Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach

Wody Polskie w Gliwicach kontynuują modernizację zbiornika Wisła Czarne w powiecie cieszyńskim. Mimo, że stan techniczny obiektu, który w trudnych, górskich warunkach piętrzy wodę od ponad 50-lat, nie stwarzał zagrożenia dla terenów położonych poniżej ziemnej zapory, jego modernizacja stała się koniecznością. W ramach prac remontowych zmianie nie ulegną parametry obiektu, czy sposób korzystania z wód, jednak poprawi się funkcjonalność zbiornika. Realizowany projekt obejmuje prace modernizacyjne istniejącej zapory ziemnej i związanych z nią funkcjonalnie obiektów, takich jak przelew stokowy i niecka wypadowa.

Zawarta 25 października 2024 r. umowa na modernizację zbiornika obejmuje roboty związane z doszczelnieniem przesłony przeciwfiltracyjnej na lewym przyczółku, przebudową odwodnienia wzdłuż prawej ściany przelewu stokowego oraz remont podpory, murów oporowych, płyty dennej przelewu stokowego. Wykonawca kontynuuje również prace związane z montażem urządzeń kontrolno–pomiarowych.

Zakładano, że Wykonawca zakończy prace w połowie bieżącego roku, jednak z uwagi na zastane warunki geologiczne, odmienne od założonych, oraz konieczność wykonania prac dodatkowych, planuje się, że realizacja zadania potrwa do końca sierpnia.

Przez cały czas trwania modernizacji zbiornik Wisła Czarne pozostaje gotowy do piętrzenia wód powodziowych, alimentuje zasób wody na potrzeby mieszkańców, a jego praca odbywa się w zakresach zgodnych z instrukcją gospodarowania wodą dla tego obiektu hydrotechnicznego.

Dzięki modernizacji mieszkańcy powiatu cieszyńskiego zyskają m.in. większe bezpieczeństwo przeciwpowodziowe terenów położonych poniżej zbiornika, który odzyska pełną rezerwę powodziową. Większa będzie zarazem retencja dla rolnictwa, co korzystnie przekłada się na przeciwdziałanie suszy. Jednym z najważniejszych efektów przeprowadzonych prac będzie zabezpieczenie zasobów wody pitnej na potrzeby mieszkańców Wisły, Ustronia i Skoczowa oraz mniejsza podatność zbiornika na awarie. Po zrealizowaniu modernizacji zwiększy się więc ochrona przed zalaniem terenu poniżej zapory czołowej zbiornika Wisła Czarne, w tym użytków rolnych. Przywrócona zostanie możliwość piętrzenia wody do rzędnej określonej w pozwoleniu wodnoprawnym – co za tym idzie zwiększą się możliwości alimentowania wody w korycie rzeki poniżej zbiornika w przypadku występowania stanów niżówkowych, niedoborów wody i przewlekłych okresów suszy, przy których wilgotność gleby jest niedostateczna dla zaspokojenia potrzeb biosfery i prowadzenia normalnej gospodarki w rolnictwie. Efektem remontu będzie także zwiększenie rezerwy wody pitnej szacunkowo o 116 dni (z obecnych ok. 130 dni do ok. 250 dni*).

Rozpoczęcie prac budowalnych, w ramach zadania pn. Modernizacja obiektów zbiornika wodnego Wisła Czarne – drenaż skarpy odpowietrznej, przelew stokowy, sieć piezometrów etap I, etap II, zostało poprzedzone uzyskaniem niezbędnych zgód i pozwoleń administracyjnych. Zarazem przedsięwzięcie nie wywiera znaczącego oddziaływania na środowisko. Wszelkie prace są prowadzone w sposób wykluczający zanieczyszczenie wód zbiornika oraz poniżej jego zapory.

Prace, realizowane kosztem 10 938 358,52 zł nie są prowadzone w obrębie czaszy zbiornika. Ich realizacja nie wiąże się z ograniczeniami poboru wody pitnej. Także korona zapory - miejsce spacerów turystów i mieszkańców, nie została wyłączona z eksploatacji. Możliwe są jednak tymczasowe ograniczenia w ruchu po zaporze. Z uwagi na technologię prac przez okres kilku miesięcy ich Wykonawca odcinkowo zajmie jeden z pasów ruchu ul. Czarne, co będzie się wiązało z utrudnieniami dla kierowców.

Dla zadania uzyskano finansowanie ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich dla operacji typu „Zarządzanie zasobami wodnymi” w ramach poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa”, objętego PROW na lata 2014-2020.

 

Zbiornik Wisła Czarne został zlokalizowany w km 96 + 800 rzeki Malej Wisły poniżej połączenia Białej i Czarnej Wisełki. Do eksploatacji został oddany w 1973 r. (czas budowy: 1968-1973). Zbiornik Wisła Czarne ma dwie podstawowe funkcje: przeciwpowodziową oraz zaopatrzenie w wodę Wisty, Ustronia i Skoczowa. Piętrzy również wodę na wypadek jej niedoborów w korycie rzeki Wisły poniżej. Całkowita pojemność zbiornika wynosi 5,06 mln m3, maksymalna powierzchnia zalewu ok. 40 ha, wielkość zlewni 30 km2. Nasyp zapory wykonano z materiału ziemnego, uzyskanego z wykopów z czaszy zbiornika. Maksymalna wysokość zapory wynosi ok. 6 m, długość 280 m, kubatura ok. 470 000 m3, szerokość w koronie 6,60 m. Ekran wodoszczelny został wykonany z płyt betonowych zbrojonych o grubości 0,20 — 0,25 m, ułożonych na warstwie wyrównawczej wykonanej z płyt betonowych o grubości 0,12 m. U podstawy ekranu znajduje się galeria kontrolno-drenażowa.
Urządzenia upustowe stanowią:

- przelew powierzchniowy o maksymalnym wydatku 195 m3/s,

- spust denny/dwa rurociągi stalowe o średnicy 800 mm każdy i łącznym wydatku ok. 10 m3/s,

- rurociąg wody biologicznej / rurociąg stalowy o średnicy 500 mm;

Pobór wody dla Stacji Uzdatniania Wody odbywa się poprzez kosze ssące /4 szt./ umieszczone na trzech poziomach. Minimalny odpływ /biologiczny/ wynosi 40 l/s.

 

*) w zależności od dopływu wód do zbiornika i innych zmiennych.