Program dla Śląska

Wykorzystanie potencjału województwa śląskiego w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz rozwój innowacji w energetyce

Przez ostatnie lata polskie spółki węglowe funkcjonowały w niekorzystnych warunkach, czego najlepszym dowodem był systematyczny spadek cen węgla. Był to wynik m.in. nadpodaży węgla, która wynikała ze zmian strukturalnych na rynkach energetycznych oraz spowolnienia gospodarczego światowej gospodarki. Spadek cen węgla nie przyczynił się jednak do dużych zmian w zakresie wielkości produkcji energii elektrycznej z węgla kamiennego. Sytuacja na światowych rynkach wskazuje, że polski sektor górnictwa węgla kamiennego funkcjonuje i w najbliższych latach z powodzeniem może dalej funkcjonować w warunkach niskich cen węgla.

Na obecne problemy sektora górnictwa w Polsce wpływ mają w szczególności wysokie koszty wydobycia surowca, wynikające zarówno z ponoszonych kosztów pracy, nieracjonalnej i nieefektywnej struktury organizacyjnej i produktowej oraz wysokich nakładów na zabezpieczenie eksploatowanych pokładów surowca.

Poprawa sytuacji w sektorze górnictwa węgla kamiennego na Śląsku stanowi jedno z najpoważniejszych wyzwań. Działania podejmowane w tym kierunku realizowane będą m.in. w ramach Programu dla sektora górnictwa węgla kamiennego, którego głównym celem jest tworzenie warunków sprzyjających budowie rentownego, efektywnego i nowoczesnego sektora górnictwa węgla kamiennego, opartego na kooperacji, wiedzy i innowacjach.

Program umożliwi działanie sektora górnictwa węgla kamiennego w przyjaznym oraz przewidywalnym otoczeniu prawnym, co pozwoli na efektywne wykorzystanie kapitału zasobowego, społecznego i gospodarczego dla zapewnienia wysokiej niezależności energetycznej Polski oraz wspierania konkurencyjności gospodarki narodowej. Program przewiduje realizację działań zarówno ze sfery poprawy bezpieczeństwa energetycznego, jak i wzrostu poziomu innowacyjności całego sektora.

Przedsięwzięcie horyzontalne: Program dla sektora górnictwa węgla kamiennego

Dzięki Programowi sektor górnictwa węgla kamiennego będzie stanowił silną wartość dodaną gospodarki krajowej. Oczekiwane efekty Programu objawią się w postaci m.in.: zaspokojenia krajowego zapotrzebowania na węgiel kamienny oraz zagwarantowania jego niezbędnych dostaw na rynku krajowym. Kluczowe w tym procesie będzie wsparcie konkurencyjności krajowego rynku energetycznego, ciepła i rynku koksowego, poprzez dostęp do surowców oparty o racjonalne i konkurencyjne koszty, a także poprzez poprawę jakości produkowanych surowców i rozwój produkcji kwalifikowanych paliw niskoemisyjnych.

Działania i kluczowe projekty podejmowane w ramach Programu dla sektora górnictwa węgla kamiennego istotne dla Programu dla Śląska to m.in.:

• Wdrożenie rozwiązań, które zrównają pozycję konkurencyjną polskiego węgla wobec surowca importowanego z krajów, gdzie nie obowiązują regulacje unijnej polityki klimatycznej. Wspieranie działań w obszarze poszukiwania nowych technologii wzbogacania węgla w celu produkcji paliwa przyjaznego środowisku, wspieranie wysokosprawnych technologii wytwarzania energii opartych na węglu kamiennym. Podjęcie aktywnych działań na rzecz rozwoju ekologicznych i innowacyjnych instalacji spalania węgla.
• Wsparcie spółek węglowych w procesie pozyskiwania finansowania na realizację kluczowych inwestycji w postaci poręczeń i/lub gwarancji na kredyty inwestycyjne udzielanych przez, m.in. Bank Gospodarstwa Krajowego i Skarb Państwa.
• Dążenie rządu, przedsiębiorców i strony społecznej do zmiany polityki klimatycznej. Podjęcie działań na forum Unii Europejskiej, mających na celu zmianę zapisów polityki klimatycznej w tym m.in. pakietu klimatycznego w odniesieniu do wykorzystania węgla.
• Działania zmierzające do zwiększenia gospodarczego wykorzystania metanu pochodzącego z eksploatowanych pokładów węgla, w tym na potrzeby gospodarstw domowych oraz małych i średnich przedsiębiorców poprzez utworzenie Centrum Małej Energetyki Metanowej.
• Optymalizacja struktur Grupy Jastrzębskiej Spółki Węglowej – zespół działań mających na celu przeniesienie procesów konsolidacji podmiotów Grupy na poziom operacyjny wykorzystanie efektu synergii i efektu skali działalności oraz wzrost efektywności działania poprzez obniżenie kosztów produkcji w ciągu produktowym węgiel – koks.
• Analiza uwarunkowań prawnych oraz środowiskowych i wypracowanie propozycji instrumentów wsparcia dla indywidualnych gospodarstw domowych w zakresie stosowania do celów grzewczych paliw niskoemisyjnych na określonych obszarach Polski.
• Opracowanie i wdrożenie programu promocji polskiego węgla, w tym certyfikowanych paliw kwalifikowanych. Podstawą winna być dogłębna analiza marketingowa rynku węgla w kierunku wypromowania marki „Polski węgiel” oraz wyeliminowanie sprzedaży węgla niespełniającego jakościowych norm dla certyfikowanego paliwa węglowego.
• Realizacja projektów inwestycyjnych w zakresie udostępnienia uzasadnionych ekonomicznie nowych partii złóż węgla.
• Współpraca przedsiębiorstw górniczych z placówkami naukowo–badawczymi i uczelniami (Akademia Górniczo–Hutnicza, Politechnika Śląska, Uniwersytet Ekonomiczny, Główny Instytut Górniczy) w zakresie przygotowania kadry w nowych specjalizacjach lub uzupełnienia dotychczasowego programu kształcenia o wyzwania w obszarze innowacyjnych technologii, odpłatnych staży studenckich itp.
• Przywrócenie systemu stypendiów dla wyróżniających się studentów, doktorantów w celu ich pozyskania do pracy w górnictwie węgla kamiennego. Umożliwienie podnoszenia kwalifikacji w najlepszych zagranicznych placówkach naukowych, w tym z wykorzystaniem dofinansowania ze środków budżetu państwa.
• Koordynacja procesów rekultywacji terenów pogórniczych z programami realizowanym przez samorządy terytorialne w ramach gminnych programów lub miejscowych planów rewitalizacji.
• Opracowanie modelowych programów działania na rzecz rozwoju gmin górniczych ze wskazaniem potencjalnych możliwości finansowania, których celem będzie rozwój alternatywnych gałęzi gospodarki zapewniających miejsca pracy w regionach o znacznym udziale zatrudnienia w górnictwie.
• Naziemne zgazowywanie węgla kamiennego – zespół zadań i decyzji biznesowych i administracyjnych, które uruchomią proces inwestycyjny w zakresie zgazowywania węgla kamiennego na potrzeby sektora chemicznego.
• Utworzenie Centrum Logistyki dla Grupy Węglowo – Koksowej na obszarze Gminy Suszec, którego celem będzie zoptymalizowana obsługa procesów logistyki zaopatrzeniowej i remontowej.

 Służyć temu będzie inicjatywa Komisji Europejskiej Coal and carbon-intensive regions, w ramach której ze strony polskiej zgłoszone zostały m.in. projekty w obszarach innowacji w energetyce oraz bezpieczeństwa energetycznego.

Wyniki na koniec I kwartału 2021roku 

Zaangażowanie i kontraktacja środków wyniosły 1,9 mld zł