Andrzej ŁADA-BIEŃKOWSKI
Andrzej ŁADA-BIEŃKOWSKI, syn Piotra, urodził się 3 lipca 1909 r. Kształcił się w IV Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Krakowie, gdzie zdał maturę w 1927 r. W latach 1927-1931 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Od stycznia 1938 r. do listopada 1939 r. był prokuratorem w Sądzie Okręgowym w Krakowie. W dniu 3 września 1938 r. oskarżył Gustawa Beckmanna, obywatela polskiego pochodzenia niemieckiego, za czyn z art. 152 ówczesnego k.k., tj. za wyszydzanie narodu polskiego. Gustaw Beckmann w utarczce słownej miał powiedzieć: „zasraną polską mową nie mówię”. Orzeczona wyrokiem z dnia 3 września 1938 r. kara 1 roku więzienia została podtrzymana przez sąd apelacyjny w dniu 20 marcu 1939 r. Skazany Gustaw Beckmann, który karę odbywał w więzieniu w Berezie Kartuskiej, po wkroczeniu Niemców do Krakowa został funkcjonariuszem gestapo oraz zakonspirowanym członkiem tzw. V kolumny i doprowadził do aresztowania wszystkich osądzających go prawników, tj. wiceprokuratora Andrzeja Łady-Bieńkowskiego, sędziego dr Władysława Bobilewicza i sędziego Konrada Frąckiewicza, który rozpatrywał apelację od wyroku w sprawie Beckmanna (sędzia Konrad Frąckiewicz został brutalnie pobity; istnieją rozbieżne informacje co do okoliczności jego śmierci 27 grudnia 1939 r.: jedna wskazuje, że został wyrzucony przez Niemców przez okno, druga, że popełnił samobójstwo w więzieniu na Montelupich). Andrzeja Bieńkowskiego aresztowano 23 listopada 1939 r. i dzień później osadzono w Areszcie Śledczym w Krakowie przy ul. Montelupich. W lutym 1940 r. został wraz z sędzią Władysławem Bobilewiczem przewieziony do więzienia w Wiśniczu, gdzie zorganizowany został przez hitlerowców pierwszy na terenach południowej Polski obóz pracy. W ramach hitlerowskich represji za ucieczkę żydowskiego więźnia 27 maja 1940 r., decyzją ówczesnego komendanta obozu Wilhelma Asmusa został stracony 5 czerwca 1940 r. w lasku „Brzezinka” nieopodal więzienia w Wiśniczu wraz z 9 innymi więźniami: z sędzią Władysławem Bobilewiczem, księdzem Ferdynandem Machayem, porucznikiem Wojska Polskiego Jerzym Libanem, przewodniczącym Związku Powstańców Śląskich Józefem Kanią, Janem Pistulą i Ryszardem Pistulą z Katowic – uczestnikami powstań śląskich, Józefem Kranzlerem – dziennikarzem z Częstochowy, Izaakiem Ungerem – kupcem z Nowego Sącza i Bernardem Wachsem z Krakowa. Ekshumacja ciał pomordowanych więźniów odbyła się 27 kwietnia 1946 r. Andrzej Łada-Bieńkowski pochowany został w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Gustaw Beckmann po wojnie został zatrzymany przez Amerykanów, przekazany Polsce i skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w 1947 r.
W miejscu kaźni w lesie nieopodal Wiśnicza upamiętniono straconych symbolicznym pomnikiem.
Pamięci sędziów Władysława Bobilewicza oraz Konrada Frąckiewicza, a także prokuratora Andrzeja Łady-Bieńkowskiego, zamordowanych przez hitlerowskich okupantów w odwecie za wyrok skazujący Gustawa Beckmanna za wyszydzanie Narodu Polskiego, 4 czerwca 2012 r. odsłonięta i poświęcona została tablica znajdująca się na ścianie budynku Collegium Broscianum w Krakowie przy ul. Grodzkiej 52, stanowiącego w przeszłości siedzibę sądów krakowskich.
Źródła:
3. https://wpolityce.pl/polityka/133745-minister-sprawiedliwosci-uczcil-pamiec-zamordowanych-prawnikow
5. https://tarnow.gosc.pl/doc/6340207.Nowy-Wisnicz-Ofiara-nie-poszla-na-marne
6. Sprawa sądowa Gustawa Beckmanna
7. Fotografia tablicy nagrobnej
