Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie

Wybudowana w 2023 roku nowa przepławka dla ryb na lewym przyczółku jazu składa się z dwóch części: trapezowego koryta quasi-naturalnego oraz technicznej przepławki dwuszczelinowej. Wejście do pierwszej części przepławki, czyli koryta quasi-naturalnego znajduje się przy wylocie z kanału turbin elektrowni wodnej. Koryto to ma długość 136 m i w początkowym 105 – metrowym odcinku funkcjonuje równocześnie jako przepławka oraz przeprawa dla kajaków. Dno i skarpy koryta umocnione są narzutem kamiennym z głazów, a przegrody w korycie tworzą kamienne rygle oraz panele szczotkowe.

Ryby, które przemieszczą się nowo wykształconym korytem quasi-naturalnym do niecki wypadowej jazu, kontynuują migrację rzeki techniczną przepławką dwuszczelinową o długości 133 m o podstawowych parametrach:

•  szerokość komory: 4,0 m
• długość komory: 3,3 m
• ilość komór: 28 szt.
• szerokość szczeliny: 0,35 m.

Badania migracji zostały przeprowadzone na przepławce przy stopniu wodnym w Grodzisku, znajdującym się w 9 km rzeki Skawy i trwały od 9 marca do 4 czerwca.

---

Wyniki

W badanym okresie tj. 9 marca 2025r (godz. 16:34) do 4 czerwca 2025r (godz. 18:13) licznik zarejestrował 425 ryb: 220 z nich przepłynęło w górę i 205 – w dół. Spośród tych ryb dość duży był odsetek ryb nizidentyfikowanych (kategorie: generic, no video) - 95, co stanowi 22,4% całości. Ogółem zidentyfikowano 330 ryb, które reprezentowały 10 gatunków. Najliczniejsze były pstrągi potokowe, stanowiące 50,3% wszystkich zidentyfikowanych ryb. Kolejnymi w kolejności udziału była świnka (26,7%) oraz karaś (13%). Wykres obrazujący strukturę gatunkową zidentyfikowanych ryb w przepławce w m. Grodzisko jest przedstawiony poniżej, w galerii.

Podczas okresu badawczego przez przepławkę wędrowały dwa gatunki tzw. średniodystansowe: świnka oraz brzana, które w systemach rzecznych poruszają się na dłuższych dystansach, pozostałe zaobserwowane gatunki należy zaliczyć do gatunków krótkodystansowych. Zarejestrowano 4 gatunki o wybitnie reofilnych preferencjach przepływu (brzana, pstrąg potokowy, świnka, lipień) oraz 6 gatunków o preferencjach przepływu neutralnych (karp, kleń, szczupak, leszcz, karaś, tołpyga).

Pośród wszystkich ryb w kategorii „małe” (do 20 cm) zostało wykrytych 25 osobników, w kategorii „średnie” do 40 cm – 268 a w kategorii „duże” 132 osobniki. Największa zaobserwowana zidentyfikowana ryba w miała 76 cm długości (tołpyga biała), najmniejsza 13 cm (Carrasius sp.).

W okresie badawczym dużą część całej aktywności ryb zaobserwowano w godzinach wieczornych ze szczytem następującym w godz. 20-21.

Należy pamiętać, że korzystanie z systemu monitoringu jest ograniczone przy dużym zmętnieniu, a zakres wykrywalności ryb wynosi około 4 cm wysokości ciała, co powoduje, że gatunki o niewielkich wymiarach osobniczych nie są wykrywane (strzebla potokowa, ukleja, piekielnica, głowacze, itp.).
Z tego samego powodu nie jest możliwe także wykrycie młodocianych stadiów gatunków.

Podczas okresu badawczego 95 przejść zidentyfikowanych jako ryby (kategorie: generic, no video) nie mogło więc zostać oznaczonych do gatunku głównie z powodu nadmiernego zmętnienia wody.