Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Krakowie

Dopalacze, czyli tzw. nowe narkotyki, to środki o działaniu psychoaktywnym, które w swoim składzie posiadają składniki naturalne, m.in. mieszanki roślin, tj.: susz i/lub syntetyczne, często o bardzo silnym działaniu na układ nerwowy człowieka. Są to preparaty silnie uzależniające i wywołujące szereg skutków ubocznych w organizmie. Dopalacze często zawierają składniki wywołujące omamy, majaczenie czy depresję, a ich większe dawki bywają śmiertelne. Dopalaczami w Polsce określa się wszystkie produkty, które w swoim składzie zawierają substancje psychoaktywne, których nie ma na liście środków zawartej w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii mimo tego, że ich działanie jest bardzo zbliżone do działania narkotyków w organizmie. Istnieją trzy rodzaje dopalaczy:

 

Dopalacze o działaniu pobudzającym

• występują w formie proszku, kryształków czasem pigułki,
• zażywa się je poprzez ich wciąganie, połykanie lub dożylnie,
• zwiększają energię, poprawiają nastrój, zaburzają pracę serca, powodują zaburzenia neurologiczne, halucynacje, urojenia, agresję, śmierć.

Dopalacze o działaniu reklamowanym jako podobnym do marihuany

• występują w formie mieszanki ziołowej lub w formie proszku,
• zażywa się je poprzez ich palenie,
• odprężają, rozluźniają, podwyższają nastrój, powodują wymioty, nerwowość, bóle w klatce piersiowej, drgawki, utratę przytomności, agresję oraz stany lękowe.

Dopalacze o działaniu halucynogennym

• występują w formie nasączonego kawałku papieru, tektury lub płynu,
• zażywa się je poprzez ich połykanie lub dożylnie,
• powodują pozazmysłowe doznania, nudności, bezsenność, lęk, panikę, halucynacje, urojenia, utratę kontroli nad sobą i swoim zachowaniem, agresję, próby samobójcze, śmierć.

PAMIĘTAJ

Nigdy nie wiadomo co dokładnie zawiera dany dopalacz, a ich niewielka ilość działa na ośrodkowy układ nerwowy, czyli na Twój mózg. Zastanów się czy warto nie móc świadomie decydować o swoim życiu ? …

 

REACH

REACH - Registration (rejestracja) Evaluation (ocena) Authorisation (procedura zezwoleń) of Chemicals (chemikaliów)

Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE weszło w życie 1 czerwca 2007 r.

REACH to rozporządzenie Unii Europejskiej, przyjęte w celu poprawy ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed zagrożeniami, jakie mogą stwarzać chemikalia, przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności przemysłu chemicznego w UE. Propaguje  również alternatywne sposoby oceny zagrożeń stwarzanych przez substancje w celu zmniejszenia liczby badań na zwierzętach. 

Rozporządzenie jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich – bez potrzeby wdrażania prawem krajowym.

REACH ma zastosowanie do wszystkich substancji chemicznych – nie tylko stosowanych w procesach przemysłowych, ale także w codziennym życiu np. w produktach czyszczących, farbach, a także w wyrobach takich jak ubrania, meble i urządzenia elektryczne. W związku z tym rozporządzenie ma wpływ na funkcjonowanie większości firm w całej UE.

 

Cel i zakres stosowania rozporządzenia REACH:
1. Zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia i środowiska, w tym propagowanie alternatywnych metod oceny zagrożeń stwarzanych przez substancje;

2. Zapewnienie swobodnego obrotu substancjami na rynku unijnym przy jednoczesnym wsparciu konkurencyjności i innowacyjności;

3. Rozporządzenie ustanawia przepisy dotyczące substancji chemicznych i ich mieszanin,
    a także wyrobów zawierających substancje chemiczne. Przepisy te stosuje się do produkcji, wprowadzania do obrotu i stosowania tych substancji w ich postaci własnej,            jako składniki mieszaniny lub w wyrobach;

4. Do producentów, importerów i dalszych użytkowników należy zagwarantowanie, że substancje, które produkują, wprowadzają do obrotu lub stosują, nie wpływają w sposób szkodliwy na zdrowie człowieka ani na środowisko.

 

Wpływ REACH na firmy

REACH ma wpływ na funkcjonowanie znacznej liczby firm z wielu sektorów – nawet tych, których przedstawiciele mogą nie myśleć o sobie jako o mających związek z chemikaliami.

W ramach REACH firma może pełnić jedną z następujących ról:

Producent: oznacza osobę fizyczną lub prawną mającą siedzibę i wytwarzającą substancję na terytorium UE;

Importer: oznacza osobę fizyczną lub prawną mającą siedzibę na terytorium UE i odpowiedzialną za import. Może to dotyczyć substancji i mieszanin chemicznych do dalszej sprzedaży lub produktów gotowych;

Dystrybutor: oznacza osobę fizyczną lub prawną mającą siedzibę na terytorium UE, w tym osobę prowadzącą handel detaliczny, która wyłącznie magazynuje oraz wprowadza do obrotu substancję w jej postaci własnej lub jako składnik mieszaniny, udostępniając ją osobom trzecim.

Dalszy użytkownik (DU):

• Profesjonalny - oznacza osobę fizyczną lub prawną mającą siedzibę na terytorium UE i niebędącą producentem ani importerem, która używa substancji w jej postaci własnej lub jako składnika mieszaniny, podczas prowadzonej przez siebie działalności przemysłowej lub innej działalności zawodowej. Dystrybutor ani konsument nie są uważani za dalszych użytkowników.

 

• Formulatorzy - to dalsi użytkownicy, którzy produkują mieszaniny i zwykle dostarczają je dalej w ramach łańcucha dostaw lub bezpośrednio konsumentom. W procesie mieszania substancji i/lub mieszanin przez formulatorów nie zachodzą żadne reakcje chemiczne. Przykłady takich mieszanin to farby, kleje, kosmetyki, smary, detergenty i zestawy diagnostyczne.

Wyłączny przedstawiciel: przedsiębiorstwa posiadające siedzibę poza Europejską Wspólnotą Gospodarczą mogą wyznaczyć wyłącznego przedstawiciela z siedzibą w Europie, który przejmie zadania i obowiązki importerów w celu spełnienia wymagań wynikających z rozporządzenia REACH. Może to ułatwić ich produktom dostęp do rynku EOG, zapewnić dostawę i zmniejszyć obowiązki importerów.

Karta charakterystyki (SDS)

Obowiązek przygotowania kart charakterystyki substancji/mieszaniny stwarzających zagrożenie wynika z art. 31 rozporządzenia w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH). Format  SDS określa załącznik II do rozporządzenia REACH.

Karta charakterystyki umożliwia użytkownikowi zastosowanie niezbędnych środków związanych z ochroną zdrowia ludzkiego i bezpieczeństwem w miejscu pracy oraz ochroną środowiska. Osoba sporządzająca kartę charakterystyki uwzględnia fakt, że karta charakterystyki musi informować użytkownika o zagrożeniach stwarzanych przez substancję lub mieszaninę oraz zawierać informacje dotyczące bezpiecznego magazynowania substancji lub mieszaniny, postępowania z nią oraz jej usuwania.

Kartę charakterystyki dostarcza się w języku urzędowym państwa członkowskiego, na terytorium którego substancja lub mieszanina jest wprowadzana do obrotu. Karta charakterystyki dostarczana jest bezpłatnie w wersji papierowej lub elektronicznej.

Informacje na temat substancji podane w karcie charakterystyki powinny być jasne i zwięzłe oraz muszą być zgodne z informacjami dostarczonymi w dokumentach rejestracyjnych lub w raporcie bezpieczeństwa chemicznego, gdy jest on wymagany. Jeśli sporządzono raport bezpieczeństwa chemicznego, w załączniku do karty charakterystyki umieszcza się scenariusz(-e) narażenia.

Karta charakterystyki składa się z 16 sekcji. W odpowiednich sekcjach zawarta jest informacja, czy i jakie nanopostaci obejmuje oraz łączy odpowiednie informacje dotyczące bezpieczeństwa z każdą z tych nanopostaci.

Karta charakterystyki nie ma określonej objętości. Objętość karty charakterystyki jest współmierna do zagrożenia stwarzanego przez substancję lub mieszaninę i dostępnych informacji.

Informacje zawarte w kartach charakterystyki spełniają również wymagania określone w dyrektywie Rady 98/24/WE. W szczególności karta charakterystyki umożliwia pracodawcom stwierdzenie, czy w miejscu pracy znajdują się niebezpieczne czynniki chemiczne, a także ocenę wynikającego z ich zastosowania ryzyka dla zdrowia
i bezpieczeństwa pracowników.

Datę sporządzenia karty charakterystyki podaje się na pierwszej stronie. W przypadku zaktualizowanej wersji karty charakterystyki datę sporządzenia, oznaczoną w następujący sposób: „Aktualizacja: (data)” oraz inne informacje na temat zmienionej wersji, takie jak numer wersji, numer aktualizacji lub datę zmiany wersji umieszcza się na pierwszej stronie.
W przypadku przeglądu karty charakterystyki i przekazania odbiorcom nowej zaktualizowanej wersji karty, w sekcji 16 karty charakterystyki wpisuje się wprowadzone zmiany, o ile nie wskazano ich w innym miejscu.

 Dostawcy niezwłocznie aktualizują kartę charakterystyki w następujących sytuacjach:

a) gdy tylko pojawią się nowe informacje, które mogą mieć wpływ na środki kontroli ryzyka, lub nowe informacje o zagrożeniach;

b) w przypadku udzielenia lub odmowy udzielenia zezwolenia;

c) w przypadku zastosowania ograniczenia.

Dostawca substancji lub mieszaniny dostarcza odbiorcy substancji lub mieszaniny kartę charakterystyki sporządzoną zgodnie z załącznikiem II do rozporządzenia REACH:

1. w przypadku gdy substancja lub mieszanina spełniają kryteria klasyfikujące je jako stwarzające zagrożenie zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 (CLP),
2. w przypadku gdy substancja jest trwała, wykazująca zdolność do bioakumulacji,
   i toksyczna lub bardzo trwała i wykazująca bardzo dużą zdolność do bioakumulacji,
3. w przypadku gdy substancja znajduje się na liście sporządzonej zgodnie z art. 59 ust. 1.

Dostawca dostarcza odbiorcy na jego żądanie kartę charakterystyki sporządzoną zgodnie z załącznikiem II, jeżeli mieszanina nie spełnia kryteriów klasyfikacji jako stwarzająca zagrożenie zgodnie z tytułami I i II rozporządzenia (WE) nr 1272/2008, ale zawiera:

1. w stężeniach wynoszących osobno co najmniej 1 % wag. w przypadku mieszanin,
   niewystępujących w postaci gazu oraz co najmniej 0,2 % obj. w przypadku mieszanin występujących w postaci gazu, substancję, która stwarza zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub środowiska; lub
2. w stężeniach wynoszących osobno co najmniej 0,1 % wag. w przypadku mieszanin niewystępujących w postaci gazu przynajmniej jedną substancję, która jest rakotwórcza kategorii 2 lub działa szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A, 1B i 2, działa uczulająco na skórę, kategorii 1, lub działa uczulająco na drogi oddechowe, kategorii 1, lub ma wpływ na laktację lub oddziałuje szkodliwie na dzieci karmione piersią lub jest trwała, wykazująca zdolność do bioakumulacji i toksyczna (PBT) zgodnie z kryteriami określonymi w załączniku XIII lub bardzo trwała i wykazująca bardzo dużą zdolność do bioakumulacji (vPvB) zgodnie z kryteriami określonymi w załączniku XIII lub która została umieszczona na liście sporządzonej zgodnie z art. 59 ust. 1; lub
3. substancję, w przypadku której zostały określone we Wspólnocie najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy.

Od 1 stycznia 2021 r. weszło w życie rozporządzenie Komisji (UE) 2020/878 z dnia 18 czerwca 2020 r. zmieniające załącznik II do rozporządzenia REACH, zgodnie z którym od 1 stycznia 2023 r. obowiązuje wyłącznie jeden szablon karty charakterystyki.

Do najważniejszych zmian należą:

• nowy format sekcji 9,

• wyodrębnienie nowej podsekcji 11.2,

• wyodrębnienie nowych podsekcji 12.6 oraz 12.7,

• zmiana brzmienia podsekcji w sekcji 14.1 oraz 14.7.

Rozporządzenie wprowadza zmiany w zakresie:

• nowych wymogów umieszczenia w karcie charakterystyki informacji dotyczącej nanopostaci substancji,
• wymogów podania informacji o właściwościach substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego
• dostosowania przepisów do szóstego i siódmego przeglądu GHS,
• dostosowania do przepisów załącznika VIII do Rozporządzenia WE 1272/2008 (CLP),
• obowiązku umieszczania w karcie charakterystyki specyficznego stężenia granicznego dla substancji, współczynnika M i oszacowanej toksyczności ostrej ATE, ustalonej zgodnie z Rozporządzeniem WE 1272/2008 (CLP).

 

Kody UFI

Od 2020 r. na etykietach nowo wprowadzanych do obrotu produktów pojawił się nowy element.
Jest to 16-znakowy kod o nazwie „niepowtarzalny identyfikator postaci czynnej” (ang. Unique formula identifier, UFI), który łączy informacje o produkcie, jego zastosowaniach, składnikach i toksyczności.  Do 2025 r. UFI będzie obowiązkowy na etykietach wszystkich produktów sklasyfikowanych jako niebezpieczne dla zdrowia lub stwarzających zagrożenia fizyczne. Importerzy i dalsi użytkownicy wprowadzający takie produkty do obrotu będą musieli przekazać ośrodkom kontroli zatruć określone informacje o produkcie, w tym kod UFI.

Jakie produkty są oznaczane kodem UFI?

Kod UFI znajduje się na produktach zaklasyfikowanych ze względu na zagrożenia dla zdrowia lub zagrożenia fizyczne na mocy rozporządzenia CLP w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania.

Przykłady rodzajów produktów, na których można zobaczyć kod UFI, obejmują m.in.:

• spoiwa, np. zwykłe kleje w sztyfcie bądź specjalistyczne spoiwa do tapet i podłóg;
• produkty odświeżające powietrze, od pokojowych odświeżaczy po świece zapachowe;
• artykuły artystyczne i rzemieślnicze, w tym farby do malowania palcami lub farby hobbystyczne;
• środki do czyszczenia i konserwacji zarówno pomieszczeń, takich jak kuchnia lub łazienka, jak i terenów zewnętrznych, np. tarasów lub kamiennych chodników;
• specjalistyczne środki czyszczące, w tym artykuły przeznaczone do czyszczenia samochodów lub obuwia;
• detergenty do prania, preparaty do czyszczenia pralek i zmywarek, a także środki do zmiękczania tkanin;
• mieszanki do papierosów elektronicznych;
• chemia ogrodnicza, np. nawozy roślinne i pestycydy;
• wyroby do budowy domów, np. beton i zaprawa;
• farby i powłoki;
• paliwa, np. płyny do rozpalania grilla oraz paliwa do lamp;
• farby drukarskie i tonery do drukarek.

Kody UFI nie są umieszczane na etykietach kosmetyków – np. farb do włosów, szamponów lub lakierów do włosów – ani produktów farmaceutycznych, ponieważ produkty te podlegają odrębnym przepisom.

Gdzie na etykiecie znajduje się kod UFI?

Opakowania są różnych kształtów i rozmiarów. Oznacza to, że UFI nie zawsze znajduje się dokładnie w tym samym miejscu na etykiecie każdego produktu. Powinien jednak być zawsze wyraźnie widoczny na produkcie. Może być w pobliżu jego nazwy handlowej, marki lub w pobliżu informacji o niebezpieczeństwie, takich jak piktogramy i wskazówki dotyczące bezpiecznego użycia produktu.

Kod UFI może nawet pojawiać się bezpośrednio na produkcie lub na naklejce, ale nigdy nie powinien znajdować się na dole opakowania.

 

 

 

CLP (ang. Classification, Labelling and Packaging, CLP)

Rozporządzenie w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania  (WE) nr 1272/2008 opiera się na Globalnym Zharmonizowanym Systemie Klasyfikacji i Oznakowania (GHS) i ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia oraz środowiska, a także swobodny przepływ substancji, mieszanin i produktów.

Rozporządzenie CLP wprowadza poprawki do dyrektywy o substancjach niebezpiecznych (67/548/EWG), dyrektywy o niebezpiecznych preparatach (1999/45/WE) oraz rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) i od dnia 1 czerwca 2015 r. jest jedynym obowiązującym w UE przepisem prawnym dotyczącym klasyfikacji i oznakowania substancji oraz mieszanin chemicznych.

Rozporządzenie (WE) nr 1272/2008 CLP jest prawnie wiążące dla wszystkich państw członkowskich i odnosi się bezpośrednio do wszystkich branż przemysłu. Zgodnie z tym rozporządzeniem, wytwórcy, importerzy lub dalsi użytkownicy substancji albo mieszanin mają obowiązek klasyfikowania, oznakowania i pakowania w odpowiedni sposób niebezpiecznych substancji chemicznych przed wprowadzeniem ich do obrotu.

Jednym z najważniejszych celów CLP jest ustalenie, czy dana substancja lub mieszanina wykazuje właściwości pozwalające zaklasyfikować ją jako stwarzającą zagrożenie
w odpowiedniej klasie i kategorii zagrożenia. W tym kontekście klasyfikacja jest punktem wyjściowym dla przekazywania informacji o zagrożeniach.

W rozporządzeniu CLP ustalono szczegółowe kryteria dotyczące elementów oznakowania: piktogramów, haseł ostrzegawczych i zwrotów wskazujących rodzaj zagrożenia oraz środki ostrożności, w tym informacje dotyczące zapobiegania, przeciwdziałania oraz sposobu przechowywania i utylizacji substancji dla każdej klasy i kategorii zagrożenia. Określono również ogólne normy w zakresie pakowania, aby zapewnić bezpieczny transport substancji i mieszanin stwarzających zagrożenie. Poza przekazywaniem informacji o zagrożeniach poprzez wymogi dotyczące oznakowania, CLP stanowi również podstawę dla wielu przepisów prawa dotyczących zarządzania ryzykiem związanym z substancjami chemicznymi.   

Oznakowanie substancji i mieszanin stwarzających zagrożenie

Substancja lub mieszanina zaklasyfikowana jako stwarzająca zagrożenie i zawarta w odpowiednim opakowaniu musi być opatrzona etykietą zawierającą następujące elementy:

1. nazwę, adres i numer telefonu dostawcy lub dostawców;
2. nominalną ilość tej substancji lub mieszaniny, udostępnianych ogółowi społeczeństwa, chyba że ilość ta jest określona gdzie indziej na opakowaniu;
3. identyfikator produktu zgodny z art. 18 CLP;
4. piktogramy określające rodzaj zagrożenia;
5. hasło ostrzegawcze;
6. zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (inaczej: zwroty H, ang. hazard statement) –określające zagrożenie oraz opisujące charakter i nasilenie zagrożeń stwarzanych przez substancję lub mieszaninę;
7. odpowiednie zwroty wskazujące środki ostrożności (inaczej: zwroty P, ang. precautionary statement) informujące o zalecanych środkach ostrożności służących zapobieganiu lub zminimalizowaniu szkodliwych skutków dla zdrowia ludzkiego lub dla środowiska wynikających z zagrożeń stwarzanych przez produkt stwarzający zagrożenie.

Etykietę sporządza się w języku urzędowym państwa członkowskiego, w którym substancja lub mieszanina wprowadzana jest do obrotu, chyba że dane państwo członkowskie postanowi inaczej.

Klasyfikacja substancji chemicznych i ich mieszanin 

Substancje stwarzające zagrożenie i mieszaniny stwarzające zagrożenie to substancje i mieszaniny należące co najmniej do jednej z klas zagrożenia wymienionych w częściach 2-5 załącznika I do rozporządzenia CLP.

Ponadto, w CLP uwzględniono następujące procedury:

Zharmonizowana klasyfikacja i oznakowanie

Procedura klasyfikacji i oznakowania określonych niebezpiecznych substancji chemicznych została zharmonizowana w celu zapewnienia odpowiedniego zarządzania ryzykiem w całej Unii Europejskiej.

Państwa członkowskie, wytwórcy, importerzy i dalsi użytkownicy mogą zaproponować zharmonizowaną klasyfikację i oznakowanie substancji. Jedynie państwa członkowskie mogą zaproponować weryfikację harmonizacji oraz złożyć wniosek o zharmonizowaną klasyfikację i oznakowanie substancji, gdy dana substancja jest substancją czynną w produktach biobójczych lub środkach ochrony roślin.

Alternatywne nazwy chemiczne w mieszaninach

W ramach tej procedury dostawcy mogą zażądać użycia alternatywnej nazwy chemicznej substancji zawartej w mieszaninie, aby chronić poufny charakter swojej działalności,
a w szczególności posiadane prawa do własności intelektualnej. Każdy zatwierdzony przez ECHA wniosek o stosowanie alternatywnej nazwy rodzajowej będzie obowiązywał
we wszystkich państwach członkowskich UE.

 

Wykaz C&L

Obowiązek zgłaszania na mocy rozporządzenia CLP wymaga umieszczenia przez wytwórców i importerów informacji dotyczących klasyfikacji i oznakowania substancji wprowadzanych przez nich do obrotu w wykazie C&L prowadzonym przez ECHA.

 

Ośrodki leczenia zatruć- Poison Center

W 2017 r. do rozporządzenia CLP dodano nowy załącznik VIII, wprowadzając wymogi przekazywania zharmonizowanych informacji dotyczące mieszanin w ramach zgłoszeń
na mocy art. 45. Informacje te przekazywane są wyznaczonym podmiotom w państwie członkowskim i wykorzystywane w nagłych przypadkach zagrożenia zdrowia (ośrodki leczenia zatruć).

W załączniku VIII określono niepowtarzalny identyfikator postaci czynnej (ang. unique formula identifier, UFI), który będzie wymagany w oznakowaniu danej mieszaniny, tworzący jednoznaczne powiązanie między mieszaniną wprowadzoną do obrotu, a informacją udostępnianą w nagłych przypadkach zagrożenia zdrowia. 

 

Produkt biobójczy oznacza każdą substancję lub mieszaninę w postaci, w jakiej jest dostarczana użytkownikowi, składającą się z jednej lub kilku substancji czynnych lub zawierającą lub wytwarzającą jedną lub więcej substancji czynnych, której przeznaczeniem jest niszczenie, odstraszanie, unieszkodliwianie organizmów szkodliwych, zapobieganie ich działaniu lub zwalczanie ich w jakikolwiek sposób inny niż działanie czysto fizyczne lub mechaniczne.

Substancja czynna jest substancją działającą na organizmy szkodliwe lub przeciwko nim.

Wyrób poddany działaniu produktów biobójczych oznacza każdą substancję, mieszaninę lub wyrób, która została poddana lub który został poddany działaniu przynajmniej jednego produktu biobójczego lub w wyniku celowego działania zawiera przynajmniej jeden produkt biobójczy. W praktyce mogą być to tekstylia poddane działaniu produktów biobójczych w celu zapewnienia ich trwałości i świeżości lub np. farby wodne zabezpieczone na czas przechowywania, by nie uległy rozkładowi. W odróżnieniu od produktu biobójczego, wyrób zostaje poddany jego działaniu przede wszystkim w celu ochrony wyrobu, niekoniecznie w celu posiadania funkcji biobójczej na zewnątrz. Wyrób poddany działaniu produktów biobójczych o podstawowej funkcji biobójczej uznaje się za produkt biobójczy (tym samym wymagana jest jego rejestracja).

Produkty biobójcze dzielą się na cztery kategorie:

1. środki dezynfekujące,
2. środki do konserwacji,
3. zwalczanie szkodników,
4. inne produkty biobójcze (przeciwporostowe, płyny do balsamowania i preparowania).

Ze względu na fakt, iż substancje zawarte w produktach biobójczych mogą stwarzać zagrożenie dla ludzi i dla środowiska produkty biobójcze  przed wprowadzeniem do obrotu podlegają ocenie i rejestracji.

Na wszystkie produkty biobójcze, które są udostępniane na rynku i stosowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, musi zostać wydane pozwolenie albo zezwolenie na handel równoległy albo pozwolenie na obrót (art. 5 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o produktach biobójczych). Produkty te muszą być ponadto odpowiednio oznakowane i zaklasyfikowane zgodnie z przepisami ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach oraz rozporządzeniem (WE) Nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Na etykiecie produktu biobójczego musi znajdować się numer rejestracyjny.

• Na etykietach produktów biobójczych nie mogą znajdować się zwroty typu: nietoksyczny, nieszkodliwy, naturalny, przyjazny dla środowiska.
• Produkty, które mogą być pomylone z żywnością powinny być pakowane w sposób ograniczający do minimum ryzyko takiej pomyłki.
• Oznakowanie produktu nie może wprowadzać w błąd lub informować w sposób nierzetelny o wyjątkowej skuteczności produktu. Nie może zawierać określeń typu: o niskim ryzyku, nietoksyczny, nieszkodliwy.
• Produkty biobójcze znajdujące się w obrocie na terenie Rzeczpospolitej Polskiej muszą być oznakowane w języku polskim.

Z informacjami dotyczącymi produktów biobójczych dopuszczonych do stosowania w Unii Europejskiej można się zapoznać na stronie Informacja na temat substancji chemicznych ECHA. Jeżeli dany produkt nie znajduje się na liście najprawdopodobniej substancja czynna w nim zawarta objęta jest programem przeglądu. Zgodnie z prawem produkty biobójcze zawierające istniejące substancje czynne poddane ocenie lub będące w fazie oceny podlegają rejestracji w procedurze narodowej. Produkty te znaleźć można na stronie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w Wykazie Produktów Biobójczych, w którym zawarte są istotne informacje dotyczące produktu biobójczego, tj. numer pozwolenia na obrót i data jego wydania, nazwa produktu, podmiot odpowiedzialny/posiadacz pozwolenia, wytwórca produktu, nazwa chemiczna substancji czynnej, grupa produktowa, postać użytkowa i przeznaczenie produktu, rodzaj opakowania, okres ważności produktu i termin ważności pozwolenia.

Podstawy prawne

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych (Dz. Urz. UE L Nr 167, str. 1, z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o produktach biobójczych (Dz.U. z 2021 r. poz. 24)

Więcej informacji na temat produktów biobójczych dotyczących przede wszystkim kryteriów, według których dany produkt jest klasyfikowany jako biobójczy, wyrobów poddanych działaniu produktów biobójczych, substancji czynnych stosowanych w produktach biobójczych oraz formalności jakie należy spełnić, aby uzyskać pozwolenie dla produktu biobójczego, znajdują się na stronie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.