Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie

Jaz ten został wybudowany w 1914 r. jako jeden z ważniejszych elementów prac regulacyjnych, prowadzonych w latach 1906- 1937 XX w. Ich celem była m.in. poprawa warunków żeglugowych Odry, zmniejszenie zagrożenia powodziowego przyległych obszarów oraz umożliwienie wykorzystania rolniczych terenów Międzyodrza. Budowlę piętrzącą posadowiono na palach. Jej częścią stałą  jest próg betonowy o wysokości 2,04 m. Jaz podzielono czterema filarami na pięć przęseł, o szerokości w świetle po 15,6 m. Każde z przęseł przedzielone jest przy pomocy kładzionych odrzwi (pilotów) na osiem sekcji. Odrzwia wykonano z profili stalowych, zamocowanych przegubowo w progu jazu i kładzionych zgodnie z kierunkiem przepływu wody. Do obsługi zamknięć jazu służy suwnica bramowa, poruszająca się wzdłuż obiektu po szynach ułożonych na pomoście.

Rozrząd wód Odry na jazie w Widuchowej odbywa się  w dniach  15 marca- 15 kwietnia  oraz  od 15 listopada do 15 grudnia, umożliwiając uzyskanie w Odrze Zachodniej całkowitego przepływu wody w zakresie 15- 35 proc.  Przy przepływach wyższych od 1600 m sześc./sek. jaz pozostaje całkowicie otwarty, i o rozrządzie wód Odry do jej obydwu ramion decyduje hydraulika węzła wodnego w Widuchowej.

Utrzymaniem i eksploatacją jazu zajmuje się strona polska, zgodnie z postanowieniami umowy między Rządem RP a Republiką Federalną Niemiec, o współpracy w dziedzinie gospodarki wodnej na wodach granicznych. Obsługę jazu powierzono pracownikom Zespołu ds. Obiektu Hydrotechnicznego w Widuchowej, który podlega Zarządowi Zlewni w Szczecinie. W okresie występowania zjawisk lodowych na Odrze, jaz w Widuchowej powinien pozostawać całkowicie otwarty, a piloty – położone. Zapobiega to niebezpieczeństwu przymarzania zastawek do tafli lodowej i zniszczenia elementów stalowych konstrukcji jazu, czemu zapobiegają właśnie pracownicy Wód Polskich.  Warto podkreślić, że na dolnym odcinku Odry istnieje duże niebezpieczeństwo tworzenia się zatorów, a miejscem sprzyjającym gromadzeniu i spiętrzaniu kry lodowej jest rejon Widuchowej  w 699,0 ÷ 706,0 km rzeki.

Celem prowadzonej na Odrze przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie akcji lodołamania, także w rejonie jazu w Widuchowej, jest zapobieganie powodziom zatorowym i umożliwienie swobodnego spływu wody z góry rzeki. Otwarcie jazu w Widuchowej ułatwia wtedy cały proces. Mogliśmy się o tym przekonać podczas usuwania zatorów lodowych w grudniu 2022 r. i w styczniu 2023 r., gdy do akcji ruszały „Ocelot’, „Odyniec” i „Tarpan”, razem ze „Stanisławem” i „Andrzejem”.  Jak będzie wyglądać rozpoczęty właśnie zimowy sezon na Odrze? Przekonamy się  najbliższym czasie, prewencyjnie otwierając jaz w Widuchowej.