Prokuratura Krajowa

Obowiązek udziału Prokuratora Generalnego w czynnościach Sądu Najwyższego związanych z podjęciem uchwały w sprawie ważności wyborów wynika z art. 244 § 1 w zw. z art. 242 § 2 i art. 258 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 365).

Adam Bodnar kierując stanowisko do Sądu Najwyższego nie określił Izby tego sądu, która powinna rozstrzygnąć w przedmiocie ważności wyborów uzupełniających, a tym samym zakwestionował kompetencję Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, gdzie sprawa została uprzednio zarejestrowana. 

Prokurator Generalny konsekwentnie prezentuje pogląd, że sędziowie Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN zostali powołani na stanowiska sędziowskie w sposób sprzeczny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, a tym samym Izba ta nie jest sądem w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji, co powoduje, że zapadłe w niej orzeczenia nie mają waloru orzeczeń Sądu Najwyższego w rozumieniu Kodeksu wyborczego.

Przepis art. 101 ust. 1 Konstytucji RP określa, że ważność wyborów do Sejmu i Senatu stwierdza Sąd Najwyższy, nie precyzując do kompetencji jakiej Izby SN orzekanie w tym przedmiocie przynależy. Skoro zatem z powodu dysfunkcji Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN i statusu zasiadających obecnie w jej składzie sędziów nie jest możliwe zapewnienie, aby Izba ta w pełnym składzie wydała w sposób bezstronny i niezależny orzeczenie 
w sprawie ważności wyborów, orzeczenie takie winien wydać Sąd Najwyższy w takim składzie, który gwarantuje jego zgodność ze standardami demokratycznego państwa prawnego.
 
Podkreślić należy, że obowiązkiem Prokuratora Generalnego jest stanie na straży praworządności, co w tym przypadku oznacza, że jego działania nie mogą legitymizować działalności orzeczniczej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN. W licznych judykatach Sądu Najwyższego, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zakwestionowano status sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN, a także samej Izby. Prokurator Generalny w pełni podziela zasadność przedstawionej w tych orzeczeniach argumentacji.
 
Niezależność i niezawisłość sędziego, to nieodzowne wartości konstytucyjne bezwzględnie konieczne do przyjęcia, że proces stwierdzenia ważności wyborów odbył się z poszanowaniem prawa. 

Uwzględniając powyższe, Prokurator Generalny realizując swój obowiązek wynikający z art. 244 § 1 w zw. z art. 242 § 2 i art. 258 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 365) w stanowisku z dnia 18 kwietnia 2025 r. skierowanym do Sądu Najwyższego wniósł o:

1. wyłączenie od rozpoznania sprawy o sygn. I NSW 3/25 dotyczącej stwierdzenia ważności wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w okręgu wyborczym nr 33 wszystkich imiennie wymienionych sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego;
2. przekazanie sprawy o sygn. I NSW 3/25 do rozpoznania Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego przez sędziów powołanych do orzekania w Sądzie Najwyższym w procedurze z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej przed wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw;
3. w przypadku uwzględnienia wniosków z pkt. 1. i 2. – podjęcie w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego uchwały stwierdzającej ważność wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w okręgu wyborczym nr 33, przeprowadzonych w dniu 16 marca 2025 r. 

Prokurator Generalny po zapoznaniu się ze sprawozdaniem Państwowej Komisji Wyborczej z przeprowadzonych w dniu 16 marca 2025 r. wyborów uzupełniających do Senatu RP w okręgu nr 33, zawierającym szczegółowe informacje o zarządzeniu i przeprowadzeniu wyborów uznał, iż odbyły się one zgodnie z prawem i w sposób opisany w Kodeksie wyborczym.

Ze sprawozdania tego wynika, że głosowanie w dniu 16 marca 2025 r. przebiegało bez zakłóceń, a obwodowe komisje wyborcze dokonały ustalenia wyników głosowania i sporządziły protokoły głosowania poprawnie, bez błędów wymagających ponownego liczenia głosów i sporządzenia protokołów. Państwowa Komisja Wyborcza w dniu 17 marca 2025 r. opublikowała obwieszczenie o wynikach wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 16 marca 2025 r., nie stwierdzając naruszeń, które w jej ocenie miały wpływ na ich wynik. Do dnia 27 marca 2025 r. do Sądu Najwyższego nie wpłynęły protesty przeciwko ważności wyborów lub przeciwko wyborowi senatora.

prok. Anna Adamiak
Rzecznik Prasowy
Prokuratora Generalnego