Działania Prokuratora Generalnego wobec naruszeń prawa w Sądzie Najwyższym
23.09.2025
Prokurator Generalny Waldemar Żurek wystosował wezwania do zaprzestania naruszania prawa, kierując je zarówno do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, pozbawionej umocowania konstytucyjnego, jak i do osób wykonujących obowiązki sędziowskie w Sądzie Najwyższym w wyniku wadliwej procedury nominacyjnej przeprowadzonej z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej z naruszeniem norm konstytucyjnych, w sposób umożliwiający oddziaływanie władzy ustawodawczej i wykonawczej na podejmowane przez nią działania.
Zadaniem prokuratury, a w szczególności Prokuratora Generalnego jako jej naczelnego organu, jest stanie na straży praworządności oraz działanie w interesie publicznym. Prawo do rzetelnego i jawnego rozpoznania sprawy przez sąd niezależny, bezstronny i ustanowiony ustawą stanowi jedno z fundamentalnych praw podmiotowych. Jest ono zagwarantowane w art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a ponadto zostało uznane w art. 6 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej za ogólną zasadę prawa Unii.
W ocenie Prokuratora Generalnego tworzenie specjalnych izb w Sądzie Najwyższym oraz nominowanie sędziów w procedurze niespełniającej wymogów konstytucyjnych w związku z udziałem w niej Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej po 2017 r., prowadzi do fundamentalnej wadliwości sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez te izby oraz składy w nich funkcjonujące.
Wprowadzenie do struktury polskiego sądownictwa Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN, a także Izby Dyscyplinarnej SN, organów naruszających prawo do sądu ustanowionego ustawą oraz orzekanie w nich przez wadliwie powołanych sędziów, stało się przedmiotem licznych skarg kierowanych przez strony postępowań do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Zapadające przed Trybunałem orzeczenia, stwierdzające naruszenie prawa strony do bezstronnego sądu, obligują Polskę do wypłaty zadośćuczynień zasądzanych w tych sprawach. Kwoty te, już obecnie liczone w milionach złotych, zostały wypłacone przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, a dodatkowo na rozpoznanie oczekuje około tysiąca kolejnych skarg, co naraża Państwo na dalsze poważne konsekwencje finansowe.
Prokurator Generalny Waldemar Żurek, mając na uwadze negatywne skutki działalności Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego - w szczególności orzekanie przez składy niegwarantujące niezawisłego i bezstronnego sądu oraz rosnące obciążenia finansowe ponoszone przez społeczeństwo - wezwał osoby wykonujące czynności sędziowskie w tej Izbie do ich zaprzestania. Jednocześnie wskazał na możliwość dochodzenia przez Państwo Polskie zwrotu kwot wypłaconych tytułem zadośćuczynienia od osób, których działania doprowadziły do ich zasądzenia i wypłaty.
To pierwsze efekty pracy powołanego przez Prokuratora Genearlnego Zespołu ds. zapobiegania negatywnym skutkom orzeczeń wydanych przez sędziów nominowanych w procedurze z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej po 2017 roku.
prok. Anna Adamiak
Rzecznik Prasowy
Prokuratora Generalnego