Samorządy dobrze planujące – Pleszew
31.03.2022
Zarządzanie miastem i jego przestrzenią, eksponowanie jego atutów i uwalnianie drzemiących potencjałów to kwestie podnoszone przez mieszkańców w niemal każdym mieście. Samorządy działają jednak różnie – innowacyjne projekty w obszarze zarządzania i planowania przestrzennego w jednych miastach wdrażane są szybciej, w innych wolniej. W niektórych ratuszach o tej sferze życia miasta myśli się wiele, a w innych wcale lub tylko tyle, co niezbędne. Tymczasem podstawą sukcesu zarządzających miastami jest wdrażanie rozwiązań skrojonych na miarę potrzeb społeczności oraz lokalnych możliwości. W serii artykułów #PrzeczytajiZainspirujsię zaprezentujemy projekty realizowane w przemyślany sposób, które nazwać można dobrymi, miejskimi praktykami. Na pierwszy rzut przybliżamy historię Pleszewa, który wdraża w życie idee miasta kompaktowego.
Miasto dla wszystkich – miasto Pleszew
Liczący niespełna 30 tys. mieszkańców Pleszew dostrzegł, że może skutecznie konkurować o mieszkańców z dużymi miastami. W jaki sposób? Lokalne władze postanowiły zahamować nasilający się proces kurczenia się miasta, wdrażając w życie ideę miasta kompaktowego. Często takie hasła stanowią jedynie modny slogan, ale nie w przypadku Pleszewa, który podjął szereg działań w tym kierunku.
Miasto rozwija się zgodnie z zasadą, wedle której, każdy mieszkaniec powinien w ciągu 15 minut przedostać się do miejsca, w którym zrealizuje swoje potrzeby życiowe. W ten sposób dostępne mają być usługi opiekuńcze, edukacyjne, zdrowotne, kulturalne, czy z zakresu sportu i rekreacji. Czy jest to wyzwanie dla gminy tej wielkości? Tak, bo w Pleszewie zakłada się osiągniecie tego celu bez konieczności używania samochodu.
Tanio, szybko i przyjemnie – czyli pleszewska komunikacja miejska
W mieście działa zintegrowany transport publiczny. Główny szkielet komunikacji stanowią dwie linie autobusowe. Od poniedziałku do piątku realizowanych jest 38 kursów. Na 30 przystankach autobus zatrzymuje się średnio co 20 minut. Koszt miesięcznego biletu normalnego to 50 zł. Miasto stosuje jednocześnie szereg ulg. Na darmowy przejazd mogą liczyć osoby dojeżdżające do miasta, które zdecydują się zaparkować swój pojazd na miejskim parkingu. Podobnie jest z osobami, które do Pleszewa przybywają liniami kolejowymi lub autobusowymi innych przewoźników. Tym co wyróżnia gminę, jest również niewielki system kolei miejskiej. Pociągami Pleszewskiej Kolei Lokalnej można przedostać się z terenów wiejskich do centrum miasta. Całość trasy można pokonać w 10 minut. Jest to jedyna linia z dawnego systemu wąskotorowych kolei dojazdowych, która kursuje każdego dnia w regularnym ruchu pasażerskim. Rozkład jazdy został zsynchronizowany z ruchem pociągów Polregio i Kolei Wielkopolskich. Dzięki temu pasażerom łatwo przesiąść się na pociąg do pobliskiego Poznania.
Gmina stawia też na rozwój infrastruktury pieszo-rowerowej. Miasto planuje stopniowo zwiększać długość ścieżek w najbliższych latach.
Pleszew – miasto deweloper
Dobra dostępność komunikacyjna to jednak nie wszystko. Jednym z najważniejszych fundamentów rozwoju miasta jest oferta mieszkaniowa. W Pleszewie stwierdzono, że polityka mieszkaniowa może być czymś więcej niż pomocą socjalną. Rozbudowano dostęp do mieszkań nie tylko dla najmniej zamożnej części społeczeństwa, ale również dla osób przeciętnie zarabiających, których jednocześnie nie stać na kredyt. Do 2023 r. ma powstać 210 nowych mieszkań. Wartość inwestycji podejmowanych przez gminę wynosi 48,5 mln zł, z czego 32,5 mln zł stanowią fundusze zewnętrzne (granty i partycypacje mieszkańców). Z budżetu gminy i pleszewskiego TBS pochodzi 7 mln zł. Na pozostałe 900 tys. zł zaciągnięto kredyt. Miejska oferta mieszkaniowa spotkała się z dużym zainteresowaniem mieszkańców. Skierowano ją głównie do średniozamożnych obywateli, którym umożliwiono najem z dojściem do własności. O 92 mieszkania wnioskowało aż 600 rodzin. Lokalne działania pokazały, że nawet w małym mieście opłaca się inwestować w rozwój mieszkalnictwa. Ten działania skłoniły prywatnych inwestorów do wejścia na rynek. Pleszewscy włodarze to jedni z nielicznych w Polsce, którzy mogą otwarcie przyznać, że są ważnymi graczami na ryku mieszkaniowym.
Edukacja i…
Miasto nie zapomina przy tym o innych ważnych elementach wpływających na jakość życia. Gmina inwestuje w poprawę warunków do nauki poprzez inwestycje w rozwój żłobków i przedszkoli. Na terenie gminy działa 21 przedszkoli i 4 żłobki. W 2021 r. Pleszew wygrał w konkursie “Samorząd PRO FAMILIA” organizowanym przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Miasto zostało docenione za stwarzanie odpowiednich warunków do łączenia wychowania dzieci z pracą zawodową.
ochrona zdrowia na medal
Gmina wspiera też finansowo miejscowy szpital i stara się wpływać na poprawę dostępności do opieki zdrowotnej. Szpital w Pleszewie w 2020 r. zajął trzecie miejsce w Polsce wśród wszystkich szpitali II poziomu w rankingu Centrum Monitorowania Jakości przy Ministerstwie Zdrowia „Bezpieczny Szpital. Bezpieczne leczenie”.
Zielono i wesoło
Rozwój oferty kulturalnej również wychodzi poza przyjęte schematy. W 2017 r. Pleszew otrzymał główną nagrodę w konkursie Towarzystwa Urbanistów Polskich za najlepiej zrewitalizowaną miejską przestrzeń publiczną. W miejscu dawnych obiektów kolejowych utworzono Bibliotekę Publiczną i Miejski Dom Kultury.
Kompleks przekształcono w centrum życia społecznego. Na terenie gminy znajdują się również atrakcyjne tereny zielone. Mieści się tu też nowoczesny park wodny, który w ciągu ośmiu lat przyjął milion klientów. Co ważne, nie jest to prywatny biznes. Obiekt należy do spółki, w której miasto jest jedynym udziałowcem.
Czy jeżeli mer Paryża jest zwolenniczką koncepcji miasta 15-minutowego, to jest ona zarezerwowana tylko dla największych? Niekoniecznie. Pleszew pokazuje, że wielkie idee można skutecznie realizować w małych miastach. Potrzeba odwagi, otwartości i ambicji lokalnych władz.
Autor: Kamil Nowak
Artykuł powstał we współpracy z Instytutem Rozwoju Miast i Regionów.