Mediacje
Co to jest mediacja?
Mediacja jest nową, pozasądową metodą rozwiązywania konfliktów. Jest to dobrowolny i nieformalny proces, w którym neutralny i bezstronny pośrednik czyli mediator pomaga stronom we właściwej komunikacji oraz w osiągnięciu porozumienia i zawarciu ugody.
Mediator- to osoba, która ma pomóc stronom w zawarciu ugody. Nie jest on arbitrem ani sędzią. Nie ma prawa udzielać porad, sugerować rozwiązań, choćby uznawał dane rozstrzygnięcie za słuszne i korzystne dla wszystkich. To do stron należy wypracowanie warunków porozumienia. To one decydują czy i na jakich warunkach spór zostanie rozwiązany.
W jakich sprawach może być stosowana mediacja ?
Mediacja może mieć zastosowanie:
- w sprawach karnych i nieletnich dotyczących czynów określonych w kodeksie karnym, na podstawie postanowienia sądu
- w postępowaniu cywilnym, w sprawach dotyczących podziału majątku lub spadku, ustalenia korzystania z rzeczy wspólnych, ustalenia kwoty odszkodowania lub innych należności pieniężnych, wywiązania się ze zobowiązania lub zmianę jego warunków itp. W tym wypadku podstawą mediacji może być zarówno postanowienie sądu jak i wcześniejsza umowa między stronami,
- w sprawach rodzinnych dotyczących ustaleń związanych z rozwodem min. sposobu rozstania małżonków, władzy rodzicielskiej i miejsca zamieszkania dziecka, kontaktów z dzieckiem, wysokości alimentów, sprawach o podział majątku po rozwodzie albo zmiany warunków określonych wyrokiem rozwodowym związanych z opieką nad dziećmi. W tej grupie mieści się także cała gama spraw powstałych na bazie konfliktów między pokoleniami obejmująca zarówno sprawy majątkowe, jak i niemajątkowe,
- w sprawach gospodarczych pomiędzy przedsiębiorstwami co jest najszybszą i najtańszą formą rozwiązywania konfliktów w sprawach gospodarczych, która pozwala na dalszą współpracę kontrahentów.
Poszczególne postępowania mediacyjne wykazują pewne różnice. Poniżej przedstawiony zostanie przebieg mediacji w sprawach karnych.
Zasady i przebieg mediacji w sprawach karnych.
Instytucja mediacji w sprawach karnych znajduje umocowanie przede wszystkim w art. 23a kodeksu postępowania karnego i kieruje się niżej wskazanymi zasadami, które dotyczą także pozostałych mediacji;
- dobrowolnością: strony uczestniczą w procesie mediacyjnym z własnej woli i wyrażają chęć wzięcia udziału w spotkaniu mediacyjnym, nie można wywierać jakiejkolwiek presji na którąkolwiek ze stron, uczestnicy maja prawo wycofania się na każdym etapie jej trwania,
- bezstronnością: strony mają równe prawa i w procesie mediacji traktowane są jednakowo,
- poufnością: wszystko to co dzieje się podczas spotkania mediacyjnego objęte jest tajemnicą,
- neutralnością; mediator jest bezstronnym uczestnikiem mediacji, nie narzuca stronom rozwiązań,
- akceptowalnością: osoba mediatora, jak i reguły mediacji, powinny być zaakceptowane i uzgodnione ze stronami.
Mediacja w sprawach karnych jest formą sprawiedliwości naprawczej , która ma prowadzić do przywrócenia naruszonych więzi społecznych pomiędzy ofiarą a sprawcą przestępstwa.
Po otrzymaniu zlecenia z Sądu lub Prokuratury mediator:
- nawiązuje kontakt z pokrzywdzonym i podejrzanym( oskarżonym) ustalając termin spotkania,
- przeprowadza z podejrzanym(oskarżonym) i pokrzywdzonym spotkania indywidualne informując o istocie i zasadach postępowania,
- przeprowadza postępowanie mediacyjne z udziałem obu stron,
- pomaga w sformułowaniu treści ugody pomiędzy pokrzywdzonym a podejrzanym(oskarżonym).
Jeżeli nie jest możliwe bezpośrednie spotkanie stron, mediator może prowadzić postępowanie mediacyjne w sposób pośredni, przekazując każdej ze stron zgłaszane propozycje i zajmowane stanowisko co do zawarcia ugody. Z mediacji można zrezygnować i przerwać ją na każdym etapie. Nie zamyka ona w żadnym wypadku dostępu do sądu.
Cel i skutek mediacji
Mediacja ma na celu nie tylko przyspieszenie postępowania karnego, ale stanowi jednocześnie wymierne korzyści dla stron.
Główne cele to:
- pojednanie między sprawcą a pokrzywdzonym,
- zadośćuczynienie lub naprawienie szkody wyrządzonej przez sprawcę.
Korzyści dla pokrzywdzonego
- ugoda zawarta w postępowaniu mediacyjnym stwarza realną szansę na szybką i dobrowolną naprawę wyrządzonej szkody,
- utrzymanie poprawnych relacji między stronami, zwłaszcza w sytuacji bliskich relacji między sprawcą a pokrzywdzonym, np. rodzinnych czy wywołanych bliskością miejsca zamieszkania lub pracy.
- Korzyści dla sprawcy:
- w sprawach z oskarżenia prywatnego w razie pojednania stron postępowanie umarza się,
- w sprawach z oskarżenia publicznego pozytywne wyniki mediacji oraz ugoda zawarta między sprawcą a pokrzywdzonym mają niewątpliwy wpływ na wymiar kary. Sąd może
a) zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary (przy przestępstwach zagrożonych kara pozbawienia wolności nie przekraczającą 3 lat)
b) warunkowo umorzyć postępowanie( przy przestępstwach zagrożonych karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat)
c) zastosować warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 2 lat, kary ograniczenia wolności lub grzywny orzeczonej jako kara samoistna.
Wykazy instytucji i osób godnych zaufania uprawnionych do przeprowadzania postępowania mediacyjnego prowadzone są we wszystkich sądach okręgowych. Aktualna lista mediatorów działających przy Sądzie Okręgowym w Płocku znajduje się na stronie :