Krajowy Punkt Kontaktowy
ds. Odnawialnych Źródeł Energii

Biogazownie (składowiskowe, w oczyszczalniach ścieków, inne)

Biogazownie to instalacje produkujące energię z biogazu uzyskiwanego przede wszystkim w procesie fermentacji biomasy roślinnej, odchodów zwierzęcych, odpadów organicznych (na przykład z przemysłu spożywczego), odpadów komunalnych, odpadów poubojowych lub osadu biologicznego ze ścieków.

Energia otrzymywana z biogazu klasyfikowana jest jako pochodząca z odnawialnych źródeł energii w rozumieniu przepisów ustawy OZE. Szczegółowy przebieg procesu produkcji biogazu zależny jest od typu biogazowni. W większości przypadków, powstały biogaz wykorzystywany jest na miejscu do wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu. Inne biogazownie przetwarzają i oczyszczają biogaz do postaci biometanu i wprowadzają go do sieci gazowej albo poddają procesom skroplenia lub sprężenia transportując paliwo gazowe środkami transportu innymi niż sieci gazowe. Jako produkt uboczny procesów funkcjonowania biogazowni uzyskiwana jest pozostałość pofermentacyjna (osad pofermentacyjny), który potocznie nazywany jest pofermentem. Jego zastosowanie zależy od składu biomasy wykorzystanej do produkcji biogazu, przy czym poferment najczęściej wykorzystywany jest w rolnictwie:

a) jako nawóz lub środek wspomagający uprawę roślin, w oparciu o przepisy ustawy o nawozach i nawożeniu, po spełnieniu wymogów w zakresie uzyskania pozwolenia na wprowadzanie do obrotu (na podstawie art. 4 ww. ustawy);

b) w ramach przetwarzania odpadów w procedurze odzysku R10, na podstawie przepisów ustawy o odpadach, po uzyskaniu zezwolenia na przetwarzanie odpadów w procedurze R10, o którym mowa w art. 42 ust. 2 ww. ustawy.

Szczególnym rodzajem instalacji są biogazownie składowiskowe, czyli biogazownie wykorzystujące do produkcji biogazu biomasę znajdującą się na składowiskach odpadów.

Biogazownie składowiskowe służą przede wszystkim energetycznemu wykorzystaniu biogazu wytwarzanego z odpadów biodegradowalnych w składowisku. W związku z tym inwestor zainteresowany budową biogazowni składowiskowej powinien zrealizować proces inwestycyjno-budowlany dotyczący budowy składowiska odpadów lub budowy biogazowni na istniejącym składowisku. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów, każde składowisko, na którym przewiduje się składowanie odpadów ulegających biodegradacji powinno być wyposażone w instalację do odprowadzania gazu składowiskowego. Gaz składowiskowy powinien być oczyszczany i wykorzystany do celów energetycznych (poprzez biogazownie składowiskowe), a jeżeli jest to niemożliwe – spalany. Takie zagospodarowanie gazu składowiskowego zmniejsza zagrożenie pożarowe i wybuchowe, a także ryzyko lokalnego skażenia atmosfery.

Biogazownie składowiskowe stanowią zazwyczaj integralną część składowiska odpadów i objęte są wspólnym pozwoleniem na budowę składowiska odpadów. Inwestor zainteresowany budową biogazowni składowiskowej powinien zatem pamiętać, aby we wniosku o wydanie pozwolenia na budowę składowiska odpadów uwzględnić informację na temat sposobu gromadzenia, oczyszczania i wykorzystywania lub unieszkodliwiania gazu składowiskowego zgodnie z art. 127 ust. 4 pkt 8 ustawy o odpadach.

Jednym z wariantów funkcjonowania biogazowni jest jej powiązanie z działalnością oczyszczalni ścieków. Biomasa z oczyszczalni ścieków może bowiem służyć produkcji biogazu, co wydaje się korzystnym sposobem zagospodarowania odpadów ściekowych, szczególnie w kontekście funkcjonującego w art. 122 ustawy o odpadach zakazu składowania odpadów ściekowych.

Technologia produkcji biogazu z oczyszczalni ściekowych opiera się przede wszystkim na zastosowaniu komór fermentacji osadów ściekowych oraz ujęciu i oczyszczaniu biogazu w celu jego energetycznego wykorzystania, najczęściej w zespołach kogeneracyjnych. W przeciwieństwie do innych rodzajów biogazowni, instalacje przerabiające osady ściekowe dysponują pewnym dopływem substratu, o który w zasadzie nie muszą zabiegać. W związku z tym biogazownia przy oczyszczalni ścieków stanowi pewne źródło zarówno energii elektrycznej, jak i ciepła. Przebieg procesu inwestycyjnego dotyczącego biogazowni przy oczyszczalniach ścieków przebiega zgodnie z ogólnymi zasadami przedstawionymi w odniesieniu do biogazowni. Inwestor powinien przywiązać szczególną uwagę do pozwoleń środowiskowych związanych z funkcjonowaniem tego typu biogazowni.