Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Krakowie

Oscypek to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli polskich gór. Ten charakterystyczny wędzony ser o wrzecionowatym kształcie i niepowtarzalnym smaku od wieków wytwarzany jest ręcznie przez baców w Tatrach i na Podhalu. Tradycja jego produkcji sięga ponad 500 lat, a unikalna receptura przekazywana jest z pokolenia na pokolenie.

Chroniona nazwa – gwarancja autentyczności

W dniu 14 lutego 2008 roku, na mocy rozporządzenia Rady (UE) nr 510/2006 oraz wniosku złożonego przez Polskę (nr WE: PL/00451/21.2.2005), Oscypek został zarejestrowany jako Chroniona Nazwa Pochodzenia (ChNP) w Unii Europejskiej. Oznacza to, że tylko sery wytwarzane zgodnie z tradycyjną recepturą i w określonym regionie mogą nosić nazwę „Oscypek”.

Aby produkt mógł być oznaczony jako Oscypek, musi spełniać restrykcyjne wymogi:

• Pochodzenie mleka: co najmniej 60% mleka owczego (mleko owcze użyte do produkcji „Oscypka” pochodzi od owiec rasy „Polska Owca Górska”), z ewentualnym dodatkiem mleka krowiego – wyłącznie od krów rasy „Polskiej Krowy Czerwonej”.
• Metoda produkcji: ręczne formowanie i solenie, a następnie wędzenie w dymie z drewna iglastego.
• Obszar wytwarzania: wyłącznie określony teren województwa małopolskiego i śląskiego (Tatry, Podhale, część Beskidów).

Tradycja i tożsamość

Oscypek to nie tylko produkt spożywczy – to dziedzictwo kulturowe, świadectwo tożsamości regionu i żywy symbol góralskiego stylu życia. Jego wyjątkowy smak to efekt naturalnych warunków, pasterskiego rzemiosła oraz ściśle określonych metod wytwarzania, które są niezmienne od wieków.

Na co zwracać uwagę kupując oscypka?

W dobie masowej produkcji i licznych podróbek warto zwracać szczególną uwagę na oznaczenia geograficzne i certyfikaty jakości.

Autentyczny Oscypek:

• Posiada oznaczenie ChNP (Chroniona Nazwa Pochodzenia) na opakowaniu lub w dokumentacji sprzedawcy;
• Jest wytwarzany w sezonie pasterskim (od maja do września);
• Ma charakterystyczny, wrzecionowaty kształt i jasnobrązową, lekko błyszczącą skórkę;
• Jego smak jest wyrazisty, lekko słony i wędzony – nie powinien być przesadnie miękki ani gumowaty.

Kto nadzoruje produkcję i certyfikację oscypka?

Proces certyfikacji i kontrolowania jakości produktów takich jak oscypek jest ściśle nadzorowany. W Polsce nad poprawnością stosowania oznaczeń ChNP (Chroniona Nazwa Pochodzenia) czuwa kilka instytucji:

• Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – prowadzi rejestr produktów tradycyjnych i odpowiada za proces zgłoszenia do systemów unijnych.
• Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych – odpowiada za kontrolę prawidłowości stosowania oznaczeń ChNP na rynku, w tym sprawdza etykiety, miejsce sprzedaży oraz jakość oferowanych produktów.

Jak wygląda proces certyfikacji?

1. Producent składa wniosek do IJHARS.
2. Przeprowadzana jest kontrola: oceniane są m.in. miejsce produkcji, metody i poszczególne etapy produkcji oraz pochodzenie surowców.
3. W przypadku zgodności z unijną specyfikacją, producent otrzymuje świadectwo zgodności produkcji ze specyfikacją.
4. IJHARS monitoruje zgodność produktów już obecnych na rynku, chroniąc konsumenta przed nadużyciami i podróbkami.

Dlaczego warto wybierać produkty tradycyjne?

Produkty tradycyjne, takie jak oscypek, to coś więcej niż kulinarna przyjemność – to gwarancja jakości, autentyczności i dbałości o środowisko. Wspierając lokalnych producentów i sięgając po certyfikowane wyroby, nie tylko pielęgnujemy dziedzictwo kulturowe, ale również wybieramy produkty wolne od przemysłowej obróbki i sztucznych dodatków.

Zwracaj uwagę na oznaczenia geograficzne. Wybierając oscypka z oznaczeniem ChNP, wybierasz jakość, tradycję i prawdziwy smak polskich gór.