Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych pod ściślejszym nadzorem

Od października zmieniają się zasady monitorowania środowiska na terenie Krajowego Składowiska Odpadów Promieniotwórczych (KSOP). Zwiększa się zakres badań, pobieranych będzie więcej próbek, a składowisko zostanie wyposażone w nowe urządzenia pomiarowe.

W centralnym punkcie grafiki znajduje się widok na krajowe składowisko odpadów promieniotwórczych. Nad składowiskiem w różnych miejscach znajdują się szkła powiększające. Na dole napis: od października zmienią się zasady monitorowania środowiska na terenie KSOP.

Na terenie KSOP regularnie prowadzony jest monitoring środowiskowy. Analizowane są próbki wody gruntowej, wodociągowej i deszczowej, a także powietrza, gleby i trawy. Badania zlecane są niezależnym, akredytowanym laboratoriom. Wyniki zbierane są w formie raportów, publikowane na stronie internetowej ZUOP i przekazywane radnym gminy Różan. Od października zmienią się standardy postępowania.

Zmiany wynikają z unijnych przepisów

Zmiany w systemie monitoringu to efekt rozporządzenia Rady Ministrów, dostosowującego polskie przepisy do wymogów Unii Europejskiej. Dokument został przyjęty w 2022 roku, a instytucje takie jak ZUOP miały trzy lata na przygotowanie się do jego wdrożenia. Od 21 października 2025 r. nowe zasady monitoringu będą obowiązywać w pełnym zakresie.

– Wprowadzenie nowych przepisów nie oznacza wzrostu ryzyka. Wręcz przeciwnie – chodzi o jeszcze lepszy nadzór nad składowiskiem, które już teraz działa w ramach ścisłych norm bezpieczeństwa – podkreśla Aneta Korczyc, dyrektor Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych, zarządzającego jedynym w Polsce składowiskiem odpadów promieniotwórczych.

Nowoczesny sprzęt, szerszy zakres analiz

Zakupiony zostanie dodatkowy, nowoczesny sprzęt pomiarowy. Na terenie KSOP docelowo na stałe kupione będzie drugie urządzenie do pobierania próbek powietrza oraz dwie stacje pomiaru mocy dawki i identyfikacji izotopów gammapromieniotwórczych. Urządzenia umożliwią analizę wyników w czasie rzeczywistym.

W podobnym trybie działać będą cztery nowe aktywne sondy dozymetryczne. W ciągu roku liczba pomiarów w KSOP wzrośnie o blisko 400. Teraz było ich około 500. Rozszerzony zostanie także zakres badanych izotopów. Gleba, woda pitna i gruntowa będą analizowane m.in. pod kątem obecności Uranu 238, 235 i 234, Węgla-14 czy strontu-90.

Dodatkowe pomiary obejmą również analizę osadów (sedymentów) odfiltrowanych z wód gruntowych. Szerszy zakres testów dotyczyć będzie opadów atmosferycznych. Analizy zostaną poszerzone o wykrywanie Węgla-14 oraz całkowitą aktywność promieniowania alfa i beta. Monitoringiem objęta będzie depozycja atmosferyczna, czyli zanieczyszczenia z powietrza, które trafiają na ziemię wraz z deszczem lub śniegiem. Próbki analizowane będą pod kątem obecności Cezu-137, 134, Jodu-131, Kobaltu-60.

Koszt zakupu nowego sprzętu pomiarowego, który znajdzie się na składowisku, to blisko 600 tys. złotych. Z kolei dodatkowe analizy kwartalnie kosztować będą około 400 tys. zł.

Jak monitorujemy KSOP dziś?

Woda

Woda gruntowa pobierana jest w ośmiu punktach na terenie składowiska. Służą do tego piezometry – stalowe rury sięgające lustra wód podziemnych. Próbki badane są pod kątem obecności trytu i izotopów beta.

Trawa i gleba

Próbki trawy i gleby pobierane są w pięciu lokalizacjach na terenie KSOP. Badany jest poziom promieniowania gamma. Pomiary wykonuje się pięć razy w roku.

Powietrze

Raz w tygodniu badane jest powietrze. Filtry z urządzeń monitorujących skład powietrza trafiają do laboratorium, gdzie są analizowane spektrometrem gamma – urządzeniem określającym rodzaje i ilość promieniowania gamma.

Promieniowanie jonizujące

Na terenie KSOP działa 15 punktów pomiarowych wyposażonych w dawkomierze termoluminescencyjne (TLD) – takie same jak te, których używają pracownicy narażeni na promieniowanie. Dawkomierze wymieniane są raz na kwartał. Dane pozwalają określić, jaką dawkę promieniowania przyjąłby człowiek, przebywając na terenie KSOP nieprzerwanie przez trzy miesiące. Jeden z takich punktów znajduje się też poza składowiskiem na terenie gminy Różan.

Otoczenie KSOP

Monitoring prowadzony jest także poza terenem składowiska. Badane są wody ze studni, źródeł i rzeki Narew. Sprawdzane są również próbki gleby, trawy, powietrza oraz woda wodociągowa, a także mierzone dawki promieniowania gamma.

Zdjęcia (7)

Infografika w centralnej części waga i dookoła złote gwiazdki na planie okręgu. Napis: Zmiany w systemie monitoringu to efekt rozporządzenia Rady Ministrów, dostosowującego polskie przepisy do wymogów UE.

W centralnym punkcie znajduje się przyrząd dozymetryczny z sondą. Na dole napis: Zakupiony zostanie dodatkowy sprzęt pomiarowy - urządzenie do pobierania próbek powietrza, dwie stacje pomiaru mocy dawki i identyfikacji izotopów gammapromieniotwórczych, cztery nowe aktywne sondy dozymetryczne.

W centralnym punkcie znajduje się urządzenie do pomiaru promieniowania. Na dole tekst: W ciągu roku liczba pomiarów wzrośnie o blisko 400. Teraz było ich około 500.

W lewej stronie w górnej części znajduje się trzymana w dłoni pipeta, obok dwa naczynia laboratoryjne. Na dole test: Dodatkowe pomiary obejmą również analizę osadów odfiltrowanych z wód gruntowych. Szerszy zakres testów dotyczyć będzie opadów atmosferycznych.

W górnej części grafiki znajdują się dwie chmury, z których pada deszcz. Nad padającym deszczem znajduje się szkoła powiększające. Tekst: Monitoringiem objęte będą zanieczyszczenia z powietrza, które trafiają na ziemię wraz z deszczem lub śniegiem.

W górnej części grafiki jest stacja pogodowa i dozymetr. Na dole test: Koszt zakupu nowego sprzętu pomiarowego, który znajdzie się na składowisku to blisko 600 tys. zł. Z kolei dodatkowe analizy kwartalnie kosztować będą około 400 tys. zł.