Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie

W grudniu 2024 roku w ramach programu FEnIKS podpisaliśmy pre-umowy dla trzech kluczowych projektów w regionie RZGW w Warszawie:

- Przywrócenie drożności morfologicznej rzeki Białki Lelowskiej,

- Rewitalizacja zbiornika wodnego Sulejów - etap I,

- Budowa przepławki na zb. Sulejowskim oraz na jazie Brzustówka.

Przywrócenie drożności morfologicznej rzeki Białki Lelowskiej

Białka Lelowska to rzeka położona w środkowej Polsce, na Wyżynie Przedborskiej, w województwie śląskim. Rzeka swój nurt rozpoczyna we wsi Irządze i płynie do Koniecpolu, gdzie uchodzi do rzeki Pilicy.

Celem projektu jest poprawa stanu ekologicznego Białki Lelowskiej poprzez odtworzenie dróg migracji organizmów wodnych, co doprowadzi do wzbogacenia bioróżnorodności  Białki Lelowskiej.

Kluczowym działaniem jest przywrócenie spójności obszarów Natura 2000 Białki Lelowskiej, Doliny Górnej Pilicy oraz Suchy Młyn. Migracje międzyregionalne pozwolą na odtworzenie naturalnego licznego składu gatunkowego ryb w tej części rzeki i zmniejszą presję drapieżniczą pstrąga potokowego. Elementem działania jest także wykonanie tarlisk żwirowo-kamiennych dla minoga strumieniowego i ryb litofilnych.

Ryby litofilne to gatunki ryb, które składają ikrę na twardym podłożu, takim jak kamienie, żwir lub skały. Ten typ tarła jest charakterystyczny głównie dla ryb zamieszkujących rzeki i strumienie o czystej, dobrze natlenionej wodzie. Przykładami ryb litofilnych są łosoś czy pstrąg potokowy.

Zadnie realizujemy na podstawie Ekspertyzy rzeki Białka Lelowska wraz z dopływami, Wąsek S. i in. 2020 – na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach, Ekspertyzy weryfikacji gatunków wraz z uzupełnieniem monitoringu dla obszaru Suchy Młyn oraz Ekspertyzy przyrodnicza DGP – na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Kielcach.

Ponadto w ramach jednego z zadań projektu LIFE Pilica (Wdrażanie Planu gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły na przykładzie zlewni Pilicy - Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie - Portal Gov.pl) w 2024 roku została przygotowana analiza i inwentaryzacja terenowa przeszkód takich jak progi, stopnie wodne, jazy itp., które mogą ograniczać naturalne migracje organizmów wodnych. W raporcie została potwierdzona konieczność udrożnienia przegród poprzecznych na rzece Białce Lelowskiej.

Wszczęte postępowanie przetargowe obejmuje przygotowanie dokumentacji przedprojektowej, a w szczególności:

1. Studium Wykonalności Projektu, mające stanowić załącznik do wniosku o dofinansowanie w tym m.in. analiza wykonalności przedsięwzięcia wraz z analizą opcji, analiza oddziaływania na środowiska czy analiza kosztów i korzyści.
2. Badania, analizy, dokumentacja umożliwiające właściwe zaplanowanie, zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w ramach Projektu (element budowy stanowić będzie oddzielne postepowanie).
3. Przygotowanie wniosków o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i decyzji lokalizacji inwestycji celu publicznego.
4. Opracowanie Programu Funkcjonalno-Użytkowego wraz z warunkami wykonania i odbioru robót budowlanych, stanowiący część specyfikacji warunków zamówienia koniecznej do przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego dla zaprojektowania lub zaprojektowania i wykonania robót budowlanych w ramach Projektu.

Prośrodowiskowe projekty Wód Polskich w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 zakładają m.in. udrożenienie lub likwidację niemal 150 barier migracyjnych w celu przywrócenia biologicznej ciągłości rzek. To także działania z zakresu renaturyzacji koryt rzecznych. Oprócz poprawy stanu wód i bioróżnorodności, projekty będą miały wpływ na zwiększenie retencji wód i ochrony przeciwpowodziowej mieszkańców.

Projekty w kategorii ograniczania powodzi lub suszy dotyczą przede wszystkim budowy i przebudowy wałów przeciwpowodziowych, modernizacji zbiorników retencyjnych czy budowy i przebudowy polderów i suchych zbiorników przeciwpowodziowych. Realizacja projektów w obydwu kategoriach pozwoli zwiększyć ochronę przeciwpowodziową i bezpieczeństwo ponad 250 tys. ludzi.

Celem polityki CP2 jest przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna Europa dzięki promowaniu czystej i sprawiedliwej transformacji energetycznej, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym, łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do nich, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem, oraz zrównoważonej mobilności miejskiej.

Realizacja projektów związanych z budową, przebudową i remontem urządzeń wodnych będzie uwarunkowana przepisami prawa unijnego, tj. ramowej dyrektywy wodnej, dyrektywy siedliskowej i dyrektywy ws. ochrony dzikiego ptactwa. Współfinansowane będą projekty wpisujące się w założenia krajowych dokumentów m.in. planów zarządzania ryzykiem powodziowym, Planu przeciwdziałania skutkom suszy, Programu przeciwdziałania niedoborowi wody, Krajowego Programu Renaturyzacji Wód Powierzchniowych.