Prokuratura Krajowa

Posiedzenie Krajowej Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym, które odbyło się 7 maja 2025 r., poświęcone było przede wszystkim omówieniu najnowszych rekomendacji Grupy Państw Przeciwko Korupcji oraz pracom nad zmianą w Zbiorze Zasad Etyki Zawodowej Prokuratorów.

Członkowie KRP dogłębnie dyskutowali nad rekomendacjami GRECO wynikającymi z IV rundy ewaluacyjnej w ramach Trzeciego okresowego raportu zgodności dotyczącego Polski. Odnosząc się do rekomendacji GRECO, by w prokuraturze ustanowić doradców ds. etyki, których poradnictwo byłoby poufne, członkowie KRP podkreślili, że Rada jako całość – będąc twórcą Zbioru Zasad Etyki Zawodowej Prokuratorów – ma uprawnienie do jego interpretowania, brak jednak podstaw prawnych do zobowiązania któregokolwiek z prokuratorów, w tym członków KRP, do świadczenia poradnictwa indywidualnego w tym zakresie, nawet nieformalnego. Brak też możliwości realnego zagwarantowania poufności takiego poradnictwa, gdyż w przypadku wdrożenia postępowania dyscyplinarnego nie ma podstaw, by osoba udzielająca porad w zakresie etyki była zwolniona z obowiązku zeznawania w tym przedmiocie. Stąd członkowie KRP uznali, że realizacja tego zlecenia GRECO jest w Polsce z przyczyn prawnych niemożliwa.

KRP skupiła się natomiast na precyzyjnym wdrożeniu rekomendacji GRECO dotyczącej doprecyzowania w Zbiorze Zasad Etyki Zawodowej Prokuratorów zakazu działania w sytuacjach konfliktu interesów. Propozycje zmian w tym zakresie przestawili członkowie wewnętrznej Komisji KRP ds. czuwania nad przestrzeganiem przez prokuratorów i asesorów prokuratury zasad etyki zawodowej prokuratorów. Zaprezentowali oni również sugestie zmian zgłoszone przez zgromadzenia i zebrania prokuratorów z poszczególnych okręgów regionalnych, Prokuratury Krajowej i IPN. Ponieważ liczba zgłoszonych propozycji zmian była bardzo duża, obrady w tym przedmiocie przerwano, decydując o ich kontynowaniu na kolejnym posiedzeniu.

W dalszej części omówione zostało sprawozdanie Prokuratora Krajowego z pierwszego roku jego działalności. Podkreślone zostało, że poprzedni prokuratorzy krajowi takich sprawozdań nie składali. Wiceprzewodniczący KRP wskazał, że w konkursie na stanowisko Prokuratora Krajowego złożył liczne obietnice, z realizacji których chciał się w tym sprawozdaniu rozliczyć. Szczególny nacisk położył na przywracanie godności i niezależności prokuratorów. Podkreślił, że wszystkich prokuratorów w stanie czynnym przywrócono tytuły prokuratorskie na szczeblu, który zajmowali przed 2016 r. Niestety nie mogło to – z przyczyn prawnych – dotyczyć prokuratorów, którzy odeszli w stan spoczynku, choć podjęto wobec kilku z tych osób działania, by przynajmniej symbolicznie im te tytuły przywrócić. Wskazał również wyraźnie, że tylko jeden raz w ciągu roku wydał polecenie co do treści czynności prawnej – uchylenia tymczasowego aresztowania. Odwołał liczne polecenia ogólne, szczególności informacyjne, w tym polecenie przesyłania do akceptacji do jednostek wyższego szczebla projektów decyzji końcowych lub zarzutów. Przestał rozliczą prokuratorów ze źle pojętej statystyki, ale z jakości ich decyzji, za którą sami ponoszą odpowiedzialność i które osobiście mają bronić przed sądem. Prokurator Generalny przyznał, że przez ostatni rok w wyniku zmiany w organizacji pracy prokuratorów i sposobu sprawowania nadzoru, bez najmniejszej zmiany prawa, zmniejszyła się liczba stosowanych tymczasowych aresztowań na etapie postępowania przygotowawczego.

Drugim istotnym punktem, który podkreślił Prokurator Krajowy, było podnoszenie pensji urzędniczych. Wskazał, że jest to proces, który leży mu na sercu i na pewno będzie kontynuowany. W tym aspekcie członkowie KRP wskazali na konieczność zapewnienia równości wynagrodzenia asystentów prokuratora z asystentami sędziego, z czym Prokurator Krajowy i Prokurator Generalny się zgodzili, obiecując podjąć interwencję u Ministra Finansów celem zwiększenia środków na ten cel.

KRP podjęło uchwałę o pozytywnym przyjęciu sprawozdania Prokuratora Krajowego.

Ostatni punkt obrad poświęcony był prezentacji dokonanej w Prokuraturze Krajowej analizy praktyki prokuratorów związanej z odmową dopuszczenia do czynności pełnomocnika świadka. Z analizy tej wynikło, że odmowy takie mają miejsce bardzo rzadko. Członkowie KRP zajęli stanowisko, że przepis pozwalający na podjęcie takiej decyzji nie powinien zostać uchylony, ani nawet zmieniony, a jeśli już, to poprzez wskazanie, że odmowa dopuszczenia pełnomocnika świadka do czynności może nastąpić, jeśli przemawia za tym dobro postępowania karnego. Przytoczyli bowiem przypadki, gdy obecność pełnomocnika miała służyć dobru innej osoby niż świadka, w szczególności gdy pełnomocnik świadka był równocześnie obrońcą podejrzanego w tym samym postępowaniu, co nie powinno mieć miejsca ze względu na potencjalny konflikt interesów. Członkowie KRP z satysfakcją przyjęli, że decyzje prokuratorów o odmowie dopuszczenia do czynności pełnomocnika świadka mają charakter sporadyczny i wynikają z indywidualnych okoliczności sprawy.