Prokuratura Krajowa

Dokumentowanie zbrodni wojennych

Zaraz po rozpoczęciu napaści Rosji na Ukrainę polska prokuratura włączyła się w dokumentowanie zbrodni wojennych.

 

- Rolą społeczności międzynarodowej jest to aby powstrzymać zbrodni wojenne. (…) Wszystkie strony konfliktu są zobowiązane do przestrzegania prawa i Statutu Rzymskiego – zaznaczył Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego Karim Khan

 

Mazowiecki Wydział Zamiejscowy Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie już 28 lutego 2022 roku wszczął śledztwo w sprawie wojny napastniczej rozpoczętej 24 lutego 2022 roku przez władze i funkcjonariuszy Federacji Rosyjskiej, skierowanej przeciwko suwerenności, integralności terytorialnej i politycznej niepodległości Ukrainy. Śledztwo obejmuje swoim zakresem również kontynuowanie zbrojnej napaści na Ukrainę przez Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej, w tym wspólnie i w porozumieniu z władzami i funkcjonariuszami Republiki Białorusi, udostępniającymi terytorium tego państwa dla dokonywania aktów agresji zbrojnej przeciwko Ukrainie.

- W ramach wsparcia dla śledztwa prowadzonego przez Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze będziemy zajmować się dokumentowaniem zbrodni. (…) Liczymy, że dokumentowanie zbrodni przyniesie efekt w postaci postawienia winnych przed Trybunałem Międzynarodowym w Hadze. Będziemy w tym wspierać Pana Prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego – podkreślił Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny Zbigniewem Ziobro

 

Działania polskiej prokuratury mają charakter pomocniczy w stosunku do głównego śledztwa rozpoczętego przez MTK. Na stronie internetowej Prokuratury Krajowej zamieszczony został apel w języku ukraińskim o zgłaszanie się uchodźców do prokuratury w celu złożenia zeznań  i przekazywania dowodów zbrodni.

 

- Jestem wdzięczny polskiemu rządowi za wsparcie jakiego mi udzielają – podkreślił Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego Karim Khan

 

W sprawie trwają przesłuchania świadków oraz zabezpieczenie zapisów dokumentujących akty zbrodni wojennych. W przypadku braku możliwości osobistego stawiennictwa świadka, prokuratorzy lub wykonujący czynności w śledztwie funkcjonariusze dokonają  przesłuchania w miejscu dogodnym dla uchodźcy. Przesłuchiwane są wyłączenie osoby, których stan psychofizyczny na to pozwala i tylko wyłącznie gdy wyrażą na nie zgodę. Zapewniony jest również udział w czynnościach biegłego psychologa. 

Zakres śledztwa

Śledztwo Mazowieckiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie obejmuje zbrodnie jakich dopuszczają się siły zbrojne Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy w tym m.in.:

- zabójstwa ludności cywilnej oraz osób rannych i chorych,

- traktowanie ludności cywilnej i jeńców jako „żywych tarczy”,

- atakowanie przez siły zbrojne Federacji Rosyjskiej miejscowości i obiektów niebronionych oraz stref sanitarnych,

- stosowanie sposobów walki zakazanych przez prawo międzynarodowe (bomby kasetowe, amunicja fosforowa),

- niszczenie mienia i dóbr kultury poprzez ostrzał artyleryjski i rakietowy stref zamieszkania ludności, centrów miast i obiektów zabytkowych.

Czyny te są kwalifikowane są z art. 122 kk, art.123 § 1 pkt 2,3,4 i § 2 kk i art. 125 § 1 i 2 kk.

Polski zespół śledczy

Koordynacją śledztwa, na polecenie Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro zajmuje się Pan Prokurator Dariusz Barski. W Mazowieckim Wydziale Zamiejscowym Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie do prowadzenia śledztwa powołano zespół śledczy składający się z prokuratorów i  funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Policji. Postępowanie jest prowadzone przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Ponadto w czynności śledcze zaangażowani są prokuratorzy ze wszystkich 11 Wydziałów Zamiejscowych Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej oraz prokuratorzy jednostek organizacyjnych z terenu całego kraju.

Zebranie materiału dowodowego

Celem śledztwa jest przede wszystkim szybkie zabezpieczenie materiału dowodowego obrazującego zbrodnie wojenne popełniane przez siły zbrojne agresora na terytorium Ukrainy. Czynności śledztwa koncentrują się przede wszystkim na gromadzeniu i dokumentowaniu w formie procesowej relacji świadków zbrodni wojennych w tym przesłuchanie obywateli Ukrainy i innych państw, którzy przybyli na teren Rzeczypospolitej Polskiej w związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, ustalanie osób pokrzywdzonych, zabezpieczanie zdjęć oraz filmów dokumentujących zbrodnie wojenne.

Przesłuchano prawie 300 świadków

Dotychczas w toku śledztwa przesłuchano prawie 300 osób, w tym bezpośrednich świadków zbrodni, jak również osoby dysponujące informacjami na ich temat. Świadkowie dostarczają zdjęcia i filmy, które obrazują przestępcze działania sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej w trakcie działań wojennych i na terenach zajętych przez agresora.

JIT czyli ukraińsko – polsko – litewski zespół śledczy

Przedstawiciel polskiej prokuratury w Eurojust aktywnie uczestniczy w pracach, zmierzających do powołania wspólnego międzynarodowego zespołu śledczego (JIT) w sprawie wojny napastniczej i zbrodni popełnianych przez siły zbrojne Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy. Pierwsze działania w tym kierunku zostały podjęte już 2 marca 2022 roku, kiedy odbyła się w trybie wideokonferencji nadzwyczajna narada przedstawicieli wszystkich państw uczestniczących w Eurojust, z udziałem Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro, Prokurator Generalnej Ukrainy -   Pani Iryny Wenediktowej i Prokurator Generalnej Litwy – Pani Nidy Grunskiene. Podczas spotkania z inicjatywy Ukrainy, Polski i Litwy podjęto decyzję o zawiązaniu wspólnego międzynarodowego zespołu śledczego w ramach śledztw wszczętych w tych trzech krajach. Uczestnictwo w tym zespole zadeklarowały następnie – Europol i Międzynarodowy Trybunał Karny.

Działalność na arenie międzynarodowej

Zastępca Prokuratora Generalnego do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji pozostaje w stałym kontakcie z Zastępcą Prokuratora Generalnego Ukrainy do Spraw Wojskowych, a prokuratorzy Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej oraz funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego utrzymają stałe kontakty ze swoimi partnerami po stronie ukraińskiej. Mazowiecki Wydział Zamiejscowy Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie nawiązał również stałą współpracę z Ambasadą Ukrainy skąd uzyskano materiały filmowe dotyczące działań zbrojnych na terytorium Ukrainy.

Współpraca z szeregiem organizacji

W toku śledztwa prokuratorzy Mazowieckiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie nawiązali współpracę z szeregiem organizacji i stowarzyszeń, między innymi z - Towarzystwem Przyjaciół Ukrainy, Ukraińskim Domem w Warszawie (Fundacja Nasz Wybór), Amnesty International i Helsińską Fundacją Praw Człowieka, jak również z dziennikarzami, od których pozyskiwane są materiały filmowe dotyczące działań zbrojnych na terytorium Ukrainy.

Aktywna działalność Prokuratury Krajowej i Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP

Prokuratura Krajowa przy współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości, Służbą Więzienną i innymi służbami podejmuje szereg różnorodnych działań mających na celu pomoc Ukrainie i jej obywatelom. W prokuraturach wszystkich szczebli przy współpracy ze Związkiem Zawodowym Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP, organizowane są liczne zbiórki pieniężne i inne akcje mające na celu udzielanie wszelkiej możliwej pomocy humanitarnej.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa