Prokuratura Krajowa

Okoliczności sprawy

Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności zaliczył osobę, której dotyczyło orzeczenie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności o charakterze czasowym. Mężczyzna odwołał się od tej decyzji. Jednak Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, poza zmianą w zakresie daty powstania niepełnosprawności, utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie.

Wówczas mężczyzna wniósł do sądu o zamianę zaskarżonego orzeczenia poprzez przyznanie mu znacznego stopnia niepełnosprawności na stałe. Stwierdził, że stan jego zdrowia uległ pogorszeniu, nie może sam funkcjonować w domowym środowisku i powinna zostać mu zapewniona stała opieka w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego.

Wyroki sądów

W wyniku apelacji, sprawa dwukrotnie była rozpoznawana przez Sąd Rejonowy w Łomży, który za każdym razem oddalał odwołanie. Przy drugim rozpoznaniu sąd postanowił dopuścić dowód z opinii dwóch biegłych oraz dowód z opinii uzupełniającej trzeciego biegłego. W toku postępowania mężczyzna wniósł o wyłączenie jednej z biegłych, która  ustosunkowując się do tego wniosku złożyła prośbę o wyłączenie jej od sprawy. Sąd uwzględnił wniosek, a ponadto w miejsce dotychczas powołanych dwóch biegłych powołał inne dwie osoby. Postanowienie o wyłączeniu biegłego oraz o powołaniu nowych biegłych zostało zgodnie z zarządzeniem sądu wysłane do stron. Następnie do sądu wpłynęła opinia uzupełniająca złożona przez trzech pierwotnie powołanych biegłych. Sąd oddalając odwołanie, uznał tę opinię za podstawę wyrokowania.

Apelacja od wyroku sądu rejonowego została oddalona przez Sąd Okręgowy w Łomży. W ocenie sądu odwoławczego rozstrzygniecie sądu I instancji było prawidłowe. Sąd odwoławczy wskazał, iż sąd rejonowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, nie uchybiając przepisom prawa procesowego w stopniu, w którym uzasadnione byłoby wzruszenie zaskarżonego wyroku. Uznał, że sąd I instancji dokonał także trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy.

Rażące naruszenie prawa procesowego

Z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego w Łomży, nie zgodził się Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro. W skardze wskazał, że wyrok zapadł z rażącym naruszeniem przepisów prawa procesowego.

Jak podniesiono w skardze sądy obu instancji dopuściły się naruszenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego poprzez oparcie się na uzupełniającej opinii sądowo – lekarskiej, która została wydana przez osoby nie powołane do wydania opinii w sprawie. Zgodnie bowiem z postanowieniami sądu rejonowego jedna z biegłych została wyłączona od opiniowania, a w jej miejsce oraz w miejsce drugiej biegłej sąd powołał dwie inne osoby. Podkreślono, że sąd okręgowy nie skontrolował należycie przebiegu postępowania i nie zwrócił uwagi na to, że opinię wydały osoby, które nie były już biegłymi powołanymi do tej sprawy. Podkreślono również, że do tej sytuacji doprowadziło zaniechanie sądu, który nie wydał zarządzenia o doręczeniu postanowienia o wyłączeniu oraz o powołaniu nowych biegłych osobom, do których te postanowienia się odnosiły.

Jak wskazano w skardze, z pisemnego uzasadnienia, prawomocnego wyroku wynika, że to właśnie na uzupełniającej opinii sądowo – lekarskiej oparto istotne ustalenia w sprawie, które miały następnie przełożenie na treść tego wyroku. Opinia biegłych była zatem podstawowym dowodem i należyte zbadanie sprawy w zakresie ustalenia stopnia niepełnosprawności wymagało zasięgnięcia wiadomości specjalistów.

Podkreślono, że stwierdzone uchybienia w całości zdyskwalifikowały uzupełniającą opinię sądowo – lekarską, w szczególności rażące było wydanie jej min. przez osobę wyłączoną od udziału w sprawie. Wskazano, że nie można uznać, iż w niniejszej sprawie w sposób prawidłowy zrealizowane zostało prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy, bowiem na skutek niewłaściwego zastosowania przepisów kodeksu postępowania cywilnego pozbawiono odwołującego się prawa do rozstrzygnięcia opartego na prawidłowo zgromadzonym materiale dowodowym. Istnienie w obrocie prawnym tak wydanego orzeczenia nie odpowiada zasadzie demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.

Sąd Najwyższy uwzględniając skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Łomży.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa