Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Wadowicach

Organizacja, podmioty oraz zadania KSRG

W 1991 roku na mocy ustawy o ochronie przeciwpożarowej powołano KSRG jako element organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego kraju, którego podstawowym celem miało być ratowanie życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. Szczegółowe zasady działania KSRG określono w 1994 roku w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. nr 140, poz. 799).
W pierwszym roku funkcjonowania KSRG (1995 rok) do systemu włączonych zostało 1 664 jednostek OSP. Łącznie w latach 1995–2013 do KSRG włączono 3997 jednostek, co stanowi blisko 80% wszystkich podmiotów obecnie włączonych do KSRG.

Nadzór nad funkcjonowaniem KSRG pełni minister właściwy do spraw wewnętrznych. Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, wojewoda lub starosta odpowiednio na obszarze kraju, województwa lub powiatu określają zadania KSRG, koordynują jego funkcjonowanie i kontrolują wykonywanie wynikających stąd zadań, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska kierują tym systemem.

Głównym celem KSRG jest ochrona życia, zdrowia, mienia i środowiska, poprzez:

• walkę z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi,
• ratownictwo techniczne,
• ratownictwo chemiczne,
• ratownictwo ekologiczne,
• ratownictwo medyczne,
• współpracę z jednostkami systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz systemem powiadamiania ratunkowego.

Ponadto KSRG w ramach posiadanych sił i środków współpracuje z właściwymi organami i podmiotami podczas zdarzeń nadzwyczajnych wywołanych zagrożeniem czynnikiem biologicznym, w tym podczas zdarzeń o charakterze terrorystycznym oraz bierze udział w likwidacji zagrożenia, w tym w działaniach ratowniczych, w przypadku wystąpienia zdarzenia radiacyjnego.

Potencjał KSRG

Fundamentem KSRG jest Państwowa Straż Pożarna, która zapewnia niezbędne zaplecze kadrowe, sprzętowe i logistyczne. Integralnym i najbardziej licznym komponentem KSRG są ochotnicze straże pożarne. Ponadto wśród podmiotów obecnie włączonych do KSRG znajdują się również następujące jednostki ochrony przeciwpożarowej: wojskowe straże pożarne, zakładowe straże pożarne, zakładowe służby ratownicze oraz lotniskowe służby ratowniczo-gaśnicze.

Aktualna sieć jednostek KSRG obejmuje następujące podmioty:

• 504 jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP funkcjonujące w strukturze 335 komend powiatowych/miejskich PSP,
• 5 154 jednostki OSP, które są włączone do KSRG,
• 3 zakładowe straże pożarne,
• 1 zakładową służbę ratowniczą,
• 1 lotniskową służbę ratowniczo-gaśniczą,
• 24 jednostki Wojskowych Straży Pożarnych.

Dobowy standard gotowości operacyjnej KSRG w jednostkach ratowniczo-gaśniczych PSP, będących w strukturze komend powiatowych i miejskich PSP wynosi ponad 5 tys. strażaków i ok. 5,4 tys. samochodów ratowniczo-gaśniczych i specjalnych. Potencjał jednostek OSP włączonych do KSRG to ponad 120 tys. strażaków ratowników uprawnionych do udziału w działaniach ratowniczych oraz około 12 tys. samochodów ratowniczo-gaśniczych i specjalnych.

W ramach sieci jednostek ochrony przeciwpożarowej, które są przygotowane do realizacji zadań w każdej dziedzinie ratownictwa w zakresie podstawowym, Państwowa Straż Pożarna posiada również w swoich zasobach siły i środki przeznaczone do realizacji specjalistycznych czynności ratowniczych przez odpowiednio wyszkolonych strażaków PSP z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu ratowniczego.

Wydzielone zasoby ratownicze są zorganizowane w 195 specjalistycznych grupach ratowniczych:

• 53 grupach wodno-nurkowych (SGRW-N),
• 31 grupach wysokościowych (SGRW)
• 26 grupach technicznych (SGRT),
• 21 grupach poszukiwawczo-ratowniczych (SGPR),
• 49 grupach chemiczno-ekologicznych (SGRChem),
• 15 grupach sonarowych (SGS).

Centralny odwód operacyjny

Centralny odwód operacyjny (COO) to wydzielony zasób ratowniczy na poziomie krajowym, formowany przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z oddziałów i pododdziałów utworzonych przez właściwych komendantów Państwowej Straży Pożarnej, w tym komendantów szkół PSP w oparciu o siły Państwowej Straży Pożarnej.

Centralny odwód operacyjny jest formowany w celu realizacji zadań podczas:

• akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń, w sytuacji, gdy ich zakres przekracza możliwości sił KSRG z terenu powiatu lub województwa.
• działań będących w kompetencji innych niż jednostki ochrony przeciwpożarowej podmiotów, w zakresie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych
• innych zdarzeń, podczas których możliwe jest przewidzenie wystąpienia zagrożeń,

Uprawnionym do dysponowania oddziałów i pododdziałów COO jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, dowódca COO lub osoba upoważniona przez Komendanta Głównego Państwowej SSP. Dysponowanie oddziałów i pododdziałów COO prowadzone jest przez Stanowisko Kierowania Komendanta Głównego PSP.

W skład COO wchodzą:

• dowódca centralnego odwodu operacyjnego,
• zastępca dowódcy centralnego odwodu operacyjnego,
• sztab centralnego odwodu operacyjnego wraz z jego szefem,
• oddziały taktyczne,
• pododdziały taktyczne,
• pododdziały logistyczne,
• pododdziały szkolne.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej Dz.U. 2024 poz. 275
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej Dz.U. 2024 poz. 127
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 września 2021 r. w sprawie szczegółowej organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego Dz.U. 2021 poz. 1737
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 września 2014 r. w sprawie zakresu, szczegółowych warunków i trybu włączania jednostek ochrony przeciwpożarowej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego Dz.U. 2014 poz. 1317