Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie

To największe od lat przedsięwzięcie w regionie, które połączy troskę o środowisko z realnymi korzyściami dla mieszkańców. Obejmuje ono aż 39 kilometrów rzeki między Brzeźnem a Pińczowem i składa się z sześciu zadań inwestycyjnych – od likwidacji barier migracyjnych dla ryb po rewitalizację zalewów i starorzeczy.

– To projekt, który połączy troskę o środowisko z poprawą bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Przywracamy przyrodzie przestrzeń do życia, a mieszkańcom dajemy większą ochronę przed skutkami ekstremalnych zjawisk pogodowych – mówi Wojciech Kozak Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodne w Krakowie.

Sześć zadań, jeden cel

Zakres prac obejmuje sześć głównych punktów:

1. Zwiększenie retencji w Umianowicach – przebudowa rowów odwadniających i montaż urządzeń pomiarowych, aby lepiej gospodarować wodą i chronić miejscowość przed skutkami wezbrań.
2. Udrożnienie korytarza ekologicznego Nidy i Brzeźnicy – przebudowa progów i jazów, budowa przepławek, by ryby mogły swobodnie migrować.
3. Udrożnienie korytarza ekologicznego Mierzawy – rozbiórka części obiektów piętrzących, przywrócenie naturalnego koryta i budowa nowych przepławek.
4. Rewitalizacja starorzecza w Brzeźnie – przywrócenie dopływu wody i poprawa warunków siedliskowych, aby mogły tu znów żyć bobry, wydry i liczne gatunki ryb.
5. Rewitalizacja zalewu i starorzeczy w Pińczowie – udrożnienie i oczyszczenie obiektów, co poprawi bioróżnorodność i zwiększy atrakcyjność turystyczną.
6. Renaturyzacja delty śródlądowej Nidy – rozbiórka części wałów i odtworzenie terenów zalewowych, by rzeka mogła pełnić naturalną funkcję przeciwpowodziową.

Rzeka pełna życia

Jednym z głównych celów projektu jest przywrócenie drożności korytarzy ekologicznych Nidy, jej dopływów oraz rzeki Mierzawy. Obecnie wiele gatunków ryb, m.in. certa, jaź czy kleń, nie może swobodnie migrować, ponieważ na ich drodze stoją progi, jazy i inne przeszkody. W ramach prac część z nich zostanie przebudowana lub całkowicie zlikwidowana, a w ich miejscu powstaną nowoczesne przepławki. Dzięki temu rzeka znów stanie się otwartą drogą dla wszystkich organizmów.

Równie ważne jest odtworzenie siedlisk – starorzeczy, torfowisk i terenów zalewowych. W Brzeźnie i Pińczowie przeprowadzona zostanie rewitalizacja zbiorników i starorzeczy, co poprawi warunki bytowania bobrów, wydr oraz wielu gatunków ptaków wodnych. W delcie śródlądowej Nidy częściowo rozebrane zostaną wały, by rzeka mogła rozlać się po naturalnych terenach zalewowych, magazynując wodę i zmniejszając ryzyko powodzi.

Bezpieczniej dla ludzi, lepiej dla przyrody

Projekt „Naturalna Nida” to także inwestycja w bezpieczeństwo mieszkańców. Zwiększenie retencji – zarówno powierzchniowej, jak i wgłębnej – pozwoli zatrzymywać wodę w dolinie rzeki, spowalniając jej spływ w czasie ulewnych deszczy. W efekcie zmniejszy się ryzyko powodzi, które od lat zagraża wielu miejscowościom położonym nad Nidą.

W Umianowicach przebudowane zostaną rowy odwadniające i zamontowane urządzenia pomiarowe monitorujące poziom wody. To rozwiązania, które pomogą szybciej i skuteczniej reagować w sytuacjach zagrożenia.

Korzyści dla całego regionu

Efekty tego przedsięwzięcia odczują nie tylko mieszkańcy bezpośrednio zagrożeni powodzią. Dolina Nidy stanie się atrakcyjniejsza turystycznie – czysta woda, bogata roślinność i większa liczba gatunków zwierząt przyciągną wędkarzy, kajakarzy, fotografów przyrody i wszystkich, którzy cenią sobie wypoczynek wśród zieleni.

Finansowanie z Funduszy Europejskich

Projekt „Odbudowa różnorodności biologicznej doliny Nidy, poprzez odbudowę korytarzy ekologicznych i zwiększenie retencji gruntowej” realizowany jest przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, finansowany z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej 2021–2027. To gwarancja, że wszystkie prace będą prowadzone zgodnie z najwyższymi standardami, a informacje o postępach będą szeroko dostępne.

Na stronie internetowej i profilu projektu w mediach społecznościowych będzie można śledzić kolejne etapy prac. Zakończenie realizacji projektu planowane jest na 2028 rok.