Prokuratura Krajowa

Opinia Biura Prezydialnego Prokuratury Krajowej w przedmiocie powrotu prokuratora ze stanu spoczynku do czynnej służby prokuratorskiej po dniu 4 maja 2016 r. i na podstawie art. 47 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze

W dniu 4 marca 2016 r. weszły w życie ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r.:

• Prawo o prokuraturze (aktualnie tekst jednolity z 2023 r. Dz. U. poz. 1360, ze zm.) zastępująca ustawę z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (tekst jednolity z 2011 r. Dz. U. Nr 270, poz. 1599, ze zm.) oraz 
• Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2016 r. poz. 178, ze zm.), dalej określana jako przepisy wprowadzające, której celem było stworzenie podstaw prawnych do obowiązywania regulacji zawartych w ustawie z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze.

Na mocy przepisów wprowadzających doszło m.in. do zniesienia Prokuratury Generalnej i prokuratur apelacyjnych, a w ich miejsce utworzenia odpowiednio Prokuratury Krajowej i prokuratur regionalnych. Prokurator Generalny został zaś wyposażony w kompetencję do kształtowania składu osobowego nowych jednostek organizacyjnych prokuratury, a także pozostałych jednostek organizacyjnych, poprzez przenoszenie prokuratorów na niższe stanowiska służbowe ze znoszonych jednostek organizacyjnych, powoływanie do nowotworzonych jednostek organizacyjnych prokuratorów ze zniesionych i niższych jednostek organizacyjnych oraz przywracania do czynnej służby prokuratorskiej prokuratorów pozostających w dniu 4 marca 2016 r. w stanie spoczynku, z innych powodów niż stan zdrowia.

W szczególności, w myśl art. 35 § 1 oraz art. 38 § 1 przepisów wprowadzających Prokurator Generalny, działając na wniosek Prokuratora Krajowego, został uprawniony do powołania prokuratorów Prokuratury Krajowej i prokuratur regionalnych odpowiednio w terminach 30 i 60 dni od daty wejścia w życie tej ustawy, a także przenoszenia prokuratorów ze zniesionych jednostek na stanowiska w prokuraturach regionalnych, okręgowych i rejonowych.

Z kolei stosownie do art. 47 § 1 przepisów wprowadzających Prokurator Generalny mógł przywracać do służby czynnej prokuratorów pozostających w stanie spoczynku w chwili wejścia w życie ustawy. Przywrócenie to mogło nastąpić tylko na wniosek prokuratora zamierzającego powrócić do służby czynnej na ostatnio zajmowane stanowisko lub stanowisko równorzędne. Niemniej nie mogło to dotyczyć prokuratorów pozostających w dniu wejścia w życie tej ustawy w stanie spoczynku 
z przyczyn zdrowotnych. 

Na podstawie art. 47 § 3 i 4 przepisów wprowadzających prokurator przywrócony do czynnej służby prokuratorskiej mógł i może w każdym czasie wrócić, na swój wniosek, w stan spoczynku za miesięcznym wypowiedzeniem, a Prokurator Generalny nie może odmówić uwzględnienia tego wniosku.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż przepisy art. 35 § 1 i art. 38 § 1 oraz art. 47 przepisów wprowadzających pozostawały w ścisłym związku normatywnym, albowiem dotyczyły zmian organizacyjno-kadrowych związanych z tworzeniem Prokuratury Krajowej i prokuratur regionalnych w miejsce jednostek, które ustawodawca zniósł, nie dokonując jednakże ich likwidacji oraz nowego kształtowania kadry prokuratorskiej wszystkich jednostek organizacyjnych prokuratury.
Charakter czasowy wskazanych regulacji oznacza, że normy z art. 47 § 1 i 2 przepisów wprowadzających mają charakter epizodyczny, czyli czasowo ograniczający możliwość przywrócenia na ich podstawie prokuratora ze stanu spoczynku do czynnej służby prokuratorskiej i w dodatku z powołaniem na to samo lub równorzędne stanowisko służbowe, natomiast na podstawie odrębnych decyzji, także na wyższe stanowisko służbowe. Niemniej, podobnie, jak i inne przepisy, a to chociażby związane z przenoszeniem na inne stanowiska służbowe, charakter trwały powrotu do stanu spoczynku wskazują § 3 i 4 tego artykułu, w tym znaczeniu, że ukształtowały na przyszłość sytuację prawną przywróconego do czynnej służby prokuratora, w tym możliwość powrotu do stanu spoczynku i to w każdym czasie, aż do osiągnięcia przez niego wieku, po którym przenoszony jest w stan spoczynku.

Oznacza to, że po dniu 4 maja 2016 r. Prokurator Generalny utracił uprawnienie do przywracania prokuratorów w stanie spoczynku do czynnej służby prokuratorskiej na podstawie art. 47 przepisów wprowadzających.

Z kolei na podstawie stanu prawnego obowiązującego przed i po dniu 4 maja 2016 r., który nadal kształtuje ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze, prokurator przeniesiony w stan spoczynku ma prawo powrotu do służby czynnej tylko w dwóch sytuacjach:

1. jeżeli w stan spoczynku został przeniesiony z powodu choroby lub utraty sił wskutek uznania przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków prokuratora, a następnie przedstawił zaświadczenie wydane przez lekarza orzecznika ZUS, że jest zdolny, ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków prokuratora - art. 127 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawa o prokuraturze w zw. z art. 70 § 1 i art. 74 § 1a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawa o ustroju sądów powszechnych (tekst jednolity z 2023 r. Dz. U. poz. 2072, ze zm.) lub
2. jeżeli w stan spoczynku został przeniesiony w związku ze zmianą ustroju prokuratury lub zmianą granic okręgów jednostek organizacyjnych prokuratury, a następnie ustały przyczyny będące podstawą przeniesienia go w stan spoczynku (art. 127 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze w zw. z art. 71 § 3 i art. 74 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawa o ustroju sądów powszechnych).

Decyzje w tym przedmiocie także mógł i może podejmować Prokurator Generalny. 

Reasumując, po dniu 4 maja 2016 r., zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, nie było i nie ma możliwości przywrócenia ze stanu spoczynku do służby czynnej prokuratora na podstawie art. 47 § 1 i 2 przepisów wprowadzających.

Niniejsza opinia została sporządzona w Biurze Prezydialnym Prokuratury Krajowej, na podstawie § 10 pkt 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 2016 r. Regulamin urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 1115).

 

Warszawa, dnia 28 lutego 2024 r.