Nowoczesna diagnostyka fitosanitarna w GIORiN
Inwestowanie w szybkie, nowoczesne i ekonomiczne metody badawcze stanowi fundament współczesnej diagnostyki laboratoryjnej. Jedną z najbardziej innowacyjnych technik wykorzystywanych obecnie w identyfikacji mikroorganizmów jest MALDI-TOF MS (matrix-assisted laser desorption/ionization time-of-flight mass spectrometry).
Podążając w kierunku innowacji i rozwoju zaplecza diagnostycznego, Centralne Laboratorium Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w 2025 r. zakupiło spektrometr mas MALDI Biotyper, który będzie wykorzystywany w Referencyjnym Laboratorium Fitosanitarnym (RLF) w Toruniu. Urządzenie to znajdzie zastosowanie jako nowoczesne narzędzie do identyfikacji izolatów bakterii i grzybów chorobotwórczych dla roślin.
Identyfikacja mikroorganizmów przy użyciu techniki MALDI-TOF MS odbywa się na podstawie ich profilu białkowego, analizowanego metodą spektrometrii masowej. Metoda polega na naniesieniu niewielkiej ilości badanej próbki na specjalną płytkę analityczną i połączeniu jej z preparatem określanym jako matryca. Następnie próbka umieszczana jest w komorze spektrometru, gdzie pod wpływem wiązki lasera dochodzi do desorpcji i jonizacji cząsteczek białek pochodzących z komórek bakterii lub grzybów.
Zjonizowane białka przemieszczają się w kierunku detektora, a ich czas migracji pozwala na uzyskanie unikatowego widma masowego, charakterystycznego dla danego mikroorganizmu. Powstałe widmo jest następnie porównywane z rozbudowaną bazą danych przy użyciu specjalistycznego oprogramowania, co umożliwia precyzyjną identyfikację czynnika chorobotwórczego do poziomu gatunku.
W celu pełnego wykorzystania potencjału nowego spektrometru w badaniach rutynowych, specjaliści – bakteriolodzy z RLF – nawiązali współpracę z Interdyscyplinarnym Centrum Nowoczesnych Technologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Efektem tej współpracy było podpisanie porozumienia pomiędzy UMK a Głównym Inspektorem Ochrony Roślin i Nasiennictwa, dotyczącego wspólnych działań badawczych w zakresie zastosowania techniki MALDI-TOF MS jako narzędzia analitycznego do identyfikacji patogenów roślin.
Zastosowanie spektrometru mas MALDI Biotyper, a także innych innowacyjnych metod badawczych wykorzystywanych w Referencyjnym Laboratorium Fitosanitarnym, pozwala na poszerzenie zakresu realizowanych badań, zwiększenie ich efektywności oraz przyczynia się do podnoszenia jakości usług świadczonych na rzecz sektora rolnictwa, wzmacniając tym samym system ochrony zdrowia roślin w Polsce.
