Półmetek coraz bliżej

07.11.2023

Mija rok od rozpoczęcia budowy południowej obwodnicy Oświęcimia. Na ponad 9-kilometrowej trasie budowy nowego przebiegu drogi krajowej nr 44 powstają m.in. trzy mosty, przejazd pod torami kolejowymi i pięć rond. Inwestycja jest realizowana w sąsiedztwie byłego nazistowskiego niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau.

budowa obwodnicy Oświęcimia, most nad Wisłą - most budowy w technologii nasuwu, widoczny szalunek początkowego segmentu i kilka segmentów nasuniętych na podpory

Zakres inwestycji

Obwodnica Oświęcimia to właśnie budowana nowa droga długości dokładnie 9,044 km, prowadzącą od węzła Oświęcim na powstającej drodze ekspresowej S1 do okolic skrzyżowania ul. Zatorskiej i Grojeckiej. Ta trasa ominie od południa miasto i zapewni szybkie i bezpieczne połączenie z drogą ekspresową Mysłowice – Bielsko-Biała, a dzięki temu również z autostradą A4. Sam węzeł Oświęcim znajduje się już na terenie województwa śląskiego, między miejscowościami Bojszowy i Jedlina. Z całej budowanej przez nas trasy 1,1 km (12 proc. długości obwodnicy) znajduje się poza Małopolską.

Nowa obwodnica będzie miała dwie jezdnie, z dwoma pasami ruchu w każdym kierunku. Każdy pas ruchu będzie miał 3,5 m szerokości. Trasa zostanie połączona z innymi drogami w sześciu miejscach:

z S1 poprzez węzeł Oświęcim (początek obwodnicy);
z ul. Wolską w Jedlinie poprzez rondo turbinowe;
z ul. Wojewódzką w Pławach (rondo turbinowe);
z ul. Legionów (droga wojewódzka nr 933) (rondo turbinowe);
z ul. Jagiełły (droga wojewódzka nr 948) (rondo turbinowe);
z ul. Zatorską (obecna DK44; koniec obwodnicy) (rondo).

Na trasie powstają trzy mosty:

nad Wisłą, która w tym miejscu jest też granicą województw małopolskiego i śląskiego. Obiekt będzie miał 432 m długości i powstaje techniką nasuwu (kolejne segmenty mostu są przygotowywane, zbrojone i betonowane na specjalnym stanowisku prefabrykacji na śląskim brzegu Wisły, a następnie nasuwane na podpory obiektu);
nad Sołą, w okolicy ogródków działkowych Kamieniec, o długości 463 m. Część mostu powstaje metodą nawisową (deskowanie przyszłego segmentu mostu podwiesza się do tzw. wózka utrzymywanego przez konstrukcję zamontowaną na budowanym obiekcie, po zabetonowaniu segmentu wózek przesuwa się i montuje deskowanie w kolejnym miejscu), część z gotowych, prefabrykowanych belek;
nad Młynówką, obok ogródków działkowych Stare Stawy, długości 12 m. Most zostanie zbudowany z przygotowanych wcześniej prefabrykowanych belek.

W ramach inwestycji przebudowujemy m.in. sieci energetyczne, telekomunikacyjne, wodociągowe, gazowe, kanalizacyjne i deszczowe, a także oświetlenie. Wzdłuż drogi na niektórych odcinkach powstaną ekrany akustyczne. Przebudowujemy też drogi lokalne znajdujące się w pobliżu naszej inwestycji.

Na początku i na końcu obwodnicy powstaną przy każdej jezdni stanowiska do kontroli samochodów i ważenia pojazdów ciężarowych.

Rok za nami

Wykonawca zeszłej jesieni rozpoczął budowę od robót przygotowawczych. Przeprowadzono rozpoznanie saperskie, rozpoczęto prace archeologiczne, wycięto drzewa i krzewy i zbudowano drogi technologiczne. Zaczęto również przygotowywać fundamenty przyszłych mostów i przebudowę kolidującej z inwestycją infrastruktury podziemnej (gazową, wodociągową, elektryczną, teletechniczną, sanitarną i deszczową) i naziemnej (linia wysokiego napięcia i sieć teletechniczna).

Roboty ruszyły z pełną mocą na wiosnę. Realizowane były m.in. prace ziemne, związane z wymianą gruntu na te o lepszych parametrach oraz budową nasypów. Wykonano niemal wszystkie prace w zakresie budowy przepustów melioracyjnych. Przebudowywano przecięcia budowanej obwodnicy z drogami wojewódzkimi nr 933 (ul. Legionów) i 948 (ul. Jagiełły). Trwają pracy przy wykopie przed linią kolejową, gdzie zostanie przygotowany segment mieszczący w sobie jezdnie przyszłej obwodnicy.

Prace związane z budową fundamentów mostów są już na ukończeniu. Wykonano też większość zadań w zakresie przygotowania podpór. Prace koncentrują się teraz na budowie konstrukcji nośnych, tj. tych elementów mostów, na których zostanie położona jezdnia. Segmenty mostu nad Wisłą zostały już nasunięte nad koryto rzeki. W przypadku mostu nad Sołą wykonawca kończy przygotowania do rozpoczęcia budowy konstrukcji nośnej w technologii nawisowej.

Zaawansowanie dla całej inwestycji wynosi obecnie około 40 proc.

Dobro światowego dziedzictwa UNESCO

Obwodnica Oświęcimia powstaje w miejscu szczególnym, nieopodal terenów dawnego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Droga biegnąc przez Pławy zbliży się do terenu obozu KL Birkenau na odległość ok. 600 m. Dlatego też opracowano Raport z oceny oddziaływania na dobro światowego dziedzictwa - Auschwitz-Birkenau. Chcąc chronić otoczenie obozu i zmniejszyć do minimum ingerencję w panoramę roztaczającą się z jego terenów, zdecydowaliśmy się na zastosowanie w tej inwestycji kilku nietypowych rozwiązań.

W pobliżu obozu KL Birkenau droga nie została poprowadzona na nasypie, ale na dotychczasowym poziomie gruntu. Nasyp jednak w tym miejscu powstaje, ale po północnej stronie trasy. Taki wał spełni rolę ziemnej osłony, za którą ukryjemy obwodnicę. Zostanie on również obsadzony roślinnością. Dzięki temu patrząc z terenu obozu w kierunku południowo-zachodnim będzie można dostrzec, tak jak przed rozpoczęciem budowy, jedynie naturalny krajobraz.

Obwodnica przecina linię kolejową Oświęcim - Czechowice-Dziedzice. Często w takich sytuacjach droga jest prowadzona wiaduktem nad linią kolejową. W tym jednak przypadku takie rozwiązanie spowodowałoby, że trasa byłaby widoczna z terenu KL Birkenau. Dlatego postanowiliśmy poprowadzić drogę pod linią kolejową. Takie rozwiązanie jest znacznie bardziej skomplikowane technicznie – musimy zapewnić ciągłość ruchu kolejowego na tym odcinku.

Droga pod linią kolejową zostanie zbudowana metodą bezwykopową. Nie będziemy kopać tunelu pod torami, ale przeciśniemy pod nimi cały gotowy segment, w którym będzie poprowadzona obwodnica. Ten segment będzie miał 40 m długości, 23 m szerokości i 8,5 m wysokości. Przygotujemy go wcześniej w wykopie na zachód od linii kolejowej. Znajdą się w nim trzy komory – środkową zostanie poprowadzona jezdnia w kierunku S1 (Śląska), a południową w kierunku Krakowa.

W ostatniej, północnej komorze, jest miejsce dla nowego przebiegu ul. Ostatni Etap. Przejdzie ona pod torami i połączy się po ich zachodniej stronie z ul. Ofiar Faszyzmu (a nie, jak dziś, ul. Pławską). Oprócz jezdni będzie tam również miejsce dla pieszych i rowerów.

Ślady historii na trasie

Jeszcze przed rozpoczęciem budowy stwierdziliśmy konieczność zachowania trzech schronów, zbudowanych przez Niemców podczas II wojny światowej i znajdujących się na terenie naszej inwestycji.

Pierwszy z nich to żołnierski tzw. kochbunkier. Znajdował się w Jedlinie, po zachodniej stronie Wisły. Schron był elementem linii obronnej Wisły OKH Stellung b-2. W maju 2023 r. został przeniesiony w nowe miejsce.

Dwa kolejne obiekty to schrony przeciwlotnicze zbudowane dla żołnierzy pilnujących zakładów ulokowanych na południe od KL Birkenau. W zakładach więźniowie demontowali zniszczone samoloty i odzyskiwali z nich możliwe jeszcze do wykorzystania elementy.

Współfinansowanie UE

Koszt inwestycji to 0,5 mld zł. Budowa otrzymała 164,4 mln zł dofinansowania ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020.

Termin zakończenia budowy

Pierwotny termin jej zakończenia to kwiecień 2024 r., jednak nie zostanie dotrzymany ze względu na opóźnienie w wydaniu decyzji ZRID. Obecnie prowadzimy z wykonawcą rozmowy zmierzające do podpisania aneksu określającego nowy termin oddania obwodnicy. Szacowany nowy termin to I połowa 2025 rok.