W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Pytania i odpowiedzi

Co to jest radon?

Radon to radioaktywny gaz, który powstaje naturalnie, gdy uran, tor lub rad, które są pierwiastkami radioaktywnymi, ulegają rozpadowi promieniotwórczemu w skałach, glebie i wodach gruntowych. Ludzie mogą być narażeni na radon głównie poprzez jego wdychanie w powietrzu, które przedostaje się przez szczeliny w budynkach i domach. Ponieważ radon pochodzi naturalnie z ziemi, ludzie są zawsze narażeni na jego działanie.

Skąd pochodzi radon?

Radon-222 jest produktem rozpadu radu-226. Radon-222 i rad-226, są częścią długiego łańcucha rozpadu uranu-238 (szeregu promieniotwórczego). Ponieważ uran jest zasadniczo wszechobecny w skorupie ziemskiej, rad-226 i radon-222 są obecne w prawie wszystkich skałach, glebie i wodzie. Ilość radonu w glebie zależy od składu chemicznego gleby. Ilość radonu, która wydostaje się z gleby do domu, zależy od pogody, porowatości gleby, wilgotności gleby i ssania w domu.

Jak radon dostaje się do mojego domu?

Radon jest gazem radioaktywnym. Pochodzi z naturalnego rozpadu uranu, który występuje prawie we wszystkich glebach. Zwykle przemieszcza się w górę przez ziemię do powietrza atmosferycznego i do domów przez pęknięcia i inne dziury w fundamencie. Twój dom zatrzymuje radon w środku, gdzie może się gromadzić w nadmiernej ilości. Każdy dom może mieć problem z radonem – nowe i stare, domy dobrze uszczelnione i pełne przeciągów oraz domy z piwnicami lub bez. Czasami radon dostaje się do domu przez wodę ze studni. W niektórych domach materiały budowlane również mogą wydzielać radon.

Czy radon jest szkodliwy dla naszego zdrowia?

Radon jest jedną z przyczyn raka płuc. Szacuje się, że radon powoduje od 3% do 14% wszystkich nowotworów płuc w kraju, w zależności od średniego krajowego poziomu radonu i rozpowszechnienia palenia.

Zwiększony wskaźnik zachorowań na raka płuc został po raz pierwszy zaobserwowany u górników uranu narażonych na bardzo wysokie stężenia radonu. Radon znacznie częściej powoduje raka płuc u osób palących. Szacuje się, że palacze są 25 razy bardziej narażeni na radon niż osoby niepalące. 

Jak zmierzyć radon?

Najprostszym sposobem jest zamówienie zestawu detektorów pasywnych radonu w akredytowanym laboratorium. Ważne jest, aby laboratorium przeprowadzające pomiar posiadało akredytację ISO 17025. Do pomiarów radonu najczęściej stosuje się metody pasywne. Są to detektory, które w zależności od konstrukcji i zasady działania, umieszcza się w miejscu ekspozycji, czyli wystawia na powietrze zawierające radon przez określony czas. Najczęściej używa się detektorów śladowych.

Kiedy powinno się zmierzyć poziom radonu?

Pomiary radonu powinno się przeprowadzać systematycznie. Zalecane jest regularne powtarzanie pomiarów:

  • co 10 lat, ponieważ pęknięcia mogą pojawiać się wraz z wiekiem konstrukcji,
  • po renowacji, ponieważ ma to wpływ na warunki panujące wewnątrz budynku,
  • po wdrożeniu działania mającego na celu zmniejszenie stężenia radonu wewnątrz budynku, aby zweryfikować prawidłowe działanie zainstalowanych urządzeń i zastosowanych metod.
Jaki jest poziom referencyjny stężenia radonu?

W Polsce podobnie jak w wielu krajach Unii Europejskiej poziom odniesienia wynosi 300 Bq/m³. Głównym aktem prawnym regulującym w Polsce kwestie związane z ochroną radiologiczną jest ustawa Prawo atomowe. Ustawa ta została znowelizowana i uzupełniona o przepisy dotyczące radonu w 2019 roku. Szczegółowe przepisy dotyczą miejsc pracy. Jeśli przekroczony jest poziom referencyjny, należy zastosować działania naprawcze.

Czy należy mierzyć stężenie radonu w miejscu pracy?

30 lipca 2020 weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie terenów, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia (Dz. U. 2020 poz. 1139). Radon powinien zostać uznany za jeden z czynników, jakie mają wpływ na warunki pracy pracowników, jeśli:

  • twój budynek znajduje się w obszarze zaklasyfikowanym jako obszar o wysokim potencjale radonowym (obszar wysokiego ryzyka radonowego zgodnie z rozporządzeniem),
  • twój budynek ma piwnicę, która jest zajmowana przez ponad 50 godzin rocznie,
  • prowadzisz kopalnię, jaskinię lub jesteś odpowiedzialny za podziemne miejsca pracy,
  • twoja firma ma kontakt z potencjalnym źródłem radonu, takim jak woda gruntowa (np. prace związane z uzdatnianiem wody lub przechowywaniem próbek geologicznych).
{"register":{"columns":[]}}