Polska w Estonii

7 listopada podczas gali otwarcia XXIX MFF „Czarne Noce” [PÖFF] w największej i najnowocześniejszej sali widowiskowej w Estonii (Alexela Kontserdisaal) wobec 2500 widzów oraz kilkunastu tysięcy śledzących transmisję uroczystości na żywo, Ambasador RP w RE Artur Orzechowski ogłosił werdykt kapituły nagrody im. Bruno O’Ya. Stypendium dla młodego aktora filmowego, który zyskał uznanie za granicą przyznawane jest od roku 2014 przez działającą przy festiwalu PÖFF Fundację im. Bruno O’Ya. Ambasada RP w Tallinnie, z inicjatywy której nagrodę powołano w roku 2005, funduje statuetkę oraz kolekcję wydanej w języku estońskim i przeniesionej na ekrany literatury polskiej (w latach jubileuszowych dodatkowo wizytę studyjną „Polskim szlakiem Bruno O’Ya”). Tegorocznym laureatem został Ursel Tilk, aktor Estońskiego Teatru Dramatycznego, m.in. za rolę w filmie „Niewidzialna walka” Rainera Sarneta.

W związku z upływającym jubileuszem 25 lat bardzo prężnej współpracy między placówką i festiwalem jego dyrektorka artystyczna, Tiina Lokk wyróżniona została symboliczną nagrodą „Żabot Marii”, inspirowaną dokonaniami Marii Kruszewskiej-Laidoner i przyznawaną Estonkom „za wybitne zasługi w budowaniu mostów między Estonią i Polską”. Ambasador Orzechowski w laudacji podkreślił: „Stworzenie systemu współpracy o takim rozmachu nie byłoby możliwe bez dedykowanych wysiłków dyrektor artystycznej festiwalu. Od 25 lat Tiina Lokk żmudną, wykonywaną z pasją pracą buduje relacje między twórcami kina z Polski i Estonii. Hojnie dzieli się głęboką wiedzą o luminarzach i dziełach polskiego kina z estońską i międzynarodową publicznością“. Zespołowi festiwalowemu placówka przyznała honorowy tytuł „PÖFF – Przyjaciel Ambasady RP w Tallinnie 2025“. W związku z trwającymi w Estonii obchodami Roku Książki pod patronatem prezydenta RE, placówka ufundowała także kolekcję polskich książek, opublikowanych przez Wydawnictwo Hendrika Lindepuu (m.in. nowe tłumaczenie „Quo Vadis” Sienkiewicza), które zasilą czytelnię w biurze festiwalowym. Dodatkiem do „strawy duchowej” był kosz polskich jabłek i słodyczy z „ó”, ch” i „sz” w nazwie, podobny do tych, które od lat placówka, ku radości odbiorców, przynosi na pokazy premierowe polskich filmów.

Tak „Żabot Marii” jak tytuł „Przyjaciel Ambasady RP w Tallinnie 2025” utrzymane były w całkowitej tajemnicy do momentu ich ogłoszenia i wręczenia przez Ambasadora RP na scenie gali otwarcia. Niespodzianka została przyjęta entuzjastycznie przez współtwórców festiwalu i publiczność, wśród której znaleźli się m.in. uczestniczący w ceremonii otwarcia prezydent Alar Karis i minister obrony Hanno Paevkur, korpus dyplomatyczny, elity biznesowe, polityczne, kulturalne i międzynarodowe środowisko filmowe. Informacje o wyróżnieniu Tiiny Lokk i PÖFF przez Ambasadę RP w Tallinnie zdominowały tytuły i treść doniesień medialnych oraz reportaży fotograficznych i wideo z otwarcia największego i najważniejszego po Laulupidu (Święcie Pieśni i Tańca) wydarzenia artystycznego Estonii. (8.11.2025, Estońska Rozgłośnia Radiowa i Telewizyjna/ERR: Tiina Lokk odznaczona przez Polskę Żabotem Marii Tiina Lokk pälvis Poola riigilt Maria žaboo | Film | ERR, dziennik Postimees: Błyskotliwa uroczystość otwarcia PÖFF: Tiina Lokk dostała Żabot Marii GALERII ⟩ PÖFFI särav avapidu: Tiina Lokk sai Maria žaboo! , agencja informacyjna BNS i newsletter festiwalu: PÖFF director Tiina Lokk receives jabot award from Polish Embassy Tiina Lokk pälvis Maria žaboo). Ze strony placówki projekt długofalowy Polska kinematografia na estońskich festiwalach filmowych i współpracę z PÖFF projektuje i koordynuje od 25 lat Sławomira Borowska-Peterson, która jest także pomysłodawczynią symbolicznej nagrody Żabot Marii (przyznawanej od roku 2018) i honorowego tytułu „Przyjaciel Ambasady RP w Tallinnie“ (nadawany od roku 2025).

W 29. edycji PÖFF (festiwal filmowy kategorii A) prezentowanych jest ponad 550 filmów z 79 krajów. Tegoroczny fokus to kinematografia katalońska. Polskę reprezentuje 27 tytułów w kategoriach: fabuła, dokument, krótki metraż, animacja. Większość filmów ma po 2-3 projekcje w stołecznym Tallinnie i w uniwersyteckim Tartu. W związku z obchodami Roku W. J. Hasa, PÖFF zorganizował 8 bm. pokaz specjalny odrestaurowanego „Rękopisu znalezionego w Saragossie”. O stuleciu urodzin reżysera i 60. rocznicy premiery kultowego dzieła sztuki filmowej oraz jego znaczeniu dla  światowego kina opowiedział w przedmowie do pokazu estoński filmowiec i celebryta, Mart Sander.

Estońska i międzynarodowa publiczność miała też okazję zobaczyć w serii Złota Klasyka polską perełkę w dziedzinie restauracji cyfrowej - pierwszy polski film udźwiękowiony, tj. „Janko Muzykanta” z 1930 r. w reżyserii R. Ordyńskiego.

Podczas festiwalu, który potrwa do 23 bm., odbędą się pokazy konkursowe, premierowe i debiutanckie najnowszych polskich filmów, od animacji „Chłopiec na krańcach świata” w reż. W. Wacławka i M. Szymańskiej, po thriller psychologiczny A. Wyrzykowskiego „To się nie dzieje”. Spodziewamy się w Tallinnie wizyty kilkunastu gości, reprezentujących polską branżę filmową na targach Black Market oraz twórców, promujących swoje dzieła w ramach Q&A towarzyszących pokazom.