Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu

Zmiana klimatu, która coraz silniej dotyka również Polskę, sprawia, że susze stają się coraz dłuższe i bardziej dotkliwe, a opady coraz mniej przewidywalne. Z jednej strony mamy coraz częstsze i dłuższe okresy bezdeszczowe, trwające nawet do 60 dni, co jeszcze kilkadziesiąt lat temu zdarzało się niezwykle rzadko. Z drugiej – nagłe, intensywne opady, które nie mają możliwości wchłonięcia w glebę. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej coraz częściej wydaje jednocześnie ostrzeżenia zarówno przed suszą hydrologiczną, jak i przed ulewami prowadzącymi do podtopień i powodzi.

Podczas debaty, zaproszeni eksperci ze środowisk naukowych, firm z sektora prywatnego, instytucji samorządowych oraz państwowych analizowali, jak zmieniający się klimat wpływa na występowanie ekstremalnych zjawisk – długotrwałej suszy i gwałtownych powodzi. Paneliści poddali analizie, opartej na rzeczywistych danych i konkretnie rozpoznanych przypadkach, różne strategie i techniki dostosowania zasad oraz praktyki realizacji gospodarki wodnej w skali gminy, miasta i regionu. Część dyskusji została zogniskowana na postulatach uproszczenia systemów zarządzania wodą oraz potrzebie lepszej koordynacji działań między instytucjami. Moderatorem debaty był Stanisław Rybicki, Profesor Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Krakowskiej.

Prezes Mateusz Balcerowicz podkreślił, że Wody Polskie aktywnie przeciwdziałają skutkom suszy i powodzi, realizując konkretne działania. – „Musimy przestać traktować wodę jako coś oczywistego. Efektywnie wdrażamy strategię  zatrzymywania wody tam gdzie spada i jej ponownego wykorzystania – to klucz do budowania odporności na suszę i powódź. To nie tylko inwestycje, ale także konkretne działania planistyczne. Opracowaliśmy 10 Programów Redukcji Ryzyka Powodziowego, które obejmują 149 zadań inwestycyjnych o wartości ponad 7,8 mld zł. Równolegle prowadzimy aktualizację Planu Przeciwdziałania Skutkom Suszy. To kompleksowe podejście, które łączy wiedzę, dane i współpracę międzysektorową” – podkreślił Mateusz Balcerowicz.

Rozwój zabezpieczeń przeciwpowodziowych jest dziś jednym z priorytetowych zadań Wód Polskich. Aby skutecznie zmniejszyć ryzyko powodzi oraz minimalizować jej skutki dla infrastruktury, konieczne są kompleksowe i wieloaspektowe zmiany w planowaniu przestrzennym i budownictwie. Kluczowe znaczenie ma tu współdziałanie całego systemu hydrotechnicznego – od zbiorników retencyjnych, przez przepompownie, po wały przeciwpowodziowe. Wody Polskie stosują zróżnicowane rozwiązania, tak aby skutecznie odpowiadały lokalnym zagrożeniom oraz uwarunkowaniom terenowym.

Obecnie realizowane są liczne inwestycje, które mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców. Powstaje zbiornik Góra Ropczycka, który zapewni ochronę przed powodzią dla ponad 12 tysięcy mieszkańców Sędziszowa Małopolskiego. Modernizowana jest zapora zbiornika Besko. Trwają prace nad wałami przeciwpowodziowymi m.in. nad Wisłą w powiecie otwockim, nad Odrą w gminie Reńska Wieś oraz nad Wartą w gminie Pyzdry. Nowoczesne przepompownie budowane są na polderze Modła III i w rejonie Stargardu. Wody Polskie prowadzą również działania zabezpieczające na ciekach wodnych, takich jak Słupianka w rejonie Płocka czy potok Krasna w Cieszynie.

W potocznym rozumieniu często przyjmuje się, że to Wody Polskie odpowiadają za walkę ze skutkami suszy. Tymczasem Prawo wodne jasno wskazuje, że odpowiedzialność spoczywa na wielu podmiotach – zarówno administracji rządowej, jak i samorządowej. Programy dotyczące retencji, oszczędzania wody czy planowania przestrzennego są kierowane do szerokiego grona interesariuszy.

Wody Polskie pełnią rolę koordynatora tych działań, współpracując z ekspertami, instytucjami i samorządami. Przy realizacji inwestycji zawierane są porozumienia z jednostkami samorządu terytorialnego. W pracach nad pierwszą aktualizacją Planu Przeciwdziałania Skutkom Suszy (aPPSS) uczestniczy grupa robocza złożona z przedstawicieli Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Wód Polskich.

Kolejne etapy powstawania aPPSS wspierają eksperci z różnych środowisk – użytkownicy wód, naukowcy, praktycy. Poszukiwanie najlepszych rozwiązań odbywa się także podczas ogólnopolskich konferencji „Stop Suszy! Start Retencji!”, które gromadzą przedstawicieli samorządów, rolników, ekologów, kadry naukowej i wszystkich, którym bliska jest tematyka gospodarki wodnej. Więcej informacji na stronie projektu: www.stopsuszy.pl

Forum Ekonomiczne to największa konferencja w Europie Środkowej i Wschodniej, skupiająca liderów politycznych, gospodarczych i społecznych z ponad 60 krajów. To przestrzeń, gdzie nie tylko diagnozuje się problemy, ale też przedstawia konkretne rozwiązania. Wody Polskie pokazują, że odpowiedzialne zarządzanie wodą to nie tylko reakcja na kryzysy, ale strategia budowania długofalowej odporności kraju na zmiany klimatu.