Prokuratura Krajowa

Majątek dla zmarłego

Sprawa objęta skargą dotyczyła dziedziczenia majątku po kobiecie zmarłej 10 lutego 2020 roku. Zapisała ona kilkanaście lat wcześniej w testamencie majątek swoim dwóm synom i córce. Jednak po napisaniu testamentu jeden z synów kobiety zmarł. Dlatego też jego brat, wnosząc do sądu o stwierdzenie nabycia spadku poinformował, że spadkobiercami części zmarłego są jego córka i żona. Na okoliczność tą dołączył odpis skrócony aktu zgonu oraz akt poświadczenia dziedziczenia. Dodatkowo na rozprawie dziedziczący mężczyzna złożył zapewnienie spadkowe, ponownie wskazując okoliczność związaną ze śmiercią brata.

Oddalony wniosek spadkobiercy

Mimo to Sąd Rejonowy w Nowym Targu postanowieniem z 12 listopada 2020 roku zasądził spadek w brzmieniu zgodnym z testamentem, co oznaczało, że 1/3 spadku odziedziczył nieżyjący już brat dwójki rodzeństwa, a nie jego córka i żona.

Od tego postanowienia wniosek o sprostowanie złożyła żona zmarłego. Domagała się w nim, by udział spadkowy po zmarłym przypadł ich córce. Jednakże orzeczeniem z 30 grudnia 2020 roku Sąd Rejonowy w Nowym Targu wniosek oddalił.

Rażące naruszenie prawa

Od listopadowego postanowienia sądu skargę nadzwyczajną wniósł do Sądu Najwyższego Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro. Zarzucił w niej, że sąd wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 233 §1 w zw. z art. 13 § 2 kodeksu postępowania cywilnego pominął materiał dowodowy w postaci wydanego przez Urząd Stanu Cywilnego odpisu skróconego aktu zgonu oraz aktu poświadczenia dziedziczenia, z których wynika, że syn zmarłej kobiety nie dożył chwili otwarcia spadku po matce. Skutkiem takiego działania sądu było nieprawidłowe ustalenie kręgu spadkobierców.

Badanie z urzędu przez sąd, kto jest spadkobiercą, zostało przeprowadzone w sposób wadliwy, dlatego podniesiono również zarzut rażącego naruszenia art. 670 kodeksu postępowania cywilnego.

Ponadto orzeczenie sądu rażąco naruszyło art. 927 §1 kodeksu cywilnego, który wprost stwierdza, że spadkobiercą nie może być osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku. W skardze wskazano też, że naruszone zostały konstytucyjne zasady ochrony zaufania obywateli do państwa, prawa do dziedziczenia oraz prawa do odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej.

Skarżący wniósł o uchylenie postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

SN uwzględnia skargę

Argumenty wskazane w skardze znalazły uznanie Sądu Najwyższego, który orzekł zgodnie z wnioskiem Prokuratora Generalnego. Zdaniem Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie, gdzie naruszenie prawa ma charakter oczywisty, uwzględnienie skargi nadzwyczajnej jest bezwzględnie konieczne, zaś sama sprawa stanowi, modelowy przykład właściwego zastosowania skargi nadzwyczajnej, wyraźnie ukazując zasadność umiejscowienia tego środka w systemie prawa krajowego.

 

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa