Krajowa Strategia zapobiegania zakażeniom przenoszonym drogą płciową (STIs)) na lata 2027-2031
Według danych ECDC, państwa Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego odnotowują u siebie rosnącą liczbę przypadków zakażeń przenoszonych drogą płciową (STIs), zwłaszcza kiłą, rzeżączką i chlamydią. Polska – podobnie jak inne państwa UE/EOG – potrzebuje strategii skutecznego przeciwdziałania STIs nie tylko ze względu na wzrost liczby przypadków STIs w Polsce i Europie, lecz także bardzo częste występowanie koinfekcji STIs u pacjentów zakażonych HIV.
Obciążenie STIs w Polsce nie rozkłada się równomiernie – niektóre populacje są nimi dotknięte w znacznie większym stopniu niż inne. Podwyższone ryzyko na zakażenia może wynikać z czynników behawioralnych, biologicznych, społecznych lub strukturalnych. Działania profilaktyczne dotyczące HIV/STIs należy prowadzić w sposób komplementarny i zintegrowany, ponieważ ryzyko i zapobieganie HIV i innym STIs nie zależy tylko od płci, ale przede wszystkim od zachowań, środowiska oraz dostępu do informacji i opieki.
Dlatego też w 2024 roku, z inicjatywy i pod przewodnictwem Krajowego Centrum ds. AIDS, które pełniło rolę koordynatora całego procesu, opracowano dokument pn. „Krajowa Strategia zapobiegania zakażeniom przenoszonym drogą płciową (STIs) na lata 2027–2031”. Strategia powstała we współpracy z Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz polskimi i międzynarodowymi ekspertami (w tym przedstawicielami EACS i CHIP (Rigshospitalet, Dania).
Dokument jest efektem szeroko zakrojonego procesu konsultacyjnego, który obejmował udział polskich ekspertów z różnych sektorów ochrony zdrowia i społeczeństwa obywatelskiego. Eksperci ci, podczas spotkań konsultacyjnych i pogłębionych wywiadów, a także w ramach recenzji kolejnych wersji dokumentu, dzielili się wiedzą i doświadczeniem z takich dziedzin, jak: choroby zakaźne, dermatologia i wenerologia, epidemiologia, zdrowie publiczne, penitencjarna opieka zdrowotna i działania organizacji pozarządowych.
Dzięki zaangażowaniu ekspertów oraz merytorycznej współpracy powstała Strategia, która ma na celu wyznaczenie kierunków rozwoju skutecznych i zintegrowanych działań w zakresie przeciwdziałania zakażeniom przenoszonym drogą płciową w Polsce.
W powyższym dokumencie określone zostały kierunki działań skierowane do różnych populacji, w zakresie profilaktyki, testowania i opieki w obszarze STIs w Polsce, z uwzględnieniem czynników behawioralnych, biologicznych, społecznych lub strukturalnych.
Ma to szczególne znaczenie w obecnej sytuacji geopolitycznej i jest zgodne z szerszymi celami zdrowia publicznego.
Strategia zakłada realizację pięciu celów do roku 2031:
- Powołanie krajowej struktury koordynacyjnej oraz integracja niskoprogowych świadczeń z obszaru STIs w celu zapewnienia spójnego, wielosektorowego i ukierunkowanego na potrzeby pacjentów systemu przeciwdziałania STIs.
- Wzmocnienie działań profilaktycznych oraz podniesienie poziomu wiedzy na temat zdrowia oraz świadomości społecznej w celu ograniczenia transmisji STIs, eliminowania stygmatyzacji oraz promowania świadomej i proaktywnej postawy w zakresie dbania o zdrowie.
- Zapewnienie terminowego i równego dostępu do testowania i leczenia STIs – zarówno dla pacjentów objawowych, jak i bezobjawowych, poprzez rozbudowę i modernizację udzielania świadczeń klinicznych i laboratoryjnych.
- Wzmocnienie nadzoru epidemiologicznego nad STIs, monitorowanie oporności patogenów na środki antymikrobowe oraz gotowość do zwalczania ognisk epidemicznych, co ma na celu wspieranie podejmowania decyzji opartych na dowodach naukowych oraz budowanie efektywnego i silnego systemu ochrony zdrowia.
- Wzmocnienie stabilnego systemu ochrony zdrowia oraz rozwój wykwalifikowanej kadry medycznej, udzielającej wysokiej jakości świadczeń z zakresu STIs – niskoprogowych i dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb pacjentów – w ramach całej struktury systemu.
Krajowa strategia przeciwdziałania STIs została opracowana na podstawie ekspertyz szerokiego grona polskich specjalistów. Opiera się na dowodach naukowych i promuje zrównoważone, wielosektorowe podejście, ukierunkowane na poprawę profilaktyki, diagnostyki i leczenia, a także na uzupełnianie istniejących luk w systemie opieki zdrowotnej. Ma przede wszystkim wspomóc i całościowo objąć działania na rzecz przeciwdziałania STIs w naszym kraju.