Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku

W ramach działań interwencyjnych sukcesywnie usuwane są przez pracowników Wód Polskich zatory na rzekach i kanałach w celu zapewnienia swobodnego przepływu wód. Na bieżąco zabudowywane są wyrwy i zabezpieczane są wały przeciwpowodziowe w miejscu przerwania lub wystąpienia przesiąków. Dzięki wsparciu zaangażowanych służb zorganizowano dodatkowe agregaty pompowe do odprowadzania wody z zalanych terenów, stacje pomp pracują całodobowo. W newralgicznych miejscach zabezpieczane są też ujścia cieków, by zapobiec cofce wód i wystąpieniu podtopień.

– Gdy wał pęka w terenie niedostępnym dla ciężkiego sprzętu, a każda godzina opóźnienia to kolejne hektary zalanych upraw i zagrożenie dla mieszkańców – nie ma miejsca na wahanie. W Świętym Gaju sytuacja była na tyle poważna, że podjąłem decyzję o użyciu wojskowego śmigłowca transportowego do zrzutu worków z piaskiem w miejsce przerwania wału. To działanie zapobiegło dalszemu rozlewowi wód i umożliwiło rozpoczęcie doraźnych prac zabezpieczających – powiedział wojewoda warmińsko-mazurski Radosław Król.

- W powiecie elbląskim, gdzie opady były szczególnie intensywne, prowadziliśmy działania równolegle – od usuwania zatorów i zabezpieczania wałów, po budowę tymczasowych zapór i pracę stacji pomp. Nasze zespoły, wspierane przez straż pożarną i lokalne służby kryzysowe, działały nieprzerwanie, by chronić mieszkańców i infrastrukturę. To przykład skutecznej współpracy i szybkiej reakcji w sytuacji kryzysowej – powiedział Andrzej Ryński z Wód Polskich.

Warto podkreślić, iż na pogorszenie się stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych wpływ ma działalność bobrów, których populacja na Żuławach Wiślanych uległa znacznemu wzrostowi w ostatnich latach. Zwierzęta te kopiąc nory w wałach kanałów i w skarpach rzek osłabiają skarpy i obwałowania Istnieje ciągła potrzeba stałej zabudowy powstałych uszkodzeń co na bieżąco realizowane jest przez Wody Polskie. Corocznie przeznaczanie są na ten cel znaczne środki finansowe, w latach 2023-2025 około sześciu milionów złotych. Ponadnormatywne opady, które wystąpiły sprawiły, że napór wody w miejsca bytowania bobrów w wielu miejscach doprowadził do przesiąków a nawet przerwania ciągłości wałów, powodując lokalne uszkodzenia i przemieszczenie wód z kanałów na okoliczne pola uprawne.

- Specyfika Żuław, regionu charakteryzującego się obszarami depresyjnymi i przydepresyjnymi, sprawia, że woda po intensywnych opadach nie jest w stanie w sposób naturalny odpłynąć z kanałów i utrzymuje wysoki stan przez długi czas, nim zostanie odpompowana systemem pomp. Woda w kanałach utrzymuje się do 2 metrów wyżej, aniżeli okoliczny teren na polderach wykorzystywanych rolniczo – powiedział Piotr Kowalski z Wód Polskich.

W ramach działań interwencyjnych sukcesywnie usuwane są przez pracowników Wód Polskich zatory na rzekach i kanałach w celu zapewnienia swobodnego przepływu wód. W ostatnich godzinach usunięto zatory na rzece Kumieli i Babicy w Elblągu. Sytuację opanowano też na Kanale Modrym, w m. Brudzędy zabudowano przeciek na prawym wale z pomocą firmy zewnętrznej, zatrzymano też przeciek wody na teren polderu Bągart 5B w gm. Dzierzgoń.

Podjęto też działania dla zabezpieczenia przerwanego wału rzeki Dzierzgoń w m. Święty Gaj w gm. Rychliki. Ze względu na ekstremalne rozmiękczenie gruntu i brak możliwości dotarcia ciężkiego sprzętu do miejsca przerwania wału drogą lądową, działania z użyciem sprzętu lotniczego Wojska Polskiego okazały się jedynym skutecznym rozwiązaniem. Śmigłowiec transportowy zrzucił kilkadziesiąt ton materiału bezpośrednio na wyrwę, by ustabilizować newralgiczny odcinek wału i umożliwić przejęcie dalszych prac przez zespoły naziemne.

Zabezpieczono przesiąki na wałach rzeki Brzeźnicy w gm. Markusy i zablokowano cofkę wód do potoku Powodowo, gdzie oczyszczono też budowle i usunięto zatory, a także podwyższono zaniżenia w wale workami z piaskiem.

Zabudowano też wyrwy w wale Młynówki Marwickiej w m. Marwica, gm. Rychliki oraz zatrzymano spływ wód na polder Klępa. Trwa również udrażnianie Kanału Panieńskiego w rejonie stacji pomp Osłonka. Z kolei na Kanale Śledziowym podjęto działania na rzecz zabezpieczenia przesiąków w wałach oraz usunięcia zatorów. Zabezpieczono workami z piaskiem wał przeciwpowodziowy Kanału Rycerskiego, gdzie woda przelewała się przez koronę lewego wału. W m. Wiśniewo, gdzie doszło do zalania pól, zainstalowano dodatkowy agregat pompowy na byłej stacji pomp Wiśniewo 9, celem szybkiego odpompowania nadmiaru wód.

Prace utrzymaniowe prowadzone na Żuławach

Obecnie na terenie administrowanym przez Wody Polskie w Gdańsku, Zarząd Zlewni w Elblągu realizowane są bieżące prace konserwacyjne na wodach oraz urządzeniach wodnych, polegają one okoszeniu i zabudowie uszkodzeń wałów przeciwpowodziowych oraz udrożnieniu kanałów. Konserwowane są kanały na terenie gmin: Markusy, Rychliki, miasto Elbląg, Elbląg, Gronowo Elbląskie. Realizowane działania polegają na wykoszeniu porostów ze skarp, hakowaniu roślinności z dna kanałów, wycince krzaków oraz oczyszczeniu koryt kanałów (umowy na trzech obiektach za łączna kwotę  463 154,41 zł).

Twa zabudowa uszkodzeń wałów przeciwpowodziowych na terenie gmin: Pasłęk, Tolkmicko, Elbląg, Gronowo Elbląskie, Stare Pole, Markusy, Rychliki, Dzierzgoń, polegającą na usunięciu uszkodzeń wałów (zabudowa wyrw) wraz z zagęszczeniem, oczyszczenie wałów z porostów oraz plantowanie skarp i korony nasypów wraz z obsianiem (umowy na za łączna kwotę 749 712,36 zł).

Trwa koszenie wałów przeciwpowodziowych na terenie całego Zarządu Zlewni w Elblągu, w tym gmin: Elbląg, Markusy, Rychliki, Dzierzgoń, Stare Pole, Sztum, Stary Targ, polegające na dwukrotnym okoszeniu skarp i korony wałów przeciwpowodziowych, (umowy na sześciu obiektach za łączna kwotę 1 290 448,40 zł).

Ponad 400 mln zł na kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław

Dla poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i adaptacji do zmian klimatu na Żuławach w ramach „Programu Żuławskiego – 2030” Wody Polskie planują w latach 2026-2030 wykonać szereg kluczowych inwestycji na terenie województwa pomorskiego i warmińsko-mazurskiego, o łącznej wartości ok. 414 mln zł. Zakres prac obejmuje m.in. remonty i przebudowy wałów przeciwpowodziowych (na rzekach Wisła, Fiszewka, Motława, Szkarpawa, Radunia, Kłodawa), budowę i modernizację stacji pomp (Gozdawa, Komarówka, Balewo), a także działania retencyjne i przeciw suszowe. Projekt ma strategiczne znaczenie dla ochrony życia, mienia i infrastruktury w regionie Żuław oraz strefy przybrzeżnej Bałtyku.