Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu

Cel inwestycji

Kanał Ślesiński powstał w latach 30-tych ubiegłego wieku i obecnie nie spełnia warunków dla drogi wodnej o znaczeniu regionalnym klasy II, dla której minimalne wartości szerokości i głębokości kanału wynoszą odpowiednio: 25,0 m i 2,2 m przy głębokości tranzytowej 1,8 m zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 maja 2002 r. w sprawie klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych. Prace na Kanale Ślesińskim, a zwłaszcza na stanowisku pośrednim, stanowiący ośmiokilometrowy odcinek pomiędzy śluzą Pątnów i śluzą Morzysław są konieczne z punktu widzenia zwiększenie retencji poprzez przywrócenie głębokości. Modernizacja pompowni Morzysław i Pątnów przyczyni się do poprawy zasobów wodnych zarówno w kanale, jak i w jeziorach: Pątnowskim, Wąsowskim, Mikorzyńskim oraz Ślesińskim. Oprócz zadań transportowych, kanał spełnia rolę w kształtowaniu środowiska i zachowaniu bioróżnorodności – położony jest na terenie Goplańsko-Kujawskiego obszaru chronionego krajobrazu i w niewielkiej części obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Warty (około 850-metrowy odcinek, od połączenia z Wartą do mostu drogowego na DK266).

 

Pompownie Morzysław i Pątnów – filary zarządzania wodą w regionie

Dwie najważniejsze pompownie – Morzysław i Pątnów – odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu Kanału Ślesińskiego. Ich zadaniem jest pobieranie wody z rzeki Warty, co zapewnia jej odpowiedni poziom na szczytowym stanowisku kanału, m.in. jeziorach: Pątnowskim, Mikorzyńskim i Ślesińskim. Dzięki nim możliwe jest utrzymanie warunków żeglugowych na optymalnym poziomie, a także skuteczne zarządzanie zasobami wodnymi w regionie dotkniętym deficytem wody.

Nie należy zapominać o tym, że nad pracą pompowni stale czuwa nasz zespół wykwalifikowanych pracowników z Zarządu Zlewni w Kole, którzy z zaangażowaniem dbają o nieprzerwaną i bezawaryjną pracę pompowni Morzysław i Pątnów. Dzięki ich wysiłkom i doświadczeniu możemy zapewnić stabilność funkcjonowania tych obiektów.

Modernizacja pompowni to kluczowe działanie dla zwiększenia ich niezawodności oraz możliwości adaptacji do nowych wyzwań. Pozwoli na lepsze zarządzanie zasobami wodnymi oraz zwiększenie retencji jezior szczytowego stanowiska Kanału Ślesińskiego. To przedsięwzięcie ma nie tylko wymiar techniczny, ale także ekologiczny i społeczny, wpływając na rozwój turystyki, gospodarki wodnej i ochrony środowiska.

 

Więcej o Kanale Ślesińskim i pracy pompowni w kontekście aktualnej sytuacji hydrologicznej

Kanał Ślesiński zlokalizowany jest we wschodniej części województwa wielkopolskiego, która to charakteryzuje się ujemnym bilansem wodnym i podatnością na suszę hydrologiczną i rolniczą. Dzięki pracy pompowni w Morzysławiu i Pątnowie staramy się zapewnić optymalną ilość zasobów wodnych w jeziorach szczytowego stanowiska Kanału Ślesińskiego. Jest to zadanie RZGW w Poznaniu wpisujące się w przeciwdziałanie skutkom suszy, co stanowi jeden z priorytetów Wód Polskich.

Ryc.1. Zlewnia Kanału Ślesińskiego.

Bieżący rok jest wyjątkowo ubogi w zasoby wodne. Deficyt wody w okresie zimowo-wiosennym skutkował obniżeniem poziomu wody na szczytowym stanowisku Kanału Ślesińskiego, zagrażając spadkiem poniżej minimalnego (MinPP). Aby do tego nie dopuścić, zapewnić odpowiednią ilość wody i utrzymywać pojemność użytkową na zadowalającym poziomie, prowadzony jest pobór wody z rzeki Warty przez pompownie Morzysław i Pątnów. Zwykle te działania realizowane były w okresie letnim i wczesnojesiennym, jednakże obecnie są prowadzone prawie nieprzerwanie od maja ubiegłego roku (ryc. 2).

Ryc.2. Zmiany piętrzenia i przerzuty wody na stopniu Pątnów w latach hydrologicznych 2024-2025 (stan na 22.07.2025 r.; WG-woda górna).

Od początku bieżącego roku hydrologicznego (tj. od 1 października 2024 r.) do 22 lipca 2025 r. przepompowano na szczytowe stanowisko Kanału Ślesińskiego około 26,6 mln m3 wody (ryc.3). Dla porównania w całym 2024 r. przepompowano około 10 mln m3 mniej wody, a np. w 2023 czy 2020 r. o 16 mln m3. Zestawienie to uwidacznia fakt jak trudny jest obecny rok, ale również jak potrzebna jest modernizacja pompowni, by umożliwić większą efektywność ich pracy. Dzięki temu udaje się utrzymywać napełnienie szczytowego stanowiska Kanału Ślesińskiego powyżej poziomu minimalnego – obecnie poziom wody waha się pomiędzy minimalnym a normalnym poziomem piętrzenia (pomiędzy MinPP a NPP).

Ryc.3. Wielkość pompowanej wody przez stopień Pątnów w latach hydrologicznych 2014-2025 (stan na 22.07.2025 r.).

 

Podsumowanie

Modernizacja Kanału Ślesińskiego wraz z pompowniami Morzysław i Pątnów odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu wodami regionu, co jest szczególnie ważne w kontekście suszy i deficytu wodnego. Prace mają na celu zwiększenie retencji, poprawę ochrony przeciwpowodziowej oraz stabilizację poziomu wód w jeziorach. Aktualnie, z powodu trudnej sytuacji hydrologicznej, przez stopień Pątnów przepompowano rekordowe ilości wody, co podkreśla potrzebę modernizacji pompowni. Planowany całkowity koszt przedsięwzięcie pn. „Kanał Ślesiński – zwiększenie retencji poprzez przywrócenie szlaku żeglownego do parametrów drogi wodnej II klasy wraz z modernizacją pompowni Morzysław i Pątnów” jest szacowany na ponad 15,5 mln zł. Podpisana dzisiaj umowa na przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej, która finansowana jest z dotacji celowej budżetu państwa i ogłoszony przetarg na wykonanie dokumentacji projektowej to pierwsze kroki na drodze do realizacji inwestycji.