów, wybieranych na czteroletnią kadencję w wyborach powszechnych, tajnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych.

Władza wykonawcza

• Prezydent Republiki Serbii:

Prezydent symbolizuje jedność i niepodległość państwa. Do jego głównych kompetencji należy: reprezentowanie Serbii w kraju i za granicą, podpisywanie ustaw, przedkładanie parlamentowi kandydatur na stanowiska premiera oraz członków rządu, mianowanie i odwoływanie, na wniosek rządu, ambasadorów Republiki Serbii, przyjmowanie listów uwierzytelniających od przedstawicieli dyplomatycznych innych państw, stosowanie prawa łaski, nadawanie odznaczeń.

Prezydent jest zwierzchnikiem sił zbrojnych; mianuje, awansuje i dymisjonuje oficerów armii serbskiej.

Prezydenta Serbii wybiera się w głosowaniu powszechnym na 5-letnią kadencję (urząd prezydenta można sprawować nie dłużej niż przez 2 kadencje). W wyborach 02.04.2017 r. w I turze wygrał dotychczasowy premier A. Vučić (prezydent od 31.05.2017 r.).

• Rząd (Rada Ministrów):

Działając na podstawie aktów prawnych uchwalonych przez parlament, zatwierdza i realizuje zadania z zakresu bieżącej polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa, wydaje rozporządzenia i inne przepisy wykonawcze do ustaw, przedkłada parlamentowi projekty ustaw i innych aktów prawnych oraz wydaje opinie o projektach aktów prawnych zgłoszonych przez inne uprawnione podmioty, określa zadania organów administracji rządowej, koordynuje i nadzoruje ich prace.

Kadencja rządu trwa do końca kadencji parlamentu, który go zatwierdził. Kandydata na Prezesa Rady Ministrów przedkłada parlamentowi prezydent, zaś kandydat na premiera przedkłada parlamentowi skład rządu i jego program. Do powołania rządu konieczna jest bezwzględna większość głosów.

Urząd premiera sprawuje Ana Brnabić (od 29.06.2017 r., 28.10.2020 r. zaprzysiężona na drugą kadencję).

Struktura administracji gospodarczej

Administracja państwowa podlega rządowi, a swoje zadania realizuje za pośrednictwem ministerstw i innych urzędów (centralnych i terenowych).

28.10.2020 r. serbski parlament udzielił wotum zaufania drugiemu rządowi premier Brnabić. Składa się on z 21 ministerstw oraz dwóch ministrów bez teki. Na czele jedenastu resortów stoją kobiety (https://www.srbija.gov.rs/sastav/en/10/members-of-government.php ).

Poza administracją państwową, na szczeblu gmin i w Autonomicznej Prowincji Wojwodina funkcjonują samorządy terytorialne, wybierane w lokalnych wyborach.  

Sądownictwo gospodarcze

• Sądy gospodarcze

Sądy gospodarcze postępują w sprawach i są właściwe dla terytorium jednego lub więcej miast lub więcej gmin.

Sąd gospodarczy w pierwszej instancji orzeka, między innymi, w sporach między przedsiębiorcami krajowymi a zagranicznymi, między podmiotami gospodarczymi a innymi osobami prawnymi i w niektórych sporach między podmiotami gospodarczymi a osobami fizycznymi; w sporach wokół praw autorskich i pokrewnych; decyduje o uznaniu i egzekucji wyroków zagranicznych sądów; inwestycjach zagranicznych,  o przestępstwach gospodarczych, decyduje w sporach związanych z upadłością i likwidacją oraz innych postępowaniach, zgodnie z ustawą.

Gospodarczy Sąd Apelacyjny z siedzibą w Belgradzie rozpatruje odwołania od orzeczeń sądów gospodarczych.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Gospodarka Serbii opiera się na zasadach rynkowych, swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej, niezależności i samodzielności podmiotów gospodarczych oraz na  równoprawności wszystkich form własności.

Serbia stanowi jednolity obszar gospodarczy z jednolitym rynkiem towarowym, pracy, kapitału i usług. Wpływ gospodarki rynkowej na sytuację materialną i socjalną zatrudnionych regulowany jest poprzez dialog społeczny między związkami zawodowymi i pracodawcami.

Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej może być ograniczona ustawą w celu ochrony zdrowia publicznego, środowiska naturalnego, zasobów naturalnych oraz dla zapewnienia bezpieczeństwa państwa. Wszystkie podmioty działające na rynku (krajowe i zagraniczne) mają jednakowy status prawny. Zabronione, poza wyjątkami przewidzianymi w ustawach, są działania ograniczające konkurencję, sprzyjające powstawaniu monopoli czy wykorzystywaniu dominującej pozycji na rynku.

Główne sektory gospodarki

Rolnictwo: 9,8%

Przemysł: 41,1%

Usługi: 49,1%

Główne produkty rolne: pszenica, kukurydza, słonecznik, buraki cukrowe, winogrona / wino, owoce (maliny, jabłka, wiśnie), warzywa (pomidory, papryka, ziemniaki), wołowina, wieprzowina i produkty mięsne, mleko i produkty mleczne;

Przemysł: samochody, metale nieszlachetne, meble, przetwórstwo spożywcze, maszyny, chemikalia, cukier, opony, odzież, farmaceutyki.

Źródło: 2017, CIA World Fact Book

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Źródło: https://www.focus-economics.com/countries/serbia

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Serbii w latach 2010-2019

Źródło: https://ras.gov.rs/en/invest-in-serbia/why-serbia/join-the-pool-of-the-successful

Pochodzenie BIZ w Serbii w latach 2010-2018

Źródło: http://europa.rs/serbia-and-the-eu/trade/fdi-in-serbia/?lang=en

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

• WTO

W 2005 r. Serbia rozpoczęła proces akcesyjny do WTO. Do tej pory Serbia nie przystąpiła do WTO, kwestiami które pozostają do uregulowania jest wymiana handlowa żywnością GMO oraz bilateralne kwestie Serbia-Ukraina.

• EFTA

17 grudnia 2009r. podpisano porozumienie o wolnym handlu pomiędzy Serbią i EFTA. Umowa weszła w życie 10.10.2010. 

• CEFTA

19 grudnia 2006 roku w Bukareszcie Serbia podpisała Porozumienie o wolnym handlu w Regionie Europy Środkowej. Do końca 2007 r. umowa weszła w życie we wszystkich krajach sygnatariuszach. W 2017 r. Serbia sprawuje przewodnictwo w CEFTA.

• OECD

Serbia pomimo, że nie jest członkiem OECD uczestniczy w pracach Investment Compact dla Europy Południowo-Wschodniej. Od 2008 r. Serbia stała się pełnoprawnym uczestnikiem wszystkich tzw. Schematów OECD określających standardy handlu nasionami, reprodukcyjnymi materiałami z zakresu gospodarki leśnej, owoców i warzyw oraz kryteria dotyczące zastosowania maszyn w rolnictwie.

Serbia podpisała Umowy o wolnym handlu z Rosją, Białorusią, Turcją i Kazachstanem.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Obroty towarowe z krajami UE stanowią ponad 60% wymiany handlowej Serbii.

Serbia złożyła wniosek o członkostwo w UE w grudniu 2009 r. Status kraju kandydującego otrzymała w marcu 2012 r. W 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła zalecenie Komisji o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Serbią. Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu pomiędzy UE i Serbią wszedł w życie we wrześniu 2013 r., 21 stycznia 2014 r. oficjalnie otwarto negocjacje akcesyjne z Serbią.

Od rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych Serbii w styczniu 2014 r. otwarto 18 z 35 rozdziałów, z których dwa tymczasowo zamknięto. Ogólne tempo negocjacji będzie nadal zależeć od postępów Serbii w zakresie reform, w tym od tempa reform rządów prawa i normalizacji stosunków z Kosowem.

Cła na wszystkie produkty przemysłowe i rolne pochodzące z Serbii do UE (oprócz kilku produktów rolnych chronionych preferencyjnymi kontyngentami taryfowymi) zostały zniesione przez UE w 2000 r. Stopniowa redukcja ceł importowych dla towarów pochodzących z UE nastąpiła w styczniu 2009 r., kiedy Serbia dobrowolnie rozpoczęła wdrażanie związanej z handlem części Układu o stabilizacji i stowarzyszeniu. Najbardziej wrażliwe produkty rolne dla serbskich rolników pozostaną chronione przy pomocy ceł do czasu przystąpienia Serbii do UE, w szczególności wszelkiego rodzaju mięsa, jogurty, masła, niektóre rodzaje sera, miodu, niektóre warzywa, mąka (z ochroną celną w wysokości od 20 % do 50% klauzuli największego uprzywilejowania, stosowanej przez Serbię wobec reszty świata.

Urząd Celny RS publikuje stan wykorzystania kwot dot. importu produktów do Serbii:

http://www.carina.rs/lat/PoslovnaZajednica/PorekloRobe/Stranice/Kvote.aspx

Import z UE:

http://www.carina.rs/cyr/Dokumenti%20i%20obrasci%20cirilica/KVOTE%20EU%202018.PDF

Gospodarcze umowy dwustronne

Źródło: Internetowa baza traktatowa MSZ

Dwustronna wymiana handlowa

Od 2010 r. notowane jest wyraźne ożywienie w handlu zagranicznym pomiędzy Polską i Serbią.  

Obroty handlowe Polska-Serbia:

W mln EUR; źródło: Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, Departament Handlu i Współpracy Międzynarodowej

Najważniejsze pozycje polskiego eksportu do Serbii:

• silniki spalinowe tłokowe z zapłonem samoczynnym,
• części i akcesoria samochodów,
• artykuły higieny osobistej,
• drut miedziany,
• sprzęt oświetleniowy i sygnalizacyjny do pojazdów,
• koks i półkoks.

Najważniejsze pozycje polskiego importu z Serbii:

• papier i tektura,
• nowe opony pneumatyczne z kauczuku,
• samochody osobowe,
• meble do siedzenia i spania oraz ich części,
• owoce zamrożone,
• izolowane druty, przewody elektryczne,
• papier i karton powlekany,
• blachy grube i cienkie.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Serbia jest na etapie dostosowywania prawodawstwa do standardów UE. Podejmując współpracę należy mieć na uwadze nie zawsze jasne i zmieniające się przepisy prawa.

W 2000 r. Serbia podpisała umowę o wolnym handlu z Rosją i jest jedynym państwem spoza WNP, korzystającym z takiego statusu w relacjach z tym krajem. Serbia posiada także Porozumienie o Wolnym Handlu z Białorusią, Kazachstanem i Turcją oraz jest członkiem Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (CEFTA). 

Cła na wszystkie produkty przemysłowe i rolne pochodzące z Serbii do UE (oprócz kilku produktów rolnych chronionych preferencyjnymi kontyngentami taryfowymi) zostały zniesione przez UE w 2000 r. Stopniowa redukcja ceł importowych dla towarów pochodzących z UE nastąpiła w styczniu 2009 r., kiedy Serbia dobrowolnie rozpoczęła wdrażanie związanej z handlem części Układu o stabilizacji i stowarzyszeniu. Najbardziej wrażliwe produkty rolne dla serbskich rolników pozostaną chronione przy pomocy ceł do czasu przystąpienia Serbii do UE, w szczególności wszelkiego rodzaju mięsa, jogurty, masła, niektóre rodzaje sera, miodu, niektóre warzywa, mąka (z ochroną celną w wysokości od 20 % do 50% klauzuli największego uprzywilejowania, stosowanej przez Serbię wobec reszty świata.

Urząd Celny RS publikuje stan wykorzystania kwot dot. importu produktów do Serbii:

http://www.carina.rs/lat/PoslovnaZajednica/PorekloRobe/Stranice/Kvote.aspx

Import z UE:

http://www.carina.rs/cyr/Dokumenti%20i%20obrasci%20cirilica/KVOTE%20EU%202018.PDF

W 2000 r. Serbia podpisała umowę o wolnym handlu z Rosją i jest jedynym państwem spoza WNP, korzystającym z takiego statusu w relacjach z tym krajem. Serbia posiada także Porozumienie o Wolnym Handlu z Białorusią, Kazachstanem i Turcją oraz jest członkiem Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (CEFTA). Ponadto Serbia ma możliwość bezcłowego eksportu ponad 4,650 produktów na rynek USA (https://ustr.gov/issue-areas/trade-development/preference-programs/generalized-system-preference-gsp).

Dostęp do rynku pracy

Problematykę zatrudniania cudzoziemców regulują w Serbii: Ustawa o cudzoziemcach (Zakon o strancima, "Sl. glasnik RS", br. 97/2008), Ustawa o zatrudnianiu cudzoziemców (Zakon o zapošljavanju stranaca, "Sl. glasnik RS", br. 128/2014 i 113/2017), Zarządzenie o zezwoleniach na pracę (Pravilnik o dozvolama za rad, „Sl. glasnik RS“, br. 94/2015 i 9/2018).

Warunkiem uzyskania zezwolenia na pracę jest posiadanie przez cudzoziemca:

• prawa tymczasowego pobytu;
• podpisanej umowy pomiędzy pracodawcą u którego będą wykonywane prace a zagranicznym pracodawcą; w umowie musi być miejsce i termin wykonywania prac lub usług;
• dowodu, że pracownik jest zatrudniony u zagranicznego pracodawcy co najmniej przez rok przed wykonywaniem prac w Serbii;
• dokument o delegowaniu do pracy w Serbii, w którym się stwierdza sposób egzekwowania praw i obowiązków pracowniczych, sposób zakwaterowania i utrzymania w czasie pobytu i pracy w Serbii;
• zezwolenie wydaje się na czas, na który zawarta jest umowa pomiędzy pracodawcami serbskim i zagranicznym, na czas do 1 roku.

Zezwolenia nie wymaga się od pracowników delegowanych, jeżeli dotyczy to m.in. pracownika, który (art. 3 Ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców):

• jest właścicielem, założycielem, przedstawicielem lub członkiem organu osoby prawnej, który został zarejestrowany w Republice, zgodnie z prawem, jeśli nie ma zawartej umowy o pracę z tą osobą prawną;
• przebywa w Republice w celu nawiązywania kontaktów biznesowych lub brania udziału w spotkaniach biznesowych i który, bez osiągania zysków w Republice, wykonuje inne aktywności biznesowe dotyczące przygotowania zagranicznego pracodawcy do obecności i rozpoczęcia działalności w Republice;
• jest wykładowcą lub badaczem, który uczestniczy w organizowanych zebraniach fachowych lub projektach badawczych albo wykonuje pracę w celu prezentowania lub stosowania różnych osiągnięć naukowych i technicznych, zarówno jak i jego personel pomocniczy;
• osobiście wykonuje tymczasowe działania z dziedziny wykształcenia, sportu, sztuki, kultury lub przebywa w Republice na wydarzeniu naukowym, artystycznym, sportowym lub kulturalnym, organizowanym przez upoważnioną organizację, organ państwowy lub organ prowincji autonomicznej i jednostki samorządu lokalnego, zarówno jak i pomocniczy personel organizacyjny i techniczny;
• jest osobą oddelegowaną, która w Republice wykonuje prace na podstawie umowy o zakup towaru, zakup lub wynajem maszyn lub sprzętu i ich dostawę, montaż, naprawę lub o przeszkolenie do pracy na tych maszynach lub sprzęcie;
• przebywa w Republice samodzielnie lub dla potrzeb pracodawcy zagranicznego w celu wykonania prac związanych z wyposażeniem lub prezentacji sprzętu oraz eksponatów na biznesowych i innych targach i wystawach.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Zagraniczna osoba prawna lub fizyczna może nabyć własność nieruchomości w Serbii na zasadach wzajemności potwierdzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Nabywanie nieruchomości w Republice Serbii jest regulowane Ustawą o podstawach stosunków własnościowo-prawnych (Zakon o osnovama svojinskopravnih odnosa, "Sl. list SFRJ", br. 6/80 i 36/90, "Sl. list SRJ", br. 29/96 i "Sl. glasnik RS", br. 115/2005 - dr. zakon),  Ustawy o planie zagospodarowania przestrzennego i budownictwie (Zakon o planiranju i izgradnji "Službeni glasnik RS", br. 72/09, z poprawkami); o obrocie nieruchomościami (Sl.gl. RS br. 93/14 i 121/14);  inwestycjach zagranicznych (Sl. list SRJ", br. 3/2002 i 5/2003); o państwowym pomiarze gruntów, hipotece i księgach wieczystych (Sl. gl. RS nr br. 83/92, 12/96, 15/96, 25/2002). Art. 82a ust. 2 pierwszej z wymienionych ustaw umożliwia zakup przez cudzoziemca – osobę fizyczną lub prawną – nieruchomości na tych samych warunkach, jak obywatele Republiki Serbii. Jedynym warunkiem jest zachowanie wzajemności przez państwo, którego kupiec jest obywatelem. W przypadku Polski taka wzajemność występuje. Przy transakcji urząd może zażądać potwierdzenia wzajemności przez Ministerstwo Sprawiedliwości, na stronie ministerstwa znajduje się formularz który można wypełnić i przekazać do potwierdzenia (http://mpravde.gov.rs/tekst/3579/pravo-stranaca-da-sticu-nepokretnosti.php). Podmiot zagraniczny może także nabyć prawo użytkowania wieczystego lub dzierżawy gruntów budowlanych.

Ziemia rolna

28.08.17 Parlament przyjął poprawki do Ustawy o gruntach rolnych (Zakon o poljoprivrednom zemljištu, "Sl. glasnik RS", br. 62/2006, 65/2008 - dr. zakon, 41/2009, 112/2015 i 80/2017), które weszły w życie  01.09.17. Poprawki uniemożliwiły całkowitą liberalizację rynku przed dniem 01.09.2017, kiedy to – wg obowiązującego Układu o stabilizacji i stowarzyszeniu – prawa obywateli serbskich i z UE odnośnie kupna ziemi rolnej miały zostać zrównane. Zmiany w Ustawie zakładają m.in., że obywatele UE będą mogli kupić do dwóch hektarów gruntów ornych pod warunkiem, że mieszkali 10 lat w samorządzie terytorialnym, gdzie chcą kupić grunty, dysponują niezbędnymi maszynami i sprzętem oraz, że uprawiają ten grunt przez trzy lata przed sprzedażą. Obywatele UE nie będą mogli kupić gruntów na obszarze 10 kilometrów od granicy państwowej.

System zamówień publicznych

Ustawą regulującą system zamówień publicznych jest Ustawa o zamówieniach publicznych (Zakon o javnim nabavkama, Sl. glasnik RS, br. 124/2012, 14/2015 i 68/2015).

Urząd ds. zamówień publicznych (Uprava za javne nabavke, http://www.ujn.gov.rs/sr.html )jest organizacją, monitorującą wdrażanie ustawy, wydającą regulaminy i wykonującą zadania eksperckie w dziedzinie zamówień publicznych. Urząd m.in. monitoruje wdrażanie procedur zamówień publicznych, kontroluje wdrażanie określonych procedur, zarządza portalem zamówień publicznych, przygotowuje sprawozdania dotyczące zamówień publicznych, proponuje środki mające na celu poprawę systemu zamówień publicznych, udziela specjalistycznej pomocy instytucjom zamawiającym i oferentom.

Rodzaje postępowań o udzielenie zamówienia publicznego:

1. Postępowanie otwarte (otwarty tryb przetargowy),
2. Postępowanie restrykcyjne,
3. Postępowanie kwalifikacyjne,
4. Postepowanie negocjacyjne z publicznym ogłoszeniem o zamówieniu ofert,
5. Postepowanie negocjacyjne bez publicznego ogłoszenia o zamówienie ofert,
6. Dialog konkurencyjny,
7. Konkurs na projekt,
8. Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego o małej wartości.

Specjalne formy postępowania o zamówienie publiczne:

1. Porozumienie ogólne,
2. System zamówienia dynamicznego.

Niezbędne warunki

Oferent w postepowaniu przetargowym musi udowodnić, że:

1. jest wpisany do odpowiedniego rejestru stosownej instytucji,
2. ani on ani jego zastępca nie byli skazani za popełnienie przestępstw jako członkowie zorganizowanej grupy przestępczej, za przestępstwa gospodarcze, środowiskowe, udzielanie lub przyjmowanie łapówki oraz oszustwo,
3. zapłacił należne podatki, składki i inne opłaty zgodnie z przepisami RS lub cudzego państwa mającego siedzibę na jej terenie,
4. posiada ważną licencję umożliwiającą mu wykonanie działalności stanowiącą przedmiot zamówienia publicznego jeżeli wspomniana licencja jest przewidziana szczególnym przepisem prawa.

Dodatkowe warunki

Zamawiający w dokumentacji projektowej określa dodatkowe warunki dotyczące udziału w postepowaniu przetargowym dotyczące zasobów finansowych, technicznych, biznesowych i ludzkich mając na uwadze przedmiot zamówienia publicznego.

Kryteria stosowane w celu oceniania ofert:

1. oferta o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny,
2. najniższa cena.

Kryteria oceny oferty najkorzystniejszej ekonomicznie polega na różnych elementach kryteriów w zależności od przedmiotu zamówienia publicznego:

1. zaoferowana cena, 
2. rabat na ceny z cennika zamawiającego,
3. termin dostawy lub wykonania usługi lub robót w ramach minimalne lub maksymalnie dopuszczalnego terminu nie zagrażającego jakości,
4. bieżące koszty, 
5. opłacalność kosztów,
6. jakość,
7. zalety techniczne i technologiczne,
8. zalety ekologiczne i ochrona środowiska,
9. efektywność energetyczna,
10. konserwacja po sprzedaży i pomoc techniczna,
11. okres gwarancyjny i rodzaje gwarancji i rękojmi,
12. zobowiązania dotyczące części zamiennych,
13. konserwacja po upływie gwarancji,
14. liczba i jakość zatrudnionych pracowników,
15. cechy funkcjonalne,
16. kryteria społeczne,
17. koszty cyklu życia i inne.

Źródło: Izba Gospodarcza Serbii 

Zgodnie z ostatnim raportem rozszerzeniowym Komisji Europejskiej dotyczącego Serbii konieczne są dalsze działania władz Serbii na rzecz poprawy konkurencyjności, efektywności i przejrzystości w przetargach publicznych. Raport wskazuje m.in., że ustawodawstwo dotyczące zamówień w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa nadal zawiera zbyt wiele wyjątków, które są nadmiernie stosowane bez uzasadnienia. Zdolność sądów administracyjnych do zajmowania się bardziej złożonymi i licznymi sprawami dotyczącymi zamówień publicznych została oceniona jako słaba, postępowanie trwa bardzo długo. (https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20180417-serbia-report.pdf).

Ministerstwa i urzędy centralne

http://www.srbija.gov.rs – strona rządowa Serbii, na której podane są najważniejsze instytucje państwowe, wśród nich m.in.:

Ministerstwo Finansów 

Ministerstwo Gospodarki

Ministerstwo Handlu, Turystyki i Telekomunikacji

Ministerstwo Budownictwa, Transportu i Infrastruktury

Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Wodnej

Ministerstwo Ochrony Środowiska

Ministerstwo Górnictwa i Energetyki

Narodowy Bank Serbii

Urząd Celny Serbii

Urząd Skarbowy Serbii

Krajowy Urząd Zatrudnienia

Urząd Ochrony Własności Intelektualnej

Urząd Zamówień Publicznych

Urząd Statystyczny

Agencje

http://ras.gov.rs/en – Agencja Rozwoju Serbii (RAS)

http://apr.gov.rs/home.1435.html – Agencja Rejestru Gospodarczego

http://www.acas.rs/?lang=en – Agencja ds. Walki z Korupcją

http://www.kzk.gov.rs/en – Komisja Ochrony Konkurencji

Transport

http://www.plovput.rs/main – Dyrekcja żeglugi śródlądowej

http://www.serbianrailways.com/ – Koleje Serbii

http://www.putevi-srbije.rs/index.php/en – Przedsiębiorstwo Państwowe „Drogi Serbii”

Instytucje i organizacje gospodarcze

http://fic.rs/ – Rada Inwestorów Zagranicznych

http://www.pks.rs/ – Izba Gospodarcza Serbii

Strefy wolnocłowe

http://www.usz.gov.rs – Urząd ds. stref wolnocłowych 

 
Targi

http://sajam.rs/en – Targi w Belgradzie

http://www.sajam.net/en – Targi w Nowym Sadzie

http://sumadijasajam.rs/ – Targi w Kragujewacu

Bazy danych i wyszukiwarki firm

www.hranaipice.com/index.aspx?l=en – strona dot. sektora rolno-spożywczego - wyszukiwarka firm

www.namestaj.rs – meblarstwo

www.gradjevinarstvo.rs – budownictwo

www.yellowpages.rs – wyszukiwarka firm

http://novamedia.rs/en – wyszukiwarka firm

http://www.portal-srbija.com/ – wyszukiwarka firm

Turystyka

http://www.serbia.travel/en – Turystyczna Organizacja Serbii

http://yuta.rs/ – Narodowe Stowarzyszenie Agencji Turystycznych

Lista przedsiębiorstw do prywatyzacji:

Strona Ministerstwa Gospodarki